Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 ay önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 ay önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 ay önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 ay önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 ay önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)
    Eleştiri - İzlenim

    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)

    Göksu Ertüren
    1 gün önce
    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler
    Liste

    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler

    Mustafa Yılmaz
    5 gün önce
    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı
    Röportaj

    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı

    Mustafa Ertuğrul Evis
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!
    Haberler

    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!

    Berke Kabasakal
    1 saat önce
    Robert Downey Jr. Vertigo Yeniden Çekiminde Başrolde Yer Alacak
    Haberler

    Robert Downey Jr. Vertigo Kadrosunda Yer Alacak

    Güliz Kartal
    16 saat önce
    27. Türkiye Almanya Film Festivali’nde Ödüller Sahipleriyle Buluştu
    Haberler

    27. Türkiye Almanya Film Festivali’nde Ödüller Sahipleriyle Buluştu

    Ekin Taneri
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    5 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    7 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 ay önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 ay önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 ay önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 ay önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 ay önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)
    Eleştiri - İzlenim

    The Idiots (Lars Von Trier, 1998)

    Göksu Ertüren
    1 gün önce
    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler
    Liste

    Ölmek Sadece Uyumaksa Eğer: Ölmeden İzlememeniz Gereken Filmler

    Mustafa Yılmaz
    5 gün önce
    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı
    Röportaj

    Umut Beşkırma ile “İleride Bir Karaltı Gördüm” (2022) Röportajı

    Mustafa Ertuğrul Evis
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!
    Haberler

    Tommy Wiseau’nun Yeni Filmi ‘Big Shark’tan İlk Fragman Geldi!

    Berke Kabasakal
    1 saat önce
    Robert Downey Jr. Vertigo Yeniden Çekiminde Başrolde Yer Alacak
    Haberler

    Robert Downey Jr. Vertigo Kadrosunda Yer Alacak

    Güliz Kartal
    16 saat önce
    27. Türkiye Almanya Film Festivali’nde Ödüller Sahipleriyle Buluştu
    Haberler

    27. Türkiye Almanya Film Festivali’nde Ödüller Sahipleriyle Buluştu

    Ekin Taneri
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    5 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    7 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Suya Yazılmış Bir Masal: The Legend of 1900 (1998)

Rabia Elif Özcan Rabia Elif Özcan
2 sene önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 5 min
0
0
Suya Yazılmış Bir Masal: The Legend of 1900 (1998)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Şiir izlemek, müzik okumak, sahnenin ezgisini dinlemek… Ayrı his dünyalarına hitap eden bu deneyimler, Giuseppe Tornatore’nin objektifinde onlarca efsaneye bedel bir öykünün kelimelerini oluşturuyor. Tornatore, bir masal nefesiyle can verdiği öyküsünün gerçekçiliğini yine aynı masalsı üslupla oluşturuyor. Bu da gerçekçilik akımının ayrıntılarda gizlenen güzelliklerini, düş ile gerçek arasında da bulabilmeyi sağlıyor bizlere. Bir başka deyişle, anlatılan öykünün etkileyiciliği karşısında Tornatore masalının gerçekliğini, fizik kanunlarının yazdığı gerçekliğe değişmeye can atıyoruz. Nitekim sanat eserini değerli ve eşsiz kılan da farklı sanat türlerinden esintileri tek bir üslupta yoğurmak ve böylelikle kendine özgü gerçekliği yaratmak olsa gerek. Tornatore’nin sanat üslubunu bilenler, 1998 yapımlı The Legend of 1900’ın ilk sahnesinden itibaren kaliteli sanat eseri tadını duyumsayacak, filmin sonunda da bu tadı damaklarından hiç silemeyecektir.

Film, adı üzerinde 1900 isimli bir adamın karaya hiç ayak basmayan hayat hikâyesini anlatır. Kahramanımız, zamanının en lüks yolcu gemilerinden birinde unutulmuş bir bebektir. Gemide çalışan kömür işçilerinden Danny bulur onu. Ailesinin dahi unutmak istediği zavallı bebeğin adını unutulmaz kılmak için ona T. D. 1900 ismini verir. Etrafı denizlerle çevrili dünyayı Danny’nin anlattıklarıyla kurgulayan ve onun dimağıyla gören, işiten, konuşan 1900, karaya hiç adım atmasa da ona anlatılan öykülerden şehirler, sokaklar, anıtlar, coğrafyalar biriktirir kendine. Sınırsız hayal gücü ile keskin hisleri bir araya geldiğinde diğer insanların göremediği sokak aralarını, kent maceralarını, fabrika dumanlarından park yeşillerini bir şiir dilinde, adeta ezbere anlatır küçük çocuk. Ne var ki Danny’den aniden ayrılmak zorunda kalan 1900, artık su üzerindeki dünyasında bir başına kalmıştır. Danny’nin gözleriyle tanıdığı kara dünyasıyla bağı böylece tamamen kopmuştur. Toprağın kara gerçekliklerine küskün ve sitemli yetiştirilen 1900, deniz suyunun dalgalı ve belirsiz, değişken ve yumuşak öykülerini diğer her şeye yeğlemiştir.

Tornatore, burada kara ve deniz imgelerini ustaca kullanarak kurgu ile realist üslubun savaşını resmeder. 1900’ün sıra dışı öyküsünü anlatmayı ve ebedi kılmayı kendine borç bilen en yakın arkadaşı, trompetçi Max, karadaki insanların dünyasına 1900’den söz ettikçe tuhaf karşılanır, ciddiye alınmaz. Zira ömrünü bir gemide geçirmiş olan çılgın bir adam hakkında anlattığı bu öyküler, kara hayatına ve gerçekliklerine alışmış insanın hayal dünyasının kabul edebileceği türde şeyler değildir. Sözüm ona 1900 gemideki hayatı sırasında eşsiz bir müzik yeteneği geliştirmiş, piyano çalmayı öğrenmiş ve hatta “cazı yaratan adam”ı bir piyano düellosunda yenmiştir. Onu parmaklarından yayılan müzik aynı zamanda bir şiirdir, masaldır, efsanedir, insanlık portresinden kesitler sunan bir resimdir. 1900’ün öyküsü kelimelere değil, ancak efsanelere sığabilecek olağanüstülüktedir. Bu da Max’in anlattıklarını inanması güç kılar; tıpkı suyun belirsiz, şekilden şekle giren isimsiz yapısı gibi. Oysa toprağın sert ve belirli şekli, modernite çağının esir aldığı Amerika’nın gerçekliğini yansıtır. Bu gerçeklikte özgürlük, filmin en başında Amerikan Rüyası’nı gerçekleştirmek üzere gemiyle düşler ülkesine seyahat edecek insanların yer aldığı sahnede Özgürlük Anıtı’nın hudutları kadardır. 1900’ün sular üzerindeki dünyası ise uçsuz bucaksız bir ufka bakar.

Öte yandan Max, öyküsünü inandırıcı kılmak için kimseye ısrarcı olmaz. O, yalnızca bir anlatıcıdır; bu masala inanıp inanmamak dinleyicilerine bırakılmıştır. Tornatore, düşle gerçek arasına kurduğu bu ayrım noktasıyla yine imzasını atmıştır. Gerçekçiliği zorlamak için mümkün olabilecek en uç noktalardaki rastlantıları tek bir kaderde tesadüf ettirerek ilk başta biz izleyicilere her şeyin kurgu olduğu izlenimini uyandırır. Fakat usta yönetmenin, becerisini konuşturduğu yer, öyküyü anlatma biçimindeki etkileyiciliktir.

Edebiyatta da geçerlidir aynı ilke; sanat eserinin değerini ve tadını belirlemede önemli olan neyin anlatıldığı değil, nasıl anlatıldığıdır. Tonratore, tek bir kişinin hayat hikâyesi gibi görünen öyküye çok farklı kişilerin bakış açısını ve anlatısını, neredeyse hissedilmeyecek yumuşaklıktaki geçişlerle verir. Max’in bir enstrüman dükkânına girip satıcıya anlatmaya başladığı 1900 efsanesinde yeri gelir, sözü gemide çalışan Danny alır. Daha sonra kelimeler gemi kaptanının, yolcuların, müziğin ve 1900’ün dudaklarında devam eder yolculuklarına. Anlatıcılar arasındaki geçiş, üslup farklarına rağmen sezdirilmeden, usulca yapılmıştır, ki bu da farklı tatlarla aynı öyküyü anlatan sahneleri zenginleştirir.

Bunun yanı sıra film, birden fazla öykü katmanı üzerine kurulmuştur. Max, bir yandan 1900’ün efsanesini enstrüman dükkânı sahibine anlatırken diğer yandan aynı öykünün bir başka parçasını oluşturan kendi mücadelesi sürmektedir. 1900’ün yaşadığı gemi yıllar sonra kullanılmayan atıl bir harabeye dönüşmüştür. Bunun üzerine limanda yer işgal etmemesi için mühendisler, gemiyi patlatarak yok etme kararı alır. Max, bu haberi alır almaz geminin bulunduğu bölgeye gider ve içeride en yakın arkadaşı 1900’ün hâlâ yaşıyor olduğunu anlatır. Hikâye, burada tekrar başlar; bu kez dinleyici dükkân sahibi değil, patlatma ekibindekilerdir. Hikâye ve anlatıcısı değişmese de dinleyen kitledeki bu değişim, hikâyenin de bağlam değiştirebilmesini ve farklı yönleriyle yeniden alevlenmesini sağlar. Bir yandan patlatma ekibinden adamları ikna edebilmek için gemide tekrar arama yapan Max, diğer yandan hikâyesini geminin her bir bölmesinde yeniden canlandırır. Kelimeleri, içi harabeye dönmüş gemiye yeniden can verir adeta. Anlattığı her bir sahne, yaşandıkları âna geri döner; geçmişi tüm gerçekliği ve ayrıntısıyla şimdiki zamana taşır. Bu geçişlerle Tornatore, Aristoteles’in zaman ile mekân arasındaki kopmaz bağını tümden değiştirmiş, lineer öykü zincirlerini koparmıştır. 1900, belki bir efsaneden öteye gidemeyecektir; ancak dilden dile anlatılmaya değer bir öykü olarak kendini ebedi kılacaktır.

Tornatore’nin film boyunca bu şekilde gösterdiği postmodern dokunuşlar, filmin son sahnesinde küçük bir dürbün görüntüsüne sığdırılıp karanlığa karışan Max ile üç noktasını koyar. Bu sonlandırma tekniği boşa değildir; Max’in tanık olduğunu iddia ederek anlattığı öyküye bir de ikinci bir bakış etkisi vererek sanatın ve kurgunun gerçekliğini/geçerliliğini bir kez daha sorgular. Anlatılan tüm hikâyeye inanmak, biz izleyiciler için büyük bir keyif olsa da Tornatore bu son sahneyle aslında izlediğimiz her şeyin, yine sadece bizim gözümüzde ve biz inandığımız müddetçe var olduğunu ifade eder.

Elbette Tornatore deyince sahnelerin ustalığını müzikle besleyen Ennio Morricone de akıllara ilk gelen bestecidir. Yine bir Tornatore filmine ezgisel dokunuşunu yapan Morricone, 1900 karakteri üzerinden kendi yeteneğini de konuşturur.

Unutmamak gerekir; efsaneler, anonim oldukları kadar anlatıcılarının ve inananların da imzasız eseridir. Tıpkı dünya üzerinde hiçbir aileye, kimliğe ve isme sahip olmayan, fakat dünyanın en gerçek kurgusu 1900 gibi.

Etiketler: efsaneennio morriconegiuseppe tornatore
Rabia Elif Özcan

Rabia Elif Özcan

1995 yılının temmuz ayında, Konya’da doğdu. Bir elinde kalem, bir elinde kitap; okuyarak ve yazarak büyüdü. Ömrüne kelimelerden bir yol çizmek üzere 2014’te Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne başladı. Yürürken, yerken, yaşarken okudu; kelimeleri nefes gibi tüketti, bir bir içindeki mürekkebe doldurdu. Ve gün geldi, bir film şeridinin üzerinde, mürekkep akmaya başladı.

YazarınDiğer Yazıları

    Holy Spider (2022)

    Holy Spider (2022)

    10 Ocak 2023
    “Kısa” Bir Korku Molası: Korku Türünde Kısa Filmler Seçkisi

    “Kısa” Bir Korku Molası: Korku Türünde Kısa Filmler Seçkisi

    29 Aralık 2022
    The Vast of Night (2019)

    The Vast of Night (2019)

    19 Kasım 2022
Sonraki Yazı
9. Boğaziçi Film Festivali’ne Başvurular Başladı

9. Boğaziçi Film Festivali'ne Başvurular Başladı

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Tuba Büdüş
3 Temmuz 2022

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan
24 Haziran 2022

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Selin Tanyeri
28 Nisan 2022

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Mustafa Yılmaz
14 Nisan 2022

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Ahmet Sert
5 Kasım 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In