Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 ay önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 ay önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 ay önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 ay önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 ay önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)
    Eleştiri - İzlenim

    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)

    Göksu Ertüren
    3 gün önce
    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler
    Liste

    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler

    Mustafa Yılmaz
    1 hafta önce
    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı
    Röportaj

    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı

    Mustafa Ertuğrul Evis
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Joker 2 Setinden İlk Görseller Geldi
    Haberler

    Joker 2 Setinden İlk Görseller Geldi

    İrem Naz Güvel
    2 saat önce
    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!
    Haberler

    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!

    Berke Kabasakal
    2 gün önce
    Robert Downey Jr. Vertigo Yeniden Çekiminde Başrolde Yer Alacak
    Haberler

    Robert Downey Jr., Vertigo’nun Kadrosunda Yer Alacak

    Güliz Kartal
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    5 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    8 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 ay önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 ay önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 ay önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 ay önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 ay önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)
    Eleştiri - İzlenim

    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)

    Göksu Ertüren
    3 gün önce
    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler
    Liste

    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler

    Mustafa Yılmaz
    1 hafta önce
    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı
    Röportaj

    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı

    Mustafa Ertuğrul Evis
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Joker 2 Setinden İlk Görseller Geldi
    Haberler

    Joker 2 Setinden İlk Görseller Geldi

    İrem Naz Güvel
    2 saat önce
    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!
    Haberler

    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!

    Berke Kabasakal
    2 gün önce
    Robert Downey Jr. Vertigo Yeniden Çekiminde Başrolde Yer Alacak
    Haberler

    Robert Downey Jr., Vertigo’nun Kadrosunda Yer Alacak

    Güliz Kartal
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    5 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    8 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Sınır Dışı Hafızanın Objektifinden: Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972)

Ekin Tayman Ekin Tayman
1 sene önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 5 min
0
0
Sınır Dışı Hafızanın Objektifinden: Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Reminiscences of a Journey to Lithuania (1972) Jonas Mekas’ın solmaya yüz tutmuş anıları etrafında şekillenmiş bir belgeseldir. Savaş sonrası Amerikan avangart sinemanın öncülerinden Mekas, seyahatleri sırasında “sınır dışı edilmiş insanların” (¹displaced person) perspektifinden hayatı kaydetmiştir. Olay örgüsü temelde bu seyahatleri takip ederek filmi üçe ayırmıştır: New York, Semeniskiai ve Viyana. Mekas’ın filmlerinden, röportajlarından ve filmleri üzerine yazılan makalelerden hareketle, hafızayı merceğe alarak dönemin politik yapısı eşliğinde anılara odaklanmış olduğu söylenebilir. Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde ritim ve ton, Mekas tarafından manipüle edilerek hafızaya rüyavari bir yolculuk vadediyor.

Belgesel Üslubu ve Ortak Anıların Hücumu

Reminiscences of a Journey to Lithuania kurgusal olmayan yapıya özgün çeşitli biçimleri bir arada barındırmaktadır. Bunlar; birinci kişi deneme, şiir ve günlüktür. Çoğunlukla öznel bir süjenin betimlenmesine olanak sağlayan belgesel biçimleri, bu filmde de herhangi bir istisna yaratmaz. Filme hükmeden “ortak anıların hücumu” temasına da bir nefes verir. Bolex’in kaydetmiş olduğu sekanslarının hepsi seyircinin önceki deneyiminde belli bir noktaya kadar mevcuttur. Mekas’ın kendi seslendirmesi onun öznelliğini ortaya koyan nitelikte olmasaydı, seyirci yüzlerini tanımadığı yakınlarının ve onu nereye götüreceğini bilmediği sokakların içerisinde kaybolabilirdi. Fakat yüzleri tanıyan ve tanıtan, caddeleri ağır ağır geçen birinin varlığı bu kaybolma hissinden seyirciyi nispeten uzaklaştırır.

Seyirci dönemin politik koşullarına deneyiminde olsa da olmasa da ortak edilmiştir. Hafıza parçalardan oluşur ve zaman ilerledikçe bu parçalar birbirleri arasında bağ kurar. Hiçbir anı kendisinden öncekilerden tamamen bağımsız değildir. Film üzerinden değerlendirilirse, Yahudi soykırımı da Mekas için böyle bir yerde durmaktadır. Yaptığı her şey bariz olarak onun sonucu olmasa bile, özünde ona bağlıdır çünkü “yerinden edilmiştir.” Mekas’ın kullandığı bu tabir, aslında sadece soykırım sebebiyle sınır dışı edilenleri ifade etmez, filmik yapıya da montajın konumundan bağlanır. Zaman ve mekânı manipüle eden montaj, Mekas’ın elinde 88 dakikalık bir anıların hücumuna dönmüştür. Ritmik açıdan oldukça tekinsiz hissettiren bu montaj kullanımı hatıraları çağrıştıracağı gibi aynı zamanda rüyaları da çağrıştırabilir. Farklı bir bilinç seviyesine eşlik, sürekli yeniden yapılandırma olanağı hafıza ve rüya kavramlarının ortak paydasında yer alır. Buna ek olarak filmik ögelerin kullanımı, izleme deneyimi de benzer bir yerde durur.

Reminiscences of a Journey to Lithuania adeta seyirciye sunulmuş; Mekas’a, ailesine ve anılarına ait görsel bir günlük gibidir. Dolayısıyla film “kendine dönüşlü yapıyı” (reflexive mode) filmik aparatı teşhir etmesiyle barındırır. Örneğin, bazı sahnelerde kameranın gösterilmesi ve Mekas’ın film hakkındaki monoloğu seyirciye bir film izlediğini hatırlatır.  Reminiscences of a Journey to Lithuania gerçek, anı veya rüya değil, bir filmdir. Film özelinde bahsedilen kendine dönüşlü biçimin kullanımı aynı zamanda seyircinin önceden kurmuş olduğu başka bir bağa gönderme yapar: Aile albümlerine bakmak veya unutulmuş anıları projeksiyondan seyretmek. Yeniden tanık olmak, hatırlamak ve yeniden yaşamak. Kameranın hafızası seyircinin hafızası ile birleşiyor.

Rastladığımız bir diğer biçim ise yönetmenin süje ile doğrudan ilişkilendiği “performansvari” biçimdir. Deneyim, hafıza, duygusal katılım, değer ve inançların sorgulanması gibi temalar Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde irdelenmiştir. Mekas’ın kişisel anlatısı ve bilincine hücum eden anılarının görüntüleri aslında kendisini teşhir etmesi sebebiyle bu biçimin bir parçasıdır. Soykırım ve 2. Dünya Savaşı da yönetmenin son derece öznel olan perspektifinden seyirciye sunulmuştur.

Reminiscences of a Journey to Lithuania belgeselin şiirsel üslubuna daha yakındır. Bolex’ten çekilen görüntü gerçekliğin bir kaydı olsa da montajın kullanımı görüntüyü bir temsile daha da yaklaştırmıştır. Anıları hatırlıyormuşçasına farklı bir zaman ve gerçeklik paraleline seyirciyi davet eden montaj kullanımı bu noktada daha önce de belirtildiği gibi öznelliği pekiştirmiştir.

Tezatlık, Montaj ve Ses

Reminiscences of a Journey to Lithuania gerçekliği ve onu imleyen filmik yapının her şeyini montaj kullanımı baypas ederek hafızanın durdurulamaz karakterini filme taşır. Bahsedildiği üzere, yönetmenin şiirsel anlatısı ile desteklenen rüyavari yapı; içerik bakımından filme sessizce hükmeden 2. Dünya Savaşı teması, yapısal olarak montajın kullanımı ile tezatlık içerisindedir. Burada ilk olarak gerçek ve kurgu çatışması içerikte görülür. Sonrasında ise uyuşturan ve rahatlatan kesintisiz sekansların yeniden kurgulanması ile devamlı uykudan uyandırma hâli çatışma içerisindedir. Bu bağlamda, devamlılığın ihlali seyirciyi usulca zorlar. Reminiscences of a Journey to Lithuania filminde zamansal olarak üç ana bölüm dışında bir devamlılıktan söz etmek zordur. Ne içerik ne de formal özellikler filmde bir devamlılık hissi yaratır.

Zamansal ve mekânsal devamlılığın montaj dışındaki diğer ayağı ise sestir. Piyanonun egemenliğine karşın eş zamanlı olup olmadığı kestirilemeyen başka sesler de filmde mevcuttur. Ayrıca bu seslerin film evrenine ait olup olmadığı da bir muammadır. Yine de seyirciye direkt bir hitap barındıran Mekas’ın seslendirmesi filmi anlamlandırmak açısından müzikal ve atmosferik seslerin önünde gelir. Kendi görüşü, deneyimi eşliğinde seyirciye aktardığı otobiyografik geçmişi sayesinde Mekas, kendini hafızanın muğlaklığına karşın bir rehber olarak atar.

 

¹Vatandaşı olduğu veya ikamet ettiği ülkeden savaş veya baskı sonucu sınır dışı edilen, göç etmek zorunda bırakılan kişiler anlamını taşıyan “displaced person,” bu analiz yazsındna anlamından daha farklı bir biçimde de ele alınmıştır. “Yerinden edilmiş” anlamını taşıyan “displaced” kelimesi, sinemada montajı işaret edeceği için bu yol izlenmiştir.

 

 

Etiketler: #jonasmekas#reminiscencesofajourneytolithuaniabelgesel
Ekin Tayman

Ekin Tayman

2001 yılı sonbaharında İstanbul’da doğdu. Kendini anlatmakta güçlük çektiğinden filmlerden kopya çekiyor. Kendini film izlerken tanır, hakkında yazarken de tanıtır. Kadir Has Üniversitesi radyo, televizyon ve sinema; eşzamanlı olarak da çap ile psikoloji öğrencisi. Bu aralar rüyalarından yola çıkarak kısa filmler çekmeye takmış durumda.

YazarınDiğer Yazıları

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Arsenic and Old Lace (1944)

    22 Ocak 2023
    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    22 Ocak 2023
    Karanlığın Çaresiz Sergisi: Death of a Shadow (2012)

    Karanlığın Çaresiz Sergisi: Death of a Shadow (2012)

    29 Kasım 2022
Sonraki Yazı
Jack Quaid Oppenheimer’in Kadrosuna Katıldı

Jack Quaid Oppenheimer'in Kadrosuna Katıldı

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Tuba Büdüş
3 Temmuz 2022

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan
24 Haziran 2022

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Selin Tanyeri
28 Nisan 2022

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Mustafa Yılmaz
14 Nisan 2022

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Ahmet Sert
5 Kasım 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In