Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    The Good Nurse (2022)
    Film Önerileri

    The Good Nurse (2022)

    Rabia Elif Özcan
    5 gün önce
    We Live in Time (2024)
    Drama

    We Live in Time (2024)

    Selin Tanyeri
    1 hafta önce
    Aniara (2018)
    Film Önerileri

    Aniara (2018)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
    Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014)
    Film Önerileri

    Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    2 hafta önce
    Click (2006)
    Film Önerileri

    Click (2006)

    Merve Çolak
    2 hafta önce
    Bölük Pörçük: Bir Tuncel Kurtiz Biyografisi (2025)
    Film Önerileri

    Bölük Pörçük: Bir Tuncel Kurtiz Biyografisi (2025)

    Tuba Büdüş
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi
    Röportaj

    Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

    İrem Yavuzer
    3 gün önce
    Yalnızlıktan Yakınlığa: Fallen Leaves (2023)
    Eleştiri - İzlenim

    Yalnızlıktan Yakınlığa: Fallen Leaves (2023)

    Selin Tanyeri
    1 hafta önce
    Çürüyen Düzenin Aynası: New Order (2020)
    Sinema Yazıları

    Çürüyen Düzenin Aynası: New Order (2020)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
  • HABERLER
    42. Münih Uluslararası Film Festivali’nde Ödüller Sahiplerini Buldu!
    Haberler

    42. Münih Uluslararası Film Festivali’nde Ödüller Sahiplerini Buldu!

    Seher Kızılırmak
    7 saat önce
    Dakota Johnson, Yönetmenliğini Yapacağı İlk Filme Dair Konuştu
    Haberler

    Dakota Johnson, Yönetmenliğini Yapacağı İlk Filme Dair Konuştu

    Evin Arslan
    10 saat önce
    Jessica Chastain’li Dreams’den Fragman Geldi
    Haberler

    Jessica Chastain’li Dreams’den Fragman Geldi

    İrem Naz Güvel
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    2 ay önce
    Lucky Fish (2022)
    Kısa Filmler

    Lucky Fish (2022)

    Ayşe Şimal Gürdamar
    10 ay önce
    Sousaphone (2019)
    Kısa Filmler

    Sousaphone (2019)

    Yiğit Aksan
    10 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    The Good Nurse (2022)
    Film Önerileri

    The Good Nurse (2022)

    Rabia Elif Özcan
    5 gün önce
    We Live in Time (2024)
    Drama

    We Live in Time (2024)

    Selin Tanyeri
    1 hafta önce
    Aniara (2018)
    Film Önerileri

    Aniara (2018)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
    Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014)
    Film Önerileri

    Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    2 hafta önce
    Click (2006)
    Film Önerileri

    Click (2006)

    Merve Çolak
    2 hafta önce
    Bölük Pörçük: Bir Tuncel Kurtiz Biyografisi (2025)
    Film Önerileri

    Bölük Pörçük: Bir Tuncel Kurtiz Biyografisi (2025)

    Tuba Büdüş
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi
    Röportaj

    Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

    İrem Yavuzer
    3 gün önce
    Yalnızlıktan Yakınlığa: Fallen Leaves (2023)
    Eleştiri - İzlenim

    Yalnızlıktan Yakınlığa: Fallen Leaves (2023)

    Selin Tanyeri
    1 hafta önce
    Çürüyen Düzenin Aynası: New Order (2020)
    Sinema Yazıları

    Çürüyen Düzenin Aynası: New Order (2020)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
  • HABERLER
    42. Münih Uluslararası Film Festivali’nde Ödüller Sahiplerini Buldu!
    Haberler

    42. Münih Uluslararası Film Festivali’nde Ödüller Sahiplerini Buldu!

    Seher Kızılırmak
    7 saat önce
    Dakota Johnson, Yönetmenliğini Yapacağı İlk Filme Dair Konuştu
    Haberler

    Dakota Johnson, Yönetmenliğini Yapacağı İlk Filme Dair Konuştu

    Evin Arslan
    10 saat önce
    Jessica Chastain’li Dreams’den Fragman Geldi
    Haberler

    Jessica Chastain’li Dreams’den Fragman Geldi

    İrem Naz Güvel
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    2 ay önce
    Lucky Fish (2022)
    Kısa Filmler

    Lucky Fish (2022)

    Ayşe Şimal Gürdamar
    10 ay önce
    Sousaphone (2019)
    Kısa Filmler

    Sousaphone (2019)

    Yiğit Aksan
    10 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Savaş Sonrası Ahlaki Travma: Rashomon (1950)

Fil'm Hafızası Fil'm Hafızası
7 yıl önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
0
Savaş Sonrası Ahlaki Travma: Rashomon (1950)

Savaş Sonrası Ahlaki Travma: Rashomon (1950)

Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Biz insanların, var olduğumuzdan beri, ahlaki ölçütler ve değerlendirmelerle tartışmalı bir tarihi var. Her ne kadar, nasıl yaşayacağımız ve hareket edeceğimizle ilgili inanışlar çeşitli dinlere, geleneksel tabulara, tarihsel zaman aralığına göre değişse de, bu hiçbir zaman kendi içinde olup biten bir şey olarak kalmıyor. Sosyal evrim geçiren canlılar olarak insanlar, etraflarındaki olayları hem etkiliyor hem de bu etkileri etraflarına yansıtıyor. Bu anlamda, Rashomon, (1950) insanların bu ahlaki yol ayrımlarından birini vurguluyor. Ancak Rashomon, bir ahlaki anlayıştan diğerinde geçmeyi temsil etmekten ziyade; insanların erkeklere, kadınlara, kelimelere olan güvensizliğinin yüzeye çıktığı bir ahlaki temelsizliği, yoksunluğu imliyor. Bu yüzden Rashomon’u insanların varoluşsal tedirginlikleri bağlamında, savaş sonrası şartlarını da göz ününde bulundurarak incelemek filmin hikâyesini ve kuruluşunu anlamak adına yararlı olacaktır. Filmin ana hikâyesi olarak bir cinayet gizeminin seçilmesi; film boyunca farklı şahitler, ifadeler ve hikâyeler ortaya çıkardığından, ahlaki ikilikleri, arafta kalma hâlini destekliyor. Bunun yanında, filmin gerilimi kendisi de başlı başına ahlaki yargılarla yüzleşmek anlamına gelen bir cinayetle yaratılıyor. Bu bağlamda analizimde, insanların savaş sonrası ahlaki travmalarını anlatmaya çalışacak ve bunu filmin çekirdek hikâyesi olan cinayet gizemiyle ilişkilendirmeye çalışacağım. Ve son olarak, filmdeki cinayet öyküsünü inceleyecek ve bunun benim ahlaki yargılarla alakalı iddialarıma nasıl bağlandığının altını çizmeye çalışacağım.

Her ne kadar Japonya I. Dünya Savaş’ına katılmamış da olsa, II. Dünya Savaş’ının en şiddetli ve yok edici etkilerine maruz kaldı. Milyonlarca asker ve sivil öldü, bir bu kadarı da  atom bombasının kalıcı etkilerinden dolayı engelli kaldı. Avrupa’ya benzer şekilde, II. Dünya Savaş’ı boyunca Japon halkı imparatora, devlete, inançlara ve değerlere bağlılığın önemine şartlandı. Ancak, yine Avrupa halklarına benzer şekilde, onlar da güzel bir geleceğin hayalinin yok oluşu noktasında benzer bir kaderi paylaşmak durumunda kaldılar. Bu durum, insanlara nasıl yaşanması gerektiğini salık veren insanların, kelimelerin, disiplinlerin ortadan kayboluşunun karanlığını, boşluğunu yarattı. Bunun sonucunda ortaya çıkan güvensizlik, şüphe, korku, endişe gibi duygular insanları hem kişisel hem de politik olarak derinden etkiledi. Bu anlamda Rashomon, savaş sonrası ahlaki tutarsızlıkları, ikilemleri anlatarak savaş sonrası ruhların ve zihinlerin genel durumunu yansıtıyor. Bu durumunun altını çizmek istercesine, filmin atmosferi karakterlerin iç çatışmalarına vurgu yapmak adına mümkün olduğunca kasvetli çiziliyor. Bir cinayet kurbanının, katilin ve şahidin kendi bakış açılarına göre var olduğu, kurbanı keşfeden oduncunun ve sürekli ağlamaklı olan bir papazın filmin hüznünü kurduğu bu çaresizlik, filmin temel kurucuları olarak beliriyor. Film boyunca sıkça karşımıza çıkan yoğun yağmur yağışı da herhangi bir ahlaki temelin yoksunluğunun ve yalnızlığın yarattığı bu hüznün keskin acısını temsil ediyor. Cinayet şüphelisi insanların ifadelerini verdikleri ve doğrudan bize, seyirciye konuştukları mahkeme konsepti de şüphelilerin birbirilerini suçladıkları ve kendilerini haklı çıkarmaya çalıştıkları bir aracıya dönüşüyor. Mahkemede kime inanacağımızla ilgili kesin bir bilgi verilmiyor olsa da, burada dikkati çeken şey şüphelilerin ifadelerindeki tutarlılıktan ziyade, tüm bu ifadelerin birbiriyle çelişen doğası oluyor. Bu, Kurosawa’nın savaşı doğuran ve sorumluluk almaktan kaçınarak hatalarıyla yüzleşme cesareti olmayan insanlara yönelik alegorik bir eleştirisi olarak anlaşılıyor. Bu anlamda, yönetmen tarafından “Kimi suçlamalı?” sorusu gündeme getirilmiş gözüküyor ve cevabın belirsizliği de mahkeme ve şüpheliler alegorisiyle film boyunca altı çizilen bir başlığa dönüşüyor.

Cinayet öyküsü, oduncunun ve rahibin hayli ilgili gözüktüğü bir araştırma süreciyle başlıyor. Oduncu ve rahip, cinayetin birçok yönünde ve bunun insan doğasıyla ilişkisi konusunda çeşitli anlaşmazlıklara düşüyor. Rahip hâlâ insanlardaki iyiye inanır, onların doğruyu yapacaklarına ve yalan söylemeyeceklerine olan ahlaki gelişmişliklerine güvenirken; oduncu, insanların ahlaki olgunluğunun var oluşsal krizine atıf yaparcasına, insan doğasının dengesizliğini kabul etmiş görünüyor. Bu bağlamda papaz, evrensel iyinin varlığını tartışmaya açmak için kullanılmış gibi duruyor. Daha da ileri gidilerek, cinayet öyküsünün insanlığın suçlarına bir atıf olarak kurgulandığı bile söylenebilir. Bunun yanında, cinayet öyküsünün etrafında örülen bu belirsizlik perdesi de, insanların sorumluluk almaya olan yaklaşımlarındaki ayrımın temsili olarak tasarlanmış olabilir. Ancak, her ne kadar birini hangi ahlaki kriterlere göre yargılayıp suçlu bulmak ya da aklamak cevapsız kalıyor olsa da, ortada bir cinayet olduğundan dolayı birinin sorumlu gösterilmesi gerekliliği, filmdeki sürekli gerginliği kuran temel etmen olarak karşımıza çıkıyor. Ahlaki bir tartışma için cinayet seçimin hayati bir alegori olmasının sebebi hem bir kurban barındırması hem de bize açıklanmayan,  bilinmez bir katilin bulunması. Bunun çağrıştırdığı şey, insanların felaketle sonuçlanan kendilerini ve hayatlarını adadıkları kararları.

Bunun yanında, bu alegori bizim bize anlatılanlardan neye ve anlatanlardan kime inanmamız konusundaki karar verme sürecimizde de bir atıf. Bu noktada, cinayet öyküsü bizi şüphelilerden birinin ifadesine inandırmaya yönlendirdiğinden, hangi değerin insanlığa atfedilebileceği de film içinde kritik bir soruya dönüşüyor. Ancak film özelinde anlatılan farklı hikâyeler bize mantığımızı kullanarak cinayetin ardındaki sır perdesini aralamamıza imkân vermediğinden, şüphelilerden herhangi birine inanmamak daha ağır basan bir seçenek olarak kalıyor. Anlatılan hikâyeler daha ziyade inanç, güvenilebilirlik, kelimelerin doğası ve insanların öz korumacılığı hakkında tartışmamız için bizi teşvik ediyor ve insanların kendilerini korumak adına ne kadar ileri gidebileceklerinin genel bir çerçevesini sunuyor. Bu noktadan hareketle, insanların tüm akıl yürütmeleri ve gerekçelendirmelerinin bireyci olmaya mahkum olduğu anlaşılıyor. Rashomon’un altını çizdiği de insanların bu öz-merkezci düşünüşleri olarak ön plana çıkıyor. Öte yandan, Kurosawa insanların ne kadar kötü olabilecekleri ve kötüyü yapabilecekleri konusunda tamamen ikna olmuş görünmüyor. Her ne kadar Japonya ve Japon halkı tarihin en karanlık anlarını deneyimlemiş olsa da, II. Dünya Savaş’ı sonrası insanların arasında dolaşan şüphe, eski ahlak anlayışına ve değerlerine içkin olarak yüzeye çıkıyor. Bundan dolayı, bir oduncunun bir bebeği sahiplendiği filmin son sahnesinden çıkarılabilecek anlam Kurosawa’nın insanlığın barışçıl bir şekilde ve kimsenin hakkını ihlal etmeden yaşamamıza olanak sağlayacak yeni bir değerler sistemini yaratabileceğine olan inancı ve umudu olabilir.

Film boyunca kendini her sahnede hissettiren gerilim de aslında bireylerin bu yeni değerler sistemine duydukları ihtiyaçtan ve bunun yoksunluğundan duydukları acıdan kaynaklanıyor denilebilir. Bu noktada; belirleyici odağın cinayetin nedeni ve muğlaklığı olması, kimin katil olduğu ve cinayetin nasıl gerçekleştirildiğinin önemini yitirmesine neden oluyor. Bunun yanında, filmin görece mutlu sonu da bir hayat çok önceden kaybedilmişken, bir diğerinin, bir bebeğin doğumunun analojisiyle resmediliyor. Rashamon’un geride bırakılan bir değerler sistemi ve yeni tanışılması mümkün bir diğeriyle kurduğu analoji,  bebek ve cinayet kurbanı arasındaki analojiyle de örtüşüyor. Bu anlamda, her bir birey bir başka ahlaki anlayış, bir başka iyi ve kötü ihtimali anlamına geldiğinden, Kurosawa yakın ve uzak gelecek hakkında, hem şüpheci hem de umutlu gözüküyor.

Koray Soylu

Fil'm Hafızası

Etiketler: ahlakakira kurosawaII. Dünya Savaşıjaponyarashomon
Fil'm Hafızası

Fil'm Hafızası

YazarınDiğer Yazıları

    Keşfetmenin Keyfi hosted by Cem Yiğit Üzümoğlu

    Keşfetmenin Keyfi hosted by Cem Yiğit Üzümoğlu

    24 Haziran 2025
    44. İstanbul Film Festivali Günlükleri-10

    44. İstanbul Film Festivali Günlükleri-10

    21 Nisan 2025
    44. İstanbul Film Festivali Günlükleri-9

    44. İstanbul Film Festivali Günlükleri-9

    20 Nisan 2025
Sonraki Yazı
Stephen King’in ”Hayvan Mezarlığı” Yeniden Sinemaya Uyarlanıyor

Stephen King'in ''Hayvan Mezarlığı'' Yeniden Sinemaya Uyarlanıyor

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Ölümü İmgelemek: The Shrouds (2024)

Ölümü İmgelemek: The Shrouds (2024)

İpek Ömercikli
1 Haziran 2025

All Quiet On The Western Front (2022)

Psycho Therapy: The Shallow Tale of a Writer Who Decided to Write About a Serial Killer (2025) Üzerine

Nesrin Karadağ
17 Mayıs 2025

Zamansız, Yersiz, Ama Bize Dair: David Lynch’in Ardından

Zamansız, Yersiz, Ama Bize Dair: David Lynch’in Ardından

Fil'm Hafızası
2 Nisan 2025

81. Venedik Film Festivali’nden İzlenimler

Hegemonyayı Öldürmek: Hemme’nin Öldüğü Günlerden Biri (2024)

Tülay Işık Kalafat
8 Mart 2025

Foucault’un Biyo-İktidar* Perspektifinden Atwood’un Feminist Üstopyası: The Handmaid’s Tale (2017-…) -1

Foucault’un Biyo-İktidar* Perspektifinden Atwood’un Feminist Üstopyası: The Handmaid’s Tale (2017-…) -1

Tuba Büdüş
21 Temmuz 2024

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In