Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 gün önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    4 gün önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    1 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    3 gün önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    4 gün önce
    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)
    Analiz

    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Netflix 2023 filmleri
    Haberler

    Netflix’in 2023 Yılında İzleyicilerle Buluşacak Filmleri Belli Oldu

    Nazlı Esen Albayrak
    1 gün önce
    Adam Driver’ın Filmi 65’ten Yeni Fragman
    Haberler

    Geçmişle Geleceği Buluşturan, Adam Driver’lı “65” Filminden Yeni Fragman!

    Serap Ilgın
    2 gün önce
    Pera Film seçki uğrak
    Haberler

    Pera Film’in Yeni Seçkisi “Uğrak”

    Güliz Kartal
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    4 gün önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    2 gün önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    4 gün önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    1 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    3 gün önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    4 gün önce
    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)
    Analiz

    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
  • HABERLER
    Netflix 2023 filmleri
    Haberler

    Netflix’in 2023 Yılında İzleyicilerle Buluşacak Filmleri Belli Oldu

    Nazlı Esen Albayrak
    1 gün önce
    Adam Driver’ın Filmi 65’ten Yeni Fragman
    Haberler

    Geçmişle Geleceği Buluşturan, Adam Driver’lı “65” Filminden Yeni Fragman!

    Serap Ilgın
    2 gün önce
    Pera Film seçki uğrak
    Haberler

    Pera Film’in Yeni Seçkisi “Uğrak”

    Güliz Kartal
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    4 gün önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Tat Uçar Acı Kalır: Göz Açıp Kapayıncaya Kadar (2020)

Rabia Elif Özcan Rabia Elif Özcan
2 sene önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
0
Tat Uçar Acı Kalır: Göz Açıp Kapayıncaya Kadar (2020)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Boşa değil bir fincan kahvenin kırk yıllık hatırının olması. Zira kahvenin dokusundaki, öyküsündeki, hafızasındaki tarifsiz özün hatırlardan çıkması mümkün mü? İlk olarak 14. yüzyılda Anadolu toprağına gelip burada yeniden kavrulan ve özgün bir tat edinen kahve, zamanla Türk Kahvesi adıyla civar topraklara nam salar. Zamanla yalnızca saray kafeslerinden, pençelerinden değil, en işlek sokaklardan en dardaki evlere kadar her hânenin kapısından tütmeye başlar kokusu. Birkaç yudumluk bu özel ikramın törensel bir hazırlanışı süreci vardır. Ve bu yüzden törenlerde, özel davetlerde, kıymetli anlarda eşlik eder muhabbete. Kahve, sonradan gelmiş esmer bir yabancı olmanın çok ötesine geçerek kültürün tam kalbine oturmuş, bir olmazsa olmaz hâline gelmiştir.

İster güneş doğup ortalığı ışığa boğsun, ister gün dökülüp geceye dönsün, günün esas güneşi ve uyandırıcısı kapkara, kavruk ve keskin kahvedir artık bu topraklarda. Cemal Süreya’yı yalancı çıkarmamak için belki; kahvaltının mutlulukla ilgisi, kahveden ötürü olmasın sakın? Kahve müptelaları için şüphesiz ki öyle. Arçelik Türkiye Genel Müdürü Can Dinçer ve Okan Bayülgen de hayatımızın, geleneklerimizin, hatta kişiliğimizin bu kadar derinlerine dokunmuş olan bu içeceği bambaşka bir kavram hâline getirerek adını, Cem Adıyaman yönetmenliğinde bir doku-drama ile yeniden yazar. Belki fincandaki birkaç yudum Göz Açıp Kapayıncaya Kadar biter, ama hatırı ve tadı bir ömür sürecektir.

Belgeselin içeriğine değinmeden önce belirtmeliyim ki kahve, bir ürün olarak kitleyi değil bireyi/bireysel zevki önceleyen bir içecektir. Dolayısıyla miktarı da çokluktan ziyade özel bir teklikle, kişinin zevkine ve tercihine özgü bir ölçüyle belirlenir. Kahveyi kültürel anlamda entelektüel bir çerçevenin dimağına yerleştirmek de bundan ileri gelir. Edebiyatın dilinden konuşacak olursak yani, çay demlik demlik tüten uzun soluklu bir romansa kahve bir fincana doluşan yudumluk bir şiirdir. Kısadır, azdır miktarca; ancak bir o kadar yoğun ve içlidir. Tadını tek bir seferde betimlemek mümkün değildir; çünkü ağza götürülen yudumun kokusu başka, ağızdaki ilk sıcaklığı başka, yudumladıktan sonraki bıraktığı his bambaşkadır. Bir bakıma her yudum, kendi başına bir öyküdür. Tıpkı şiir gibi özel ve yoğun olan bu içecek, dolayısıyla kendi kültürünü oluşturmuştur. Belgeselde ve sonrasındaki söyleşide de değinildiği üzere çay, kitlelere hitap ederken kahve özel bir zevk meselesi, belki biraz da mahremiyettir. Diğer bir deyişle çay, gelip geçen her yolcunun hakkıyken kahve, özel ikramların içeceğidir; kimi zaman bir dostla paylaşılan, kimi zaman yalnızlıkla baş başa.

Bu özelliği dikkate alındığında günümüz tüketim toplumunda bireysel tüketime en çok hitap edebilecek içecek de kahvedir kaçınılmaz olarak. Üretim ve ürünler bireyselleştikçe beklenti de artar, özelleşir. Diğer içeceklerin aksine kahvenin ufak teknik farklarıyla bu denli özelleşmesi, onu bireysel olarak sahiplenmemizi de kolaylaştırır. Ancak Bayülgen’in belgeselin hazırlanışındaki çıkış noktalarından biri, kahvelerdeki bu çeşitliliğin Türk kahvesine de yansımış olmasıdır. Türk kahvesi artık tek bir çağrışım ve ortak bir tada sahip olmaktan ziyade her yiğidin ayrı yoğurt yiyişinin eseri hâline gelmiştir. Bayülgen’in peşinde olduğu esas şey ise her kapıyı çaldığında aynı tadı bulabileceği, “standart” bir kahvedir. Arçelik’in ürettiği kahve makinesi Telve de nitekim bu standardı yakalamayı hedeflemiştir. Telve’yle beraber yakalanan standart, gala katılımcılarının yorumlarında da dile getirildiği üzere bir “hizalama”dır aslında; tadın, dokunun, hatırın aynı hizaya gelip ortak bir dil oluşturmasıdır. Bireysel bir içecekten böylesi bir ortaklık devşirilince ortaya bir kahve kültürünün çıkması da kaçınılmaz olmuştur.

Senaryosunu Okan Bayülgen ve Selin Atasoy’un kaleme aldığı belgeselde başrolü yine Bayülgen üstlenmiştir. Ancak herhangi bir role bürünmesine gerek kalmadan bizzat kendini oynar, Okan’ı. Okan, uyku yoksunluğu çeken bir fotoğrafçıdır. Uykusuzluğunu kahveyle pekiştirirken kahveyi de uykusuzluğun bahanesi yapar. Gündelik yaşamını da artık saatler değil, Türk kahveleri belirler. Kahve için uyanır, kahve için beslenir, kahve için yaşar. Ancak hayatını bu denli ele geçirmiş olan içecek hakkında hep merak ettiği bir soru dolanır: Kahveyi tanımlamak mümkün müdür? Elbette kahve, kendi başına bir kültür yaratacak kadar kapsamlı bir etkiye sahipse tek bir kahve tanımıyla gelmek de mümkün değildir. Ama Okan’ın buna ihtiyacı vardır; gittiği her yerde aynı tanımla aynı tadı bulmanın peşindedir. Bu amaçla yollara düşer, çaldığı kapılarda Ahmet Ümit’ten Emrah Sefa Gürkan’a, Vedat Ozan, Tunder Tunceli, Sahrap Soysal ve Osman Serim gibi pek çok ismin çok hatırlı kahvelerini içer. Bu yolculukta öğretmen de öğrenci de kendisidir. Belgeseli özgün kılan en önemli özellik de budur nitekim: Okan, belgeselin dikte eden, öğretici tonundan çok uzaktadır hep. Aksine soru sorarak izleyiciyle beraber kendini de bir kâşif konumunda tutar. Bu serüvene Türk kahvesinin Anadolu’ya getirilişiyle başlar; kahvenin en çok yakıştığı mekânlara, sanat ve özellikle edebiyat dünyasında nasıl bir yeri olduğuna, yazarların nasıl, nerede, neden kahve içtiklerine, kahve arkadaşlıklarına kadar pek çok durakta yudumlar kahvesini. Her durakta ayrı bir uzmanın penceresinden resmedilen kahvede ortak bir tanım arar ve biriktirdiği tanımlar, Türk kahvesi kadar zengin bir kavram oluşturur. Böylelikle belgesel üslubunu dış sesten iç sese geçiren Bayülgen, bilgi ediniminin çağdaş nesilde yeni bir boyutta gerçekleştirilmesi gerektiğini de vurgulamış olur.

Peki, sonunda nasıl bir tanıma ulaşmıştır dersiniz? Tahmin etmek zor değil; böylesi tarifsiz bir içeceğin tanımı da ancak kişide bıraktığı hisle ifade edilebilir. İçildiği mekân ve zaman kadar mahremdir dolayısıyla. Ama belgeselden en çok hatırda kalıcı cümleler, kahvenin tadına en çok yaklaşanlar olsa gerek. Yani kahveyi bu kadar hayretle cazip kılan acısına. Tuhaftır; beslenme alışkanlıkları ve tatlara yönelik tepkiler doğuştan gelen yetilerle sınırlı değil, sınırsızca öğrenilebilen kavramlardır. Kahve de acıyı sevmeyi öğreten yegâne içecektir bizlere. Kırk yıllık hatırının olması da iyi günde kötü günde, düğünlerde taziyelerde bıraktığı acı, buruk tattan ileri gelip o anları da unutulmaz kılmasındandır. Ne ki bu cümleyi bir edebiyat tadının arayışıyla dillendirip geçmemek gerek, zira sanatsal yanı kadar psikolojik temelleri de vardır bu “acı” sevgisinin. Derrida’nın jouissance, yani zevkin doruğundaki acı kavramı kahvede can bulur. Sert bir kahvenin her yudumu acı verdiği ölçüde zevk de verir bedene. Beden, geleneksel bir yönlendirme ile bu acıdan zevk almayı öğrenmeye, hatta bir kültür devşirmeye başlar. Bu tuhaf ancak şaşırtıcı ilişki, kahve sevgisinin altında yatan psikolojik temelleri de ortaya koyar. Bir başka hatırlı cümle de asıl öldürenin zehir değil, doz olduğudur. Kahvenin ‘temkinli’ miktarı da aslında bunu yansıtır başlı başına. Her miktarda ve her yerde değil, er ölçüde tüketmek, kahveyi değerli kılar.

Görülüyor ki kahve muhabbetlerine bir nokta koymak mümkün değil, fincanın dibinde sonu gelmez öyküler dolanıyor her yeni kahve deneyiminde. Bu nedenle biz telvelerden üç nokta bırakalım bu yazıya. Türünün en özgün örneklerinden biri olan Göz Açıp Kapayıncaya Kadar için birer fincan kaldıralım; içelim, güzelleşelim.

Türk kahvesi kültürünü evrensel kılmak üzere yola çıkan ve hatırdan hiç çıkmayacak bir eser ortaya koyan Can Dinçer’e, Okan Bayülgen’e, Selin Atasoy’a ve tüm Arçelik ekibine teşekkürü borç biliriz.

 

Etiketler: arçelikdoku-dramakahvekahve kültürüokan bayülgentürk kahvesi
Rabia Elif Özcan

Rabia Elif Özcan

1995 yılının temmuz ayında, Konya’da doğdu. Bir elinde kalem, bir elinde kitap; okuyarak ve yazarak büyüdü. Ömrüne kelimelerden bir yol çizmek üzere 2014’te Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne başladı. Yürürken, yerken, yaşarken okudu; kelimeleri nefes gibi tüketti, bir bir içindeki mürekkebe doldurdu. Ve gün geldi, bir film şeridinin üzerinde, mürekkep akmaya başladı.

YazarınDiğer Yazıları

    Holy Spider (2022)

    Holy Spider (2022)

    10 Ocak 2023
    “Kısa” Bir Korku Molası: Korku Türünde Kısa Filmler Seçkisi

    “Kısa” Bir Korku Molası: Korku Türünde Kısa Filmler Seçkisi

    29 Aralık 2022
    The Vast of Night (2019)

    The Vast of Night (2019)

    19 Kasım 2022
Sonraki Yazı
Toni Collette, Writers And Lovers Uyarlamasıyla İlk Yönetmenlik Denemesini Yapacak

Toni Collette, Writers And Lovers Uyarlamasıyla İlk Yönetmenlik Denemesini Yapacak

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Tuba Büdüş
3 Temmuz 2022

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan
24 Haziran 2022

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Selin Tanyeri
28 Nisan 2022

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Mustafa Yılmaz
14 Nisan 2022

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Ahmet Sert
5 Kasım 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In