İstanbul Modern Sinema’nın Türkiye’nin güncel sinema haritasında sanatsal kimliği ve özgün yaklaşımlarıyla öne çıkan yönetmenleri konuk ettiği buluşma dizisi “Yönetmenlerle Buluşma” yedinci yılını kutluyor. Yönetmen sinemasına odaklanarak onların gözünden üretim süreçlerine ve günümüz sinemasının dinamiklerine odaklanan programın bu yılki konuğu Pelin Esmer. Yönetmenin filmleri 6-16 Şubat tarihleri arasında sinemaseverlerle buluşacak.
Sosyoloji bölümünden mezun olduktan sonra Yavuz Özkan’ın Z1 Film Atölyesi’ne katılan Pelin Esmer sinema sektöründeki ilk görevini Ziya Öztan’ın yönettiği Cumhuriyet (1998) filminde yönetmen yardımcısı olarak aldı. Yapımcılığını, yönetmenliğini ve kameramanlığını üstlendiği 46 dakikalık ilk belgeseli Koleksiyoncu (2002) ile her şeyin koleksiyonunu yapan kendi öz amcası Mithat Esmer’i filme aldı. Yedi yıl sonra bu kişisel hikâye aynı koleksiyoncunun (Mithat Esmer) oturduğu apartmanın kapıcısıyla (Nejat İşler) kesiştiği kurmaca bir film olan 11’e 10 Kala’ya (2009) evrildi. 2007’de davet edildiği Cannes Festivali Cinefondation’da yazmaya başladığı filmin uluslararası prömiyeri San Sebastian Film Festivali’nde gerçekleşti.
Pelin Esmer’in ilk uzun metrajı ise bir belgeseldi: Toros dağlarında bir köyde yaşayan, günlerini tarlada, inşaatta veya evde çalışarak geçiren dokuz kadının yazdığı ve oynadığı tiyatro oyunu Kadının Feryadı!’nın yaratım ve sahnelenme sürecini izleyen Oyun (2006). Yönetmen 13 yıl sonra bu kadınlarla yeniden buluştu ve Oyun’un bir bakıma devamı olan Kraliçe Lear’ı (2019) çekti. Pelin Esmer’in belgesel ile kurmaca arasında zikzak çizen yönetmenlik kariyerindeki ikinci uzun metraj filmi Gözetleme Kulesi (2012) yine iki farklı karakterin karşılaşması üzerinden bir vicdan hikâyesiydi. Film uluslararası galalarını Toronto ve Rotterdam’da yaptıktan sonra Adana Altın Koza’da “En İyi Yönetmen” dahil beş ödül kazandı. Ardından Barış Bıçakçı ile beraber yazdığı İşe Yarar Bir Şey (2017) iki kadının karşılaştığı bir tren yolcuğunda geçen, edebiyat ve ölüm üzerine bir film oldu.“Kurmaca ile belgeselin ‘iki arada bir derede’liğinde durmaya yakın hissediyorum kendimi,” diyen Pelin Esmer’in sineması, belgesel ile kurmaca arasındaki o belirsiz alanı yaratıcı bir biçimde kullanır, hayattan büyük karakterleriyle sinemanın gerçeklikle olan ilişkisini her filmiyle yeniden sınar. Yönetmenin 20 yıllık sinemasını; tekrarı mümkün olmayan belgesellerle, hayatın olduğu kadar sanatın da işe yararlılığını sorgulayan, karakterleri kadar onların rastlaşmasıyla da ilgilenen, farklı kurmacalar arasında dolaşan bir yolculuk olarak tanımlayabiliriz.
Program dahilinde Esmer’in filmografisindeki altı yapım haricinde, ilk filmi olan kısa metraj Kar (2000) ve Z1 Film Atölyesi’nde aldığı eğitimden sonra ekibinde yer aldığı, Yavuz Özkan imzalı Bir Erkeğin Anatomisi (1997) gibi kariyerinde yer etmiş bazı özel gösterimler de gerçekleşiyor.
Filmler hakkında bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz.
KRALİÇE LEAR, 2019
Yönetmen: Pelin Esmer
Pelin Esmer, Oyun belgeselinden 14 yıl sonra, Torosların Arslanköylü kadınlarını yeniden ziyaret ediyor. Oyun’da kendi hayatlarını sahneye koyan Behiye, Cennet, Fatma, Ümmü ve Zeynep, bu kez bir Shakespeare klasiği olan Kral Lear oyununu kendilerince uyarlıyor ve Mersin’in dağ köylerinde oyunu sergilemek üzere bir turneye çıkıyorlar. Gidecekleri ücra köylere ulaşmak için çıktıkları yolculukta, uçurumun kenarındaki toprak yollarda alınan keskin virajlar boyunca bu beş harika kadının dünyasına tanık oluyor, gittikleri yayla köylerinin sakinleriyle beraber Kral Lear oyununun yavaş yavaş Kraliçe Lear’e dönüşmesini izliyoruz.
İŞE YARAR BİR ŞEY, 2017
Türkiye, Fransa, Hollanda, Almanya
Yönetmen: Pelin Esmer
Oyuncular: Başak Köklükaya, Öykü Karayel, Yiğit Özşener
Gece treninde yolları kesişen iki yabancı. Şair Leyla, yıllar sonra lise arkadaşlarıyla buluşmaya gidiyor, Canan ise bir hemşirelik “işi” için yolda. Trene bindiği andan itibaren Canan, Leyla’nın merakını cezbediyor. Yol boyunca soru yağmuruna tuttuğu genç hemşire sonunda bu trende olma sebebini açıkladığında, iki kadın için de geri dönüşü olmayan bir yolculuk başlıyor. Yönetmenin Barış Bıçakçı ile beraber yazdığı bu edebiyat ve ölüm üzerine hisli hikâye birçok festivalden ödüllerle döndü.
GÖZETLEME KULESİ, 2012
Türkiye, Fransa, Almanya
Yönetmen: Pelin Esmer
Oyuncular: Olgun Şimşek, Nilay Erdönmez, Menderes Samancılar, Laçin Ceylan, Kadir Çermik, Rıza Akın
Gözetleme Kulesi, karanlık sırlarından kaçmaya çalışan iki insanın tesadüfen karşılaşması ve birbirini gözetlemesi hikâyesini anlatıyor. Nihat, ıssız bir ormanın tepesindeki gözetleme kulesine bekçi olarak sığınmış; Seher ise Tosya’da otoyol kenarındaki bir gara kendisini zor atmıştır. Her ikisinin de kendileri ile bir savaşı vardır. Beklenmedik bir anda yolları kesişen bu iki insan, birbirlerinin suçluluk duygusunu görünür kılarken bir yandan birbirlerini iyileştirirler.
11’e 10 KALA, 2009
Türkiye, Fransa, Almanya
Yönetmen: Pelin Esmer
Oyuncular: Nejat İşler, Mithat Esmer, Tayanç Ayaydın, Laçin Ceylan
Pelin Esmer’in bu ilk kurmaca filminde Mithat Bey yıllardır biriktirdiği koleksiyonlarını her türlü tehdide karşı korumayı başarmıştır. Koleksiyonunun sürekliliğini bozmamak uğruna aradığı her parça onu İstanbul’un her köşesine götürmektedir. Mithat Bey için İstanbul onun koleksiyonu kadar sınırsız iken, Ali için ise kapıcılığını da yaptığı apartman ve çevresiyle sınırlıdır. Deprem endişesiyle apartmanın yıkılması gündeme gelince, Mithat Bey’in koleksiyonu, Ali’nin ise hayatı uğruna vereceği bir savaş başlar.
OYUN, 2005
Türkiye
Yönetmen: Pelin Esmer
Pelin Esmer, Toroslar’da bulunan Arslanköy’de dokuz kadının bir araya gelerek kendi hayatları üzerine bir tiyatro oyunu yazıp oynayacaklarını öğrenince bir film yapma hayaliyle soluğu Arslanköy’de alıyor. Böylece Behiye, Cennet, Fatma F., Fatma K., Nesime, Saniye, Ümmü, Ümmüye ve Zeynep ile tanışıyor ve bu dokuz harika kadınla beraber, günlük hayatlarında bitmek bilmeyen iş ve görevlerinin yükünü hafifletmek için tiyatroya başvuran Arslanköylü kadınların bu süreçteki dönüşümünü perdeye aktarmaya karar veriyorlar. Oyun, “Kadının Feryadı!” adını verdikleri bu tiyatro oyununun oluşma sürecini ve kadınların bu süreçte geçirdiği değişimi, kurmacayla belgesel arasında ince bir çizgide ilerleyen bir üslupla anlatıyor.
KOLEKSİYONCU, 2002
Türkiye
Yönetmen: Pelin Esmer
Oyuncular: Mithat Esmer
Pelin Esmer’in bu ilk belgeseli toplamda üç ayda tamamladığı, yönetmenliğinin yanı sıra prodüktörlük ve kameramanlığını da yaptığı bir belgesel. Çocukluğundan bu yana ilginç bulduğu her nesnenin koleksiyonunu yapan, üstelik her şeyden bir değil ikişer tane toplayan, öz amcası Mithat Esmer’in içten bir portresini çiziyor. Yönetmenin bu merak uyandıran karakteri daha iyi tanımak, hayatının merkezine koyduğu hobisine daha yakından bakmak için çektiği bu film, İstanbul’un Polonya Pazarı, Kadıköy, Kapalıçarşı, Fener, Galata gibi en kalabalık ve hareketli yerlerinde her gün yeni koleksiyon parçaları arayan Mithat Esmer’i takip ediyor. Film, katıldığı birçok ulusal ve uluslararası festivalin yanı sıra, 3. Roma Bağımsız Film Festivali’nden “En İyi Belgesel Film” ödülüyle dönmüştü.
KAR, 2002
Pelin Esmer’in bu ilk filmi, kısa bir video klip niteliğinde. Yönetmenin dışarda aralıksız yağan kardan esinlenerek Arvo Pärt’ın müziğinin kendisine hayal ettirdiklerine dair Hi8 kamerasıyla çektiği görüntülere şahit oluyoruz. Esmer’in o güne dair izlenimleriyse şöyle: “O günden en net hatırladığım, dışarının insanın gözünü alan beyazına inat içimdeki o karanlık ve karın bir var bir yok ettiği bazı görüntüler.”
BİR ERKEĞİN ANATOMİSİ, 1997
Türkiye
Yönetmen: Yavuz Özkan
Oyuncular: Uğur Polat, Ayda Aksel, Deniz Uğur
Geçtiğimiz yıl kaybettiğimiz usta yönetmen Yavuz Özkan’ın imzasını taşıyan Bir Erkeğin Anatomisi, yönetmenin Z1 Film Atölyesi’nde öğrencisi olmuş Pelin Esmer’in de filmin kamera arkası belgeselinde birlikte çalıştıkları ilk film. 1990’lar Türkiyesi’nde geçen film, hırslı bir avukat olan Taner’in iş ve özel yaşamındaki çalkantılar üzerinden ülkeye hâkim olan hoşgörüsüzlük ve sindirilmişliği perdeye taşıyor. Bir yandan evliliğini kurtarmaya çabalarken diğer yandan evlilik dışı bir ilişki sürdüren Taner’in hayatı, bir müvekkilinin kendisine emanet ettiği mafya-devlet bağlantısıyla ilgili çok gizli belgeler yüzünden alt üst olacaktır. Uğur Polat, Tilbe Saran, İştar Gökseven gibi usta oyuncuların yer aldığı film aynı zamanda Taner Birsel’in ilk sinema filmi.
Kaynak: İstanbul Modern Sinema
