Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Kurak Günler (2022)
    Drama

    Kurak Günler (2022)

    Bora Taşçı
    3 hafta önce
    Jeanne (2019)
    Film Önerileri

    Jeanne (2019)

    Ekin Tayman
    3 hafta önce
    In The Loop (2009)
    Film Önerileri

    In The Loop (2009)

    Burakhan Yanık
    4 hafta önce
    A Feature Film About Life (2021)
    Drama

    A Feature Film About Life (2021)

    Doğaç İlbay
    4 hafta önce
    Zootopia (2016)
    Animasyon

    Zootopia (2016)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    4 hafta önce
    Nomadland (2020)
    Film Önerileri

    Nomadland (2020)

    Göksu Ertüren
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    • Berlinale Günlükleri
    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema
    Özel Dosya

    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

    Fil'm Hafızası
    1 gün önce
    Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)
    Eleştiri - İzlenim

    Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

    Rabia Elif Özcan
    4 gün önce
    İzleyiciyle Göz Göze Gelmek: İlk Sahneler veya Planlar
    Liste

    İzleyiciyle Göz Göze Gelmek: İlk Sahneler veya Planlar

    Mustafa Yılmaz
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Minyonlar 2 Grunun Yükselişi
    Haberler

    “Minyonlar 2: Gru’nun Yükselişi” Filmi Vizyona Girmek için Gün Sayıyor

    Serap Ilgın
    1 hafta önce
    22. Frankfurt Türk Film Festivali Başladı
    Haberler

    22. Frankfurt Türk Film Festivali Başladı

    İrem Naz Güvel
    1 hafta önce
    the last girl antonio banderas
    Haberler

    Antonio Banderas “The Last Girl” Filminin Kadrosuna Katıldı

    Serap Ilgın
    1 hafta önce
  • KISA FİLMLER
    Impasse (2009)
    Kısa Filmler

    Impasse (2009)

    Zeynep Özaydın
    7 ay önce
    The Pregnant Ground (2019)
    Kısa Filmler

    The Pregnant Ground (2019)

    Berfin Tataroğlu
    7 ay önce
    Aidiyet (2015)
    Kısa Filmler

    Aidiyet (2015)

    Zelal Aria Narin
    8 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Kurak Günler (2022)
    Drama

    Kurak Günler (2022)

    Bora Taşçı
    3 hafta önce
    Jeanne (2019)
    Film Önerileri

    Jeanne (2019)

    Ekin Tayman
    3 hafta önce
    In The Loop (2009)
    Film Önerileri

    In The Loop (2009)

    Burakhan Yanık
    4 hafta önce
    A Feature Film About Life (2021)
    Drama

    A Feature Film About Life (2021)

    Doğaç İlbay
    4 hafta önce
    Zootopia (2016)
    Animasyon

    Zootopia (2016)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    4 hafta önce
    Nomadland (2020)
    Film Önerileri

    Nomadland (2020)

    Göksu Ertüren
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    • Berlinale Günlükleri
    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema
    Özel Dosya

    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

    Fil'm Hafızası
    1 gün önce
    Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)
    Eleştiri - İzlenim

    Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

    Rabia Elif Özcan
    4 gün önce
    İzleyiciyle Göz Göze Gelmek: İlk Sahneler veya Planlar
    Liste

    İzleyiciyle Göz Göze Gelmek: İlk Sahneler veya Planlar

    Mustafa Yılmaz
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Minyonlar 2 Grunun Yükselişi
    Haberler

    “Minyonlar 2: Gru’nun Yükselişi” Filmi Vizyona Girmek için Gün Sayıyor

    Serap Ilgın
    1 hafta önce
    22. Frankfurt Türk Film Festivali Başladı
    Haberler

    22. Frankfurt Türk Film Festivali Başladı

    İrem Naz Güvel
    1 hafta önce
    the last girl antonio banderas
    Haberler

    Antonio Banderas “The Last Girl” Filminin Kadrosuna Katıldı

    Serap Ilgın
    1 hafta önce
  • KISA FİLMLER
    Impasse (2009)
    Kısa Filmler

    Impasse (2009)

    Zeynep Özaydın
    7 ay önce
    The Pregnant Ground (2019)
    Kısa Filmler

    The Pregnant Ground (2019)

    Berfin Tataroğlu
    7 ay önce
    Aidiyet (2015)
    Kısa Filmler

    Aidiyet (2015)

    Zelal Aria Narin
    8 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

O Sadece Bir İşletim Sistemi Değil: Her (2013)

avatar Fil'm Hafızası
5 sene önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
0
O Sadece Bir İşletim Sistemi Değil: Her (2013)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

“Geçmiş, kendimize anlatıp durduğumuz hikâyelerden ibarettir.”

İşte tam da bu çıkarım yüzünden Spike Jonze imzalı 2013 yapımı Her, bir aşk filminden çok öteye geçerek kendisini varoluşçuluk felsefesini anlatan bir film olarak konumlandırmıştır.

Her, izleyicide ilk bakışta tipik bir Hollywood yapımı esintisi yaratır. Bunda en büyük etken kendine ayrılan bütçeyi her an hissettirmesiyle birlikte, konu itibariyle bir adamın yalnızlığından yola çıkılarak onun işletim sistemiyle yaşadığı duygusal yakınlıktır. Ancak Her için sadece, 14 Şubat Sevgililer Günü’nde vizyona girmiş bir aşk filmi demek yeterli olmaz. Filmin yönetmeni Spike Jonze, kendine has üslubunu bu filme de aktarmıştır. Yönetmeni önemli kılan şeylerin başında Björk, Fatboy Slim, The Chemical Brothers gibi sanatçıların video klip yönetmenliğini üstlenmesi de gelir. Bu sanatçıların takipçileri iyi bileceklerdir ki onlar video kliplerinde sadece şarkılarını üstünkörü işlemez, çok daha derin alt örgülere de sahiptirler. Her şey kendi içinde bir sebep sonuç ilişkisine yönelir ve neredeyse her şey maddeselden öteye geçecekmiş hissini verir. Bununla birlikte yine Spike Jonze’u kendine has kılan önemli unsurlardan birisi Being John Malkovich (1999) filminin yönetmeni olmasıdır. Bunlar sayesinde, Her filminin felsefi yönüne bakacak birisi aslında yönetmenin ne kadar da uyumlu alt örgülere sahip olduğunu fark edecektir.

Tüm bu alt örgülerin dayanağı ise varoluşçuluk felsefesidir. Varoluşçuluk; “yaşamın anlamı nedir, geleceği bilmek ve belirlemek mümkün müdür, ölümden başka bir gerçeklik var mıdır, yaşamın sorumluluğu kime aittir, hayatta yalnız mıyız?” soruları üzerine düşünür. Her, sığ aşk düşüncelerini aşarak bu soruları anlamlandırmaya çalışır.

Filmin analizinde ilk olarak üzerine düşünülmesi gereken nokta, filmin adının neden Her olduğudur. Joaquin Phoenix’in hayat verdiği başkahraman Theodore merkezli hikâyenin diğer karakterlerine bakacak olursak bunlar Theodore’un satın aldığı işletim sistemindeki Samantha, Theodore’un eski eşi Catherine ve Theodore’un en yakın arkadaşı Amy’dir. Hepsi “onun” çevresinde toplanmış kadın karakterlerdir. Bununla birlikte Theodore karakterinin temelde üç sorunu vardır. O; yalnız, kararsız ve eksiklikleri olan bir karakterdir. Günümüz insanıyla bu noktalarda bağ kurar. Sorunlarından birisi olan yalnızlığını gidermek için filmde popüler bir şekilde piyasada yer alan işletim sistemini satın alır. İşletim sisteminin kurulduğu sırada hikâye, Theodore’un en büyük sorunu olan eksikliği gözler önüne serer. Sistemin belki de çok sıradan bir biçimde kullanıcının annesiyle ilişkisine dair sorduğu soruya Theodore uzun uzadıya cevap vermek ister. Bu sahne karakterin “anne yoksunluğu” durumunu yansıtır. Belki de bu eksiklik yüzünden yalnızdır ve hayatının merkezine bir kadın yerleştirmek ister. Filmdeki geri dönüşlerde Theodore’un Catherine ile evlendiği öğrenilir ancak bu evlilik kötü bir şekilde son bulmuştur. Catherine için Theodore, “Onunla birlikte değiştik.” diyecektir. Ama Theodore açısından bu değişmeye bu erişkin bir değişim denemez. Ardından Theodore yoksunluklarını, varoluş felsefesinde önemli bir yer kaplayan haz alma görüşüyle paralel biçimde, sanal seks sohbetleri yaparak gidermeye çalışır. Arkadaşları da onun mutluluğu için buluşma ayarlar. Ama bunlar Theodore’u tatmin etmez, aksine geçici bir haz olarak kalır. Theodore’un Amy ile olan ilişkisinde ise Amy’nin Theodore ile kendi sevgilisinden daha yakın olduğu izlenimi göze çarpar. Hâl böyleyken Theodore’un, çıplak hamile bir kadının fotoğrafına bakması, en iyi anne oyununu oynaması ve işletim sistemini kadın sesi tercih edip ona bağlanması onun psikolojisindeki eksiklikleri iyi bir şekilde yansıtır.


Theodore ve işletim sistemi Samantha’nın ilişkisine bakacak olursak başlangıçta karmaşık bir yapıya sahip olduğunu görürüz. Theodore, Samantha’ya bir ilgiyle ve merakla yaklaşsa da kararsız yapısı yüzünden etrafından alacağı geri dönüşleri düşünerek araya bir mesafe koyar. Ancak ne zaman ki Theodore eski eşiyle kavga eder ve “laptopuna âşık olma” durumu yüzüne vurulur, işte o zaman Theodore’un gözünde Samantha, filmde de geçtiği gibi “o sadece bir işletim sistemi değil” boyutuna geçer.

Tabii süper zeki işletim sistemi Samantha da boş durmaz. Çünkü o gerçekten sadece bir işletim sistemi değildir ve tecrübelerinden sonuçlar çıkarabilir. Her geçen an daha fazlasını ister. Kendini maddesel dünyanın ötesine geçmeye hazır hisseder ve bilme arzusu sürekli bu yönde artar. Bunlar da onun varoluş felsefesinin beş sorusuna kendini adadığını gösterir. Bu varoluşçuluk düşüncesini filmin çoğu yerinde görebiliriz. Bu noktada gözümüze asansördeki ağaç deseni çarpmalıdır. Bu ağaç, felsefedeki hayat ağacının bir temsilidir. Zaten asansör gerçek olamayacak kadar güzel mektupların yazıldığı ve iyi işlere hizmet eden idealar dünyasından gerçek dünyaya geçişteki bir simge olarak görülebilir. Varoluşçuluğun en önemli detayları ise Samantha’yla işlenir. İlk olarak öğrenmeye, bilgiye sınır koymayan Samantha, Theodore’a da bu felsefenin en büyük kitaplarından birisi olan Knowing and the Known kitabını okumayı önerir. Filmin sonundaki konuşmalarında da Samantha’nın sözleri maddesel olmayan bir dünyaya işaret eder. Theodore’un “Seni seviyorum.” demesine karşılık, Samantha “Bunu bulunduğum yerden daha iyi anlıyorum.” der. Samantha bu maddesel olmayan dünyaya geçişi Theodore’un onu bilgisayarına kurması aracılığıyla sağlamıştır. Theodore isminin kökeni “hediye” anlamını taşır ve Theodore, Samantha’nın hayata başlamasını sağlayan bir hediyedir. Sonrasında da Samantha maddesel dünyayı aştığında öğretilerini Theodore’a sunmak ister. Çünkü Samantha isminin kökeni “iyi dinlemek/duymak, tanrıdan gelen öğreti” demektir.


Filmin sinemasal anlamda rahatsız edici hatta gereksiz görülebilecek sahneleri bile aslında tamamen filmin alt örgülerine yöneliktir. Theodore’un iş arkadaşı onun mektuplarına hayranlığını dile getirmek isterken ona “Sen yarı kadın yarı erkeksin.” der. Bu anlamsız gibi görünen sahnede bile Theodore’un içindeki Her duygusuna yönelme ve felsefedeki herkeste bulunan bir parça çift cinsiyetlik durumu vardır. En iyi anne adındaki oyunun oynanması da aynı görevi üstlenir. Theodore’un kararsızlıkları da filmdeki psikolojik yansımalardan biridir. Bunu Theodore’un etrafındaki kadınlara davranışlarından sezebileceğimiz gibi, onun oynadığı oyunda bir türlü uzay mekiğine ulaşamaması ve doğru yolun kararını verememesi de bir kararsızlık örgüsüdür. Çözümü ise ona süper gelişmiş işletim sistemi, yani Samantha bulur.

Filmde Theodore’un Samantha’yı kaybedişindeki psikolojik durumu ufacık bir detayla yansıtılmıştır. Asansör sahnesinde daha önce hiç olmadığı şekilde Theodore’un yansıması da çekimde görülür ve bu yansımada Theodore’un tamamı değil bir bölümü görülmektedir. Bu durum Theodore’un, Samantha’nın gidişinden sonraki eksik kalışını ifade eder. Theodore bilimin ürünü olan bir işletim sistemine aşık olmuştur. Aşk, insan hayatında keşfedilen neredeyse tek ‘karşı bilim’ örneğidir. Karşı bilim; gözlem, deney olmaksızın yaşanan umulmadık tutulmadır ve Theodore bunu tezat bir biçimde bir teknoloji sayesinde yaşar. Ancak o aşık olduğu teknoloji, dünyaları aşan bilgilere ve hatta bilmenin de bilgisine ulaşmıştır ve artık Theodore’un dünyasında olmayacaktır.


Tüm yaşananların sonuncunda Theodore bir çocuğun anneden kopuş evresine benzer bir aşamayı Samantha’nın gidişiyle yaşar ve bu her ikisine de hissetmeyi, farkında olmayı öğretir. Veda konuşmalarında, yüzünü görmeyiz ama Samantha tıpkı gerçek bir bedenmiş gibi Theodore’a sarılır ve bu, hislerin gerçekliğine işaret eder. Samantha gittikten sonra Theodore, Catherine’e bir mektup yazar ve Amy ile yüz yüze görüşür. Bu da Theodore’u Theodore yapanlara bir teşekkürün ifadesidir. O, içindeki eksikliklerin farkına varmıştır ve artık daha bilinçli bir haldedir. Samantha’yla ilk tanıştığı zamanlarda dediği gibi “Geçmiş, kendimize anlatıp durduğumuz hikâyelerden ibaret” değildir. Artık Theodore için geçmiş bir yol göstericidir ve o, bunun sorumluluğuna varmıştır.

Eray Meşeli

Etiketler: hervaroluşculuk
avatar

Fil'm Hafızası

YazarınDiğer Yazıları

    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

    Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

    27 Haziran 2022
    Umut Aşılayan Çocuk Filmleri

    Umut Aşılayan Çocuk Filmleri

    29 Nisan 2022
    41. İstanbul Film Festivali Günlükleri – 1

    41. İstanbul Film Festivali Günlükleri – 10

    17 Nisan 2022
Sonraki Yazı
Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali’nden “Daha” Filmine Ait Ayrıntılar!

Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali'nden "Daha" Filmine Ait Ayrıntılar!

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Samson and Delilah (2009)
Drama

Samson and Delilah (2009)

Emre Uzundağ
30 Haziran 2012
Huzursuzluk Manifestosu: Nitram (2021)
Analiz

Huzursuzluk Manifestosu: Nitram (2021)

Burakhan Yanık
1 Haziran 2022
Winnie The Pooh Bu Kez Korkutmaya Geliyor: Winnie The Pooh: Blood And Honey’
Haberler

Winnie The Pooh Bu Kez Korkutmaya Geliyor: Winnie The Pooh: Blood And Honey’

Tuluhan Sena
29 Mayıs 2022
  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2020

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    • Berlinale Günlükleri
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2020

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In