Ettore Scola Hayatını Kaybetti

İtalyan yönetmen ve senarist Ettore Scola, 84 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Ettore Scola al festival del cinema di Roma, 18 ottobre 2015
(ANSA/CLAUDIO ONORATI)

Balo (Le Bal), Özel Bir Gün (Una Giornata Particolare), Roma İnsanları (Gente Di Roma), La Famiglia gibi filmlerin yönetmeni Ettore Scala, 10 Mayıs 1931’de İtalya’da, Napoli yakınlarındaki Trevico’da doğdu. Roma Üniversitesinde hukuk öğrenimi gördü ve öğrencilik yıllarında bazı mizah dergilerinde yazar ve desinatör olarak çalıştı. Bu dönemde içindeki sinema tutkusunu, tam bir “sinematek kuşu” olarak izlediği filmlerde gideriyordu. Radyo için komik piyesler kaleme aldıktan sonra sinema yaşamına çok genç yaşta atıldı. Ruggero Maccari ile senaryo yazım çalışmalarında işbirliği yaptı. Kısa zamanda komedi filmleri senaristi olarak üne kavuştu.

1964’te yönetmenliğe soyunan Scola yıllar geçtikçe İtalyan güldürüsünün, alaycı bir bakış açısı ve toplumsal eleştirilerle harmanlanan en parlak ürünlerini ortaya koyan bir kişilikten, kendine özgü temaları, motifleri, kaygı ve saplantıları olan bir yaratıcı-yönetmen kisvesine büründü. İtalyan burjuvazisinin ve işçi sınıfının taşlandığı, politikadan cinselliğe, turizmden feminist eylemlere kadar, çağdaş İtalyan toplumunun amansız bir eleştiri süzgecinden geçirildiği Scola filmleri, sinema kariyeri boyunca farklı konulara el atmış, özgün ve yaratıcı bir yönetmenin tek bir etiketle sınıflandırılamayacak ve kolay tanımlara sığmayacak türden, başarılı ürünleridir. İtalyan güldürüsü türünde senaryo yazarı ve yönetmen olarak kazandığı başarılarla yetinmeyen Scola’nın, alaycı ve taşlamacı tavrının ötesinde, son derece kişisel sinema dünyasını müjdeleyen Özel Bir Gün (1977), yönetmenin meslek yaşamında yepyeni bir dönem açtı ve En İyi Yabancı Film dalında Oscar’a aday gösterildi. 1983 yılında çektiği Balo filmiyle tekrar Oscar’a aday gösterildi ki çoğu sinema eleştirmenine göre bu film Scola’nın kariyerindeki zirve noktası olarak görülmektedir.

Yönetmen sonraki filmlerinde, tarihleri ve toplumsal çevreleriyle hesaplaşan İtalyanlar’ı ele aldı. Bugünü anlamak için geçmişi incelemek, Scola’nın düşünce sinemasının temel teması olarak hep gündemde kaldı. Ettore Scola, İtalyan güldürüsünün alçak gönüllü bir sanatçısı olarak başladığı sinemada gerçek bir usta olarak sinema tarihindeki yerini almıştır. Türkiye’de 1988 ve 1995 yıllarında düzenlenen Uluslararası İstanbul Film Festivalleri’nde “Ustalara Saygı” bölümünde Scola’ya yer verildi ve festivallerde 5 filmi gösterildi. 2011 yılında 80 yaşında sinemayı bırakmış ancak kendisine göre çok önemli olan bir proje için geri dönerek üç yıl önce son filmi Che Strano Chiamarsi Federico (2013) ile 50 yıllık dostu Fellini’yi anlatmıştı.