we Sınır Dışı Hafızanın Objektifinden: Reminiscences Of A Journey To Lithuania (1972) – Fil'm Hafızası
Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    18 saat önce
    One of Them Days (2025)
    Komedi

    One of Them Days (2025)

    Yaşar Gülveren
    3 gün önce
    Bone Tomahawk (2015)
    Western

    Bone Tomahawk (2015)

    Serkan Kalender
    4 gün önce
    The Shrouds (2024)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Shrouds (2024)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    4 gün önce
    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)
    Belgesel

    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)

    Tülay Işık Kalafat
    1 hafta önce
    Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)
    Film Önerileri

    En Değerli Hediye (2024)

    Tuba Büdüş
    1 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)
    Analiz

    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)

    Zeynep İlay Yalçın
    19 saat önce
    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 1
    50. Toronto Film Festivali

    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 1

    İpek Ömercikli
    2 gün önce
    Aşkın Bedeli, Seçimlerin Yükü: Materialists (2025)
    Eleştiri - İzlenim

    Aşkın Bedeli, Seçimlerin Yükü: Materialists (2025)

    Yaşar Gülveren
    3 gün önce
  • HABERLER
    Adana Altın Koza’da Sürdürülebilir Bir Gelecek Filizleniyor
    Haberler

    Adana Altın Koza’da Sürdürülebilir Bir Gelecek Filizleniyor

    İrem Naz Güvel
    5 saat önce
    Haftalık Sinema Özeti
    Haberler

    Haftalık Sinema Özeti

    Ahmet Ege Çakırel
    9 saat önce
    Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nde Yer Alacak Etkinlikler
    Haberler

    Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nde Yer Alacak Etkinlikler

    İrem Naz Güvel
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    4 gün önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    1 ay önce
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    4 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    18 saat önce
    One of Them Days (2025)
    Komedi

    One of Them Days (2025)

    Yaşar Gülveren
    3 gün önce
    Bone Tomahawk (2015)
    Western

    Bone Tomahawk (2015)

    Serkan Kalender
    4 gün önce
    The Shrouds (2024)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Shrouds (2024)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    4 gün önce
    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)
    Belgesel

    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)

    Tülay Işık Kalafat
    1 hafta önce
    Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)
    Film Önerileri

    En Değerli Hediye (2024)

    Tuba Büdüş
    1 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)
    Analiz

    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)

    Zeynep İlay Yalçın
    19 saat önce
    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 1
    50. Toronto Film Festivali

    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 1

    İpek Ömercikli
    2 gün önce
    Aşkın Bedeli, Seçimlerin Yükü: Materialists (2025)
    Eleştiri - İzlenim

    Aşkın Bedeli, Seçimlerin Yükü: Materialists (2025)

    Yaşar Gülveren
    3 gün önce
  • HABERLER
    Adana Altın Koza’da Sürdürülebilir Bir Gelecek Filizleniyor
    Haberler

    Adana Altın Koza’da Sürdürülebilir Bir Gelecek Filizleniyor

    İrem Naz Güvel
    5 saat önce
    Haftalık Sinema Özeti
    Haberler

    Haftalık Sinema Özeti

    Ahmet Ege Çakırel
    9 saat önce
    Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nde Yer Alacak Etkinlikler
    Haberler

    Ayvalık Uluslararası Film Festivali’nde Yer Alacak Etkinlikler

    İrem Naz Güvel
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    4 gün önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    1 ay önce
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    4 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Sınır Dışı Hafızanın Objektifinden: Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972)

Ayşe Ekin Sağıroğlu Ayşe Ekin Sağıroğlu
4 yıl önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 5 min
0
1
Sınır Dışı Hafızanın Objektifinden: Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972) Jonas Mekas’ın solmaya yüz tutmuş anıları etrafında şekillenmiş bir belgeseldir. Savaş sonrası Amerikan avangart sinemanın öncülerinden Mekas, seyahatleri sırasında “sınır dışı edilmiş insanların” [1] perspektifinden hayatı kaydetmiştir. Olay örgüsü temelde bu seyahatleri takip ederek filmi üçe ayırmıştır: New York, Semeniskiai ve Viyana. Mekas’ın filmlerinden, röportajlarından ve filmleri üzerine yazılan makalelerden hareketle, hafızayı merceğe alarak dönemin politik yapısı eşliğinde anılara odaklanmış olduğu söylenebilir. Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde ritim ve ton, Mekas tarafından manipüle edilerek hafızaya rüyavari bir yolculuk vadediyor.

Belgesel Üslubu ve Ortak Anıların Hücumu

Reminiscences of a Journey to Lithuania kurgusal olmayan yapıya özgün çeşitli biçimleri bir arada barındırmaktadır. Bunlar; birinci kişi deneme, şiir ve günlüktür. Çoğunlukla öznel bir süjenin betimlenmesine olanak sağlayan belgesel biçimleri, bu filmde de herhangi bir istisna yaratmaz. Filme hükmeden “ortak anıların hücumu” temasına da bir nefes verir. Bolex’in kaydetmiş olduğu sekanslarının hepsi seyircinin önceki deneyiminde belli bir noktaya kadar mevcuttur. Mekas’ın kendi seslendirmesi onun öznelliğini ortaya koyan nitelikte olmasaydı, seyirci yüzlerini tanımadığı yakınlarının ve onu nereye götüreceğini bilmediği sokakların içerisinde kaybolabilirdi. Fakat yüzleri tanıyan ve tanıtan, caddeleri ağır ağır geçen birinin varlığı bu kaybolma hissinden seyirciyi nispeten uzaklaştırır.

Seyirci dönemin politik koşullarına deneyiminde olsa da olmasa da ortak edilmiştir. Hafıza parçalardan oluşur ve zaman ilerledikçe bu parçalar birbirleri arasında bağ kurar. Hiçbir anı kendisinden öncekilerden tamamen bağımsız değildir. Film üzerinden değerlendirilirse, Yahudi soykırımı da Mekas için böyle bir yerde durmaktadır. Yaptığı her şey bariz olarak onun sonucu olmasa bile, özünde ona bağlıdır çünkü “yerinden edilmiştir.” Mekas’ın kullandığı bu tabir, aslında sadece soykırım sebebiyle sınır dışı edilenleri ifade etmez, filmik yapıya da montajın konumundan bağlanır. Zaman ve mekânı manipüle eden montaj, Mekas’ın elinde 88 dakikalık bir anıların hücumuna dönmüştür. Ritmik açıdan oldukça tekinsiz hissettiren bu montaj kullanımı hatıraları çağrıştıracağı gibi aynı zamanda rüyaları da çağrıştırabilir. Farklı bir bilinç seviyesine eşlik, sürekli yeniden yapılandırma olanağı hafıza ve rüya kavramlarının ortak paydasında yer alır. Buna ek olarak filmik ögelerin kullanımı, izleme deneyimi de benzer bir yerde durur.

Reminiscences of a Journey to Lithuania adeta seyirciye sunulmuş; Mekas’a, ailesine ve anılarına ait görsel bir günlük gibidir. Dolayısıyla film “kendine dönüşlü yapıyı” (reflexive mode) filmik aparatı teşhir etmesiyle barındırır. Örneğin, bazı sahnelerde kameranın gösterilmesi ve Mekas’ın film hakkındaki monoloğu seyirciye bir film izlediğini hatırlatır.  Reminiscences of a Journey to Lithuania gerçek, anı veya rüya değil, bir filmdir. Film özelinde bahsedilen kendine dönüşlü biçimin kullanımı aynı zamanda seyircinin önceden kurmuş olduğu başka bir bağa gönderme yapar: Aile albümlerine bakmak veya unutulmuş anıları projeksiyondan seyretmek. Yeniden tanık olmak, hatırlamak ve yeniden yaşamak. Kameranın hafızası seyircinin hafızası ile birleşiyor.

Rastladığımız bir diğer biçim ise yönetmenin süje ile doğrudan ilişkilendiği “performansvari” biçimdir. Deneyim, hafıza, duygusal katılım, değer ve inançların sorgulanması gibi temalar Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde irdelenmiştir. Mekas’ın kişisel anlatısı ve bilincine hücum eden anılarının görüntüleri aslında kendisini teşhir etmesi sebebiyle bu biçimin bir parçasıdır. Soykırım ve 2. Dünya Savaşı da yönetmenin son derece öznel olan perspektifinden seyirciye sunulmuştur.

Reminiscences of a Journey to Lithuania belgeselin şiirsel üslubuna daha yakındır. Bolex’ten çekilen görüntü gerçekliğin bir kaydı olsa da montajın kullanımı görüntüyü bir temsile daha da yaklaştırmıştır. Anıları hatırlıyormuşçasına farklı bir zaman ve gerçeklik paraleline seyirciyi davet eden montaj kullanımı bu noktada daha önce de belirtildiği gibi öznelliği pekiştirmiştir.

Tezatlık, Montaj ve Ses

Reminiscences of a Journey to Lithuania gerçekliği ve onu imleyen filmik yapının her şeyini montaj kullanımı baypas ederek hafızanın durdurulamaz karakterini filme taşır. Bahsedildiği üzere, yönetmenin şiirsel anlatısı ile desteklenen rüyavari yapı; içerik bakımından filme sessizce hükmeden 2. Dünya Savaşı teması, yapısal olarak montajın kullanımı ile tezatlık içerisindedir. Burada ilk olarak gerçek ve kurgu çatışması içerikte görülür. Sonrasında ise uyuşturan ve rahatlatan kesintisiz sekansların yeniden kurgulanması ile devamlı uykudan uyandırma hâli çatışma içerisindedir. Bu bağlamda, devamlılığın ihlali seyirciyi usulca zorlar. Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde zamansal olarak üç ana bölüm dışında bir devamlılıktan söz etmek zordur. Ne içerik ne de formal özellikler filmde bir devamlılık hissi yaratır.

Zamansal ve mekânsal devamlılığın montaj dışındaki diğer ayağı ise sestir. Piyanonun egemenliğine karşın eş zamanlı olup olmadığı kestirilemeyen başka sesler de filmde mevcuttur. Ayrıca bu seslerin film evrenine ait olup olmadığı da bir muammadır. Yine de seyirciye direkt bir hitap barındıran Mekas’ın seslendirmesi filmi anlamlandırmak açısından müzikal ve atmosferik seslerin önünde gelir. Kendi görüşü, deneyimi eşliğinde seyirciye aktardığı otobiyografik geçmişi sayesinde Mekas, kendini hafızanın muğlaklığına karşın bir rehber olarak atar.

 

Not

[1] Vatandaşı olduğu veya ikamet ettiği ülkeden savaş veya baskı sonucu sınır dışı edilen, göç etmek zorunda bırakılan kişiler anlamını taşıyan “displaced person,” bu analiz yazsındna anlamından daha farklı bir biçimde de ele alınmıştır. “Yerinden edilmiş” anlamını taşıyan “displaced” kelimesi, sinemada montajı işaret edeceği için bu yol izlenmiştir.

 

 

Ayşe Ekin Sağıroğlu

2001 yılı sonbaharında İstanbul’da doğdu. Kadir Has Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümü ile Psikoloji bölümünden mezun oldu. Kendini anlatmakta güçlük çektiğinden filmlerden kopya çeker. Rüyalardan yola çıkan kısa filmler çekmeyi ve psikanalitik film kuramını sever.

Etiketler: #Adolfas Mekas#Litvanya Seyahatinden Hatıralar#Pola Chapelle#Reminiscences of a Journey to Lithuaniabelgeseljonas mekas
Ayşe Ekin Sağıroğlu

Ayşe Ekin Sağıroğlu

2001 yılı sonbaharında İstanbul’da doğdu. Kadir Has Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema bölümü ile Psikoloji bölümünden mezun oldu. Kendini anlatmakta güçlük çektiğinden filmlerden kopya çeker. Rüyalardan yola çıkan kısa filmler çekmeyi ve psikanalitik film kuramını sever.

YazarınDiğer Yazıları

    The Girl with the Needle (2024): Bir Varmış Bir Yokmuş

    The Girl with the Needle (2024): Bir Varmış Bir Yokmuş

    3 Mart 2025
    Tchaikovsky’s Wife (2022)

    Tchaikovsky’s Wife (2022)

    3 Mart 2025
    From Russia With  Love (1963)

    From Russia With Love (1963)

    17 Aralık 2024
Sonraki Yazı
Jack Quaid Oppenheimer’in Kadrosuna Katıldı

Jack Quaid Oppenheimer'in Kadrosuna Katıldı

Yorumlar 1

  1. Gürsel says:
    9 ay önce

    Filme dair harika bir yazı olmuş gerçekten.

    Yanıtla

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Tuba Büdüş
28 Ağustos 2025

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

İrem Yavuzer
7 Temmuz 2025

All Quiet On The Western Front (2022)

Psycho Therapy: The Shallow Tale of a Writer Who Decided to Write About a Serial Killer (2025) Üzerine

Nesrin Karadağ
17 Mayıs 2025

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Ayşe Ekin Sağıroğlu
28 Kasım 2024

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Fil'm Hafızası
18 Eylül 2024

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In