Roberto Rossellini’nin İtalyan Yeni Gerçekçiliği etkisinde gerçekleştirdiği “savaş üçlemesi”nin ikinci filmi Paisà, İkinci Dünya Savaşı’nın İtalya’daki sosyolojik ve psikolojik yıkımını konu alır. Yönetmenin, senaryosunu Federico Fellini ve Sergio Amidei ile birlikte yazdığı film, sinema tarihinin, bütün oyuncuları amatör insanlardan oluşan ilk filmi olması nedeniyle de ayrı bir yerde konumlanmayı hak eder. Altı bölümden oluşan Paisà‘da işgal kuvvetlerinin İtalya’daki ilerleyişini, bu ilerleyişe paralel olarak da halkın yaşamak zorunda bırakıldığı açlığı, yağmayı, ölümü ve korkuyu izleriz. Farklı karakterlerle aşk ve arkadaşlık, savaşın gerisinde kalmış temalar gibi işlenirken; bir yandan da karakterler üzerinden, Amerikan askerlerinin ülkeye girmesiyle beraber İtalyan toplumunun yaşadığı değişime vurgu yapılır. Film, Oscar ve BAFTA’da iki ayrı daldaki adaylığından eli boş dönse de, uluslararası birçok festivalde “En İyi Film” ve “En İyi Yönetmen” ödüllerini kazanmıştır. Denilebilir ki Paisà, savaşı lanetleyen tiz bir çığlık gibidir.
