Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Spartacus (1960)
    Biyografi / Tarih

    Spartacus (1960)

    Tülay Işık Kalafat
    12 saat önce
    JOYLAND (2022)
    LGBTİ

    JOYLAND (2022)

    Ayşe Yapışık
    3 gün önce
    Mirai (2018)
    Animasyon

    Mirai (2018)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    6 gün önce
    The Light (2025)
    Film Önerileri

    The Light (2025)

    İrem Yavuzer
    6 gün önce
    The Bothersome Man (2006)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Bothersome Man (2006)

    Zeynep İlay Yalçın
    1 hafta önce
    All Quiet On The Western Front (2022)
    Film Önerileri

    All Quiet On The Western Front (2022)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Benlik İnşası ve Kişi Olmak: Hive (2021)
    Analiz

    Benlik İnşası ve Kişi Olmak: Hive (2021)

    Tülay Işık Kalafat
    12 saat önce
    Ölü Mevsim (2024): Sığınacak Yer Kalmadığında
    Eleştiri - İzlenim

    Ölü Mevsim (2024): Sığınacak Yer Kalmadığında

    Büşra Soylu Küçükkaya
    6 gün önce
    Eril Olanın Av ve Şiddet Döngüsü: Öldürdüğün Şeyler (2025)
    Analiz

    Eril Olanın Av ve Şiddet Döngüsü: Öldürdüğün Şeyler (2025)

    İrem Yavuzer
    6 gün önce
  • HABERLER
    Burak Oğuz Saguner’in İlk Uzun Metraj Projesi, Mira Cooks Salça Cannes Marché du Film’de
    Haberler

    Burak Oğuz Saguner’in İlk Uzun Metraj Projesi, Mira Cooks Salça Cannes Marché du Film’de

    Ekin Taneri
    15 saat önce
    Uçan Süpürge Vakfı Kadın Filmleri Festivali Başladı!
    Haberler

    Uçan Süpürge Vakfı Kadın Filmleri Festivali Başladı!

    Seher Kızılırmak
    24 saat önce
    A24, Elden Ring’i Sinemaya Uyarlıyor: Yönetmen Koltuğunda Alex Garland
    Haberler

    A24, Elden Ring’i Sinemaya Uyarlıyor: Yönetmen Koltuğunda Alex Garland

    Ahmet Ege Çakırel
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    2 hafta önce
    Lucky Fish (2022)
    Kısa Filmler

    Lucky Fish (2022)

    Ayşe Şimal Gürdamar
    9 ay önce
    Sousaphone (2019)
    Kısa Filmler

    Sousaphone (2019)

    Yiğit Aksan
    9 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Spartacus (1960)
    Biyografi / Tarih

    Spartacus (1960)

    Tülay Işık Kalafat
    12 saat önce
    JOYLAND (2022)
    LGBTİ

    JOYLAND (2022)

    Ayşe Yapışık
    3 gün önce
    Mirai (2018)
    Animasyon

    Mirai (2018)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    6 gün önce
    The Light (2025)
    Film Önerileri

    The Light (2025)

    İrem Yavuzer
    6 gün önce
    The Bothersome Man (2006)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Bothersome Man (2006)

    Zeynep İlay Yalçın
    1 hafta önce
    All Quiet On The Western Front (2022)
    Film Önerileri

    All Quiet On The Western Front (2022)

    Nesrin Karadağ
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Benlik İnşası ve Kişi Olmak: Hive (2021)
    Analiz

    Benlik İnşası ve Kişi Olmak: Hive (2021)

    Tülay Işık Kalafat
    12 saat önce
    Ölü Mevsim (2024): Sığınacak Yer Kalmadığında
    Eleştiri - İzlenim

    Ölü Mevsim (2024): Sığınacak Yer Kalmadığında

    Büşra Soylu Küçükkaya
    6 gün önce
    Eril Olanın Av ve Şiddet Döngüsü: Öldürdüğün Şeyler (2025)
    Analiz

    Eril Olanın Av ve Şiddet Döngüsü: Öldürdüğün Şeyler (2025)

    İrem Yavuzer
    6 gün önce
  • HABERLER
    Burak Oğuz Saguner’in İlk Uzun Metraj Projesi, Mira Cooks Salça Cannes Marché du Film’de
    Haberler

    Burak Oğuz Saguner’in İlk Uzun Metraj Projesi, Mira Cooks Salça Cannes Marché du Film’de

    Ekin Taneri
    15 saat önce
    Uçan Süpürge Vakfı Kadın Filmleri Festivali Başladı!
    Haberler

    Uçan Süpürge Vakfı Kadın Filmleri Festivali Başladı!

    Seher Kızılırmak
    24 saat önce
    A24, Elden Ring’i Sinemaya Uyarlıyor: Yönetmen Koltuğunda Alex Garland
    Haberler

    A24, Elden Ring’i Sinemaya Uyarlıyor: Yönetmen Koltuğunda Alex Garland

    Ahmet Ege Çakırel
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    2 hafta önce
    Lucky Fish (2022)
    Kısa Filmler

    Lucky Fish (2022)

    Ayşe Şimal Gürdamar
    9 ay önce
    Sousaphone (2019)
    Kısa Filmler

    Sousaphone (2019)

    Yiğit Aksan
    9 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Gitmek ya da Kalamamak: Gündüz Apollon, Gece Athena (2024)

Tuba Büdüş Tuba Büdüş
3 hafta önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
0
44. İstanbul Film Festivali Günlükleri-9
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Emine Yıldırım’ın ilk uzun metrajlı filmi Gündüz Apollon, Gece Athena (2024), 2024 Tokyo Uluslararası Film Festivali’nin “Asian Future” bölümünde dünya prömiyerini yaptı ve En İyi Film ödülüne layık görüldü. Ardından 44. İstanbul Film Festivali’nin “Yeni Bakışlar” bölümünde Türkiye prömiyerini yaptı ve SİYAD ödülünün sahibi oldu. Bu başarı, yalnızca yeni bir sinemacının sesini duyurması değil, aynı zamanda Türkiye’deki kadın yönetmenlerin sinemasal cesaretini temsil eden önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Film, büyülü gerçekçilik ile mizahı ustaca birleştiren tonu, ele aldığı sert ve evrensel temalarıyla dikkat çekmektedir.

Yıldırım, bu filme yalnızca bir uzun metrajlı çıkış olarak değil, yıllar içinde biriken yaratıcı birikimin sonucu olarak yaklaşır. Yönetmenin kısa filmi Kadıköy’ün En İyi Falcısı (2023), tek mekânda geçen diyalog merkezli anlatımıyla, kadın karakterlerin erkeklerin sığ bakış açılarını aşan bir derinliğe ve donanıma sahip olduğunu, büyülü gerçekçiliğin olanaklarıyla görünür kılmıştır. Bu kısa filmde de başrolde yer alan Ezgi Çelik, Gündüz Apollon, Gece Athena’da da benzer biçimde hem yorgun hem direngen bir kadın karakteri canlandırarak bu anlatı çizgisinin devamlılığını sağlamlaştırır. Yönetmenin bir diğer kısa belgesel çalışması Antroktonlar (2018) ise, mitolojik figürlerin izinden giderek eril şiddetin tarihsel köklerini sorgulayan kavramsal bir anlatı sunmaktadır. Bu iki kısa film, uzun metrajlı yapıma yalnızca biçimsel değil, aynı zamanda kavramsal olarak da öncülük etmektedir.

Kadınların Tarih Boyunca Taşıdığı Ortak Yük

Türkiye sineması, uzun yıllardır sosyal gerçekçilik geleneğiyle özdeşleşmiş durumda. Bu, sinemamızın politik ve toplumsal meselelerle yüzleşme cesaretinden kaynaklanan bir damar. Ancak zamanla bu eğilim, biçimsel çeşitliliği dışlayan, seyircinin karşısına çıkabilecek anlatı alternatiflerini törpüleyen bir alışkanlığa, hatta bir dayatmaya dönüşmüştür. Özellikle festivallerde yer alan filmlerde, ağır dramatik yapılar, karanlık görsel dil ve yavaş tempo neredeyse “gerçeklik”le özdeşleşmiş hâlde.

İşte bu noktada Gündüz Apollon, Gece Athena, büyülü gerçekçilikle biçimlendirilmiş anlatısını, bu yerleşik ve konformist gerçekçilik anlayışına karşı bir estetik ve politik tavır olarak konumlandırıyor. Yıldırım’ın kamerası, gerçekle masalı, görünür olanla görünmeyeni, gündelik olanla olağanüstü olanı iç içe geçirerek toplumsal travmalara yeni bir gözle bakıyor. Üstelik bu göz, alışılagelmiş ağırlık ve karamsarlıkla değil, zaman zaman ironik, zaman zaman melankolik ama her zaman sıcak, direngen bir tonla bakıyor.

Türkiye sinemasında büyülü gerçekçilik örnekleri oldukça sınırlıdır. Çağan Irmak’ın Ulak (2008), Ümit Ünal’ın Gölgesizler (2009), Reha Erdem’in Kosmos (2010) ve Onur Ünlü’nün Sen Aydınlatırsın Geceyi (2013) gibi filmleri bu anlatı damarına yaklaşır. Ancak bu yapımlarda büyülü öğeler genellikle kişisel iç yolculuklara, ruhsal kırılmalara ya da mistik deneyimlere açılan kapılar olarak işlenir; toplumsal düzlemle doğrudan temas etmezler. Yıldırım ise bu geleneği Latin Amerika anlatı geleneğinden ödünç alarak politik bir araç hâline getiriyor. Filmdeki hayaletler -susan ve susmayan ölüler- yalnızca estetik öğeler değil; bastırılmış kadınlık deneyimlerinin ve ataerkil şiddetin sembolleri olarak işlev görüyor. Yıldırım’ın sunduğu bu dünya, görünür olanla olmayanı, duyulanla bastırılanı iç içe geçirerek kadınların tarih boyunca taşıdığı sessiz yükü bugünün izleyicisine anlatmanın özgün bir yolunu açıyor.

Bu noktada filmin sunduğu anlatının yalnızca bugüne ait olmadığını, zamandan bağımsız bir dertle örüldüğünü fark edilir. Gündüz Apollon, Gece Athena, kişisel olanla toplumsal olanı, şimdiyle geçmişi, yaşayanla öleni aynı düzlemde buluşturarak bir tür kolektif bilinçdışı sineması kurar. Carl Gustav Jung’un tanımıyla, insanlık tarihinin ortak yaşantılarından oluşan bilinçdışı katman; bu filmde hayaletler, yankılar ve susmayan ölüler üzerinden sahnelenir. Hayalet figürleri yalnızca birer dramatik unsur değil, toplumun unuttuğu, bastırdığı, konuşmaktan çekindiği tarihsel acıların bedenleşmiş hâlidir. Faili meçhul cinayetlerin, görünmeyen kadın emeklerinin, bastırılan annelik hikâyelerinin bu kolektif alanı, film boyunca annesini arayan Defne’nin yorgun bakışlarında vücut bulur.

Yorgun Bakışların Ardındaki Hafıza

Filmin merkezine yerleştirilen kadın karakter Defne, adeta yaşayanların yükünü taşıyan bir geçit figürüdür. Yorgunluğu sadece fiziksel değil; onun uykusuzluğu, kadınların tarih boyunca taşıdığı bastırılmış seslerin ve anlatılamamış hikâyelerin ağırlığıdır. Side’nin arkeolojik katmanlarıyla ruhani kalabalığı arasında sıkışan bu karakter, aynı zamanda bu ülkenin kadınlarının kolektif belleğini de temsil eder. Defne; antik çağlardan Rhea’ya, 1990’lardan Cumartesi Anneleri’ne, tarih boyunca kutsallıkla kuşatılarak pasifliğe itilen annelerden sistematik şiddetin hedefi olan kadınlara kadar, tüm bu sessiz direnişlerin ve bastırılmış anlatıların ortak bir bedeni gibidir.

Yıldırım, tüm bu katmanlı anlatıda mizahı yumuşatıcı değil, keskinleştirici bir araç olarak kurgular. Hayaletlerin gece boyunca Defne’yi konuşturması, ölülerin hiç susmaması yalnızca absürt bir durum değil; kadınların tarih boyunca maruz kaldığı kesintisiz yüklenmenin metaforik ifadesidir. Bu noktada sessizlik de bir ifade biçimidir. Antik tanrıça Rhea karakteri film boyunca hiç konuşmaz. Bu sessizlik, sesi bastırılmış, anlatıdan dışlanmış kadınların temsiline dönüşür. Yıldırım’ın mizahı, suskunluğun maskesini düşürür, trajedinin altını çizer. Anlatı, seyirciyi “acıya bakmaya zorlayan” değil, acıyla birlikte gülmeye cesaret eden bir yerden kurulur. Bu kolektif sessizliğin ve direnişin yalnızca karakterlerden ziyade, filmin mekânsal düzenlemeleri yoluyla da ifade bulduğunu görmek mümkündür.

Filmde Side’nin arkeolojik katmanlarının kullanımı görsel bir tercihin yanı sıra, anlatının derinliğini güçlendiren bilinçli bir kullanımdır. Antik kent, modern yaşamın içinde zamansız bir varlık gibi konumlanırken, geçmişle şimdi arasında kesintisiz bir bağ kurar. Bu mekânsal tercih, kadınların tarih boyunca bastırılan varlığını bugünün toplumsal yapısına eklemleyen güçlü bir sembole dönüşür. Antik yapıların kalıcılığı ile kadınların susturulan hikâyeleri arasında kurulan bu paralellik, filmin kolektif hafıza meselesini yalnızca tematik olarak değil, fiziksel olarak da sahneye taşır.

Oyunculukların Gücüyle Çoğalan Anlatı

Filmin feminist bakışı yalnızca anlatının içinde değil, estetik biçiminde de görünür hâle gelir. Annelik gibi kutsal addedilen rollerin sorgulanması, erkek şiddetinin gündelik olmaktan ziyade tarihsel bir süreklilikle ele alınması, kadın karakterin yalnızlığı ile dayanıklılığı arasındaki ince denge, filmi sıradan bir kadın hikâyesi olmaktan çıkarır. Defne yalnızca ölülerle değil, tarihsel olarak kadınlara yüklenen rollerin hayaletiyle de yüzleşir. Bu yönüyle film, feminist kuramın öznelliği görünür kılma hedefiyle örtüşür.

Ezgi Çelik’in performansı, filmin taşıyıcı omurgasını oluşturur. Yorgun ama duyarlı, mesafeli ama empatik duruşuyla karakterin yükünü beden diliyle aktarır. Mizahi tonun korunmasında da Çelik’in dengeli oyunculuğu belirleyicidir: ne karikatürleşir ne de dramatik ağırlığa boğar. Yan rollerdeki oyuncular anlatıya duygusal ve yapısal derinlik katarken, Barış Gönenen’in canlandırdığı Hüseyin karakteri erkekliğin alışılagelmiş kalıplarının dışında konumlanarak anlatıya farklı bir ses kazandırır. Gönenen’in performansı, filmde güçlü bir varlık gösterir.

Gündüz Apollon, Gece Athena, feminist bir bellek inşasını yalnızca tematik düzlemde değil, anlatı yapısıyla ve estetik tercihleriyle de üstlenir. Yıldırım, kadınların bastırılmış ya da temsil edilememiş hikâyelerini büyülü gerçekçilikle görünür kılarken sinemada hâkim olan biçimsel ve içeriksel kalıplara karşı da düşünsel bir alan açar. Film; geçmişle bugün, ölümle yaşam, gerçeklikle hayal, kişisel olanla politik olan arasında kurduğu geçirgen anlatısıyla, kadınların taşıdığı kolektif yükü sadece teşhir etmez; aynı zamanda bu yükü taşımanın yollarını da sorgular.

Tuba Büdüş

1985 yılında dünyaya geldi. Henüz ilkokul yıllarında yazmaya ve sinemaya olan ilgisini keşfetti. Bir süre sonra yazmak da sinema da onun için bir tutku haline geldi. 2005 yılında öğretmenlik yapmaya başladığında hayatında bir şeylerin eksik olduğunu fark etti. Ve nihayetinde 2015 yılında sinema hakkında yazmaya başladı. 2025 yılında SİYAD'a (Sinema Yazarları Derneği) kabul edildi. Her geçen gün sinema dünyasında yeni şeyler keşfederek hayata tutunuyor. İzliyor, yazıyor, okuyor ve dünyayı geziyor. Şu sıralar Marmara Üniversitesi’nde sinema alanında yüksek lisansa devam ediyor. Ve bir vegan olarak hayvan haklarını savunuyor.

Etiketler:  lale mansurApollon by day athena by nightBarış Gönegenemine yıldırımGece AthenaGündüz Apollonselen uçer
Tuba Büdüş

Tuba Büdüş

1985 yılında dünyaya geldi. Henüz ilkokul yıllarında yazmaya ve sinemaya olan ilgisini keşfetti. Bir süre sonra yazmak da sinema da onun için bir tutku haline geldi. 2005 yılında öğretmenlik yapmaya başladığında hayatında bir şeylerin eksik olduğunu fark etti. Ve nihayetinde 2015 yılında sinema hakkında yazmaya başladı. 2025 yılında SİYAD'a (Sinema Yazarları Derneği) kabul edildi. Her geçen gün sinema dünyasında yeni şeyler keşfederek hayata tutunuyor. İzliyor, yazıyor, okuyor ve dünyayı geziyor. Şu sıralar Marmara Üniversitesi’nde sinema alanında yüksek lisansa devam ediyor. Ve bir vegan olarak hayvan haklarını savunuyor.

YazarınDiğer Yazıları

    Altın Lale’nin Peşinde: 44. İstanbul Film Festivali Yarışma Seçkisi

    O Da Bir Şey Mi (2024)

    6 Mayıs 2025
    Animasyon Sinemasına Vegan Bir Manifesto: Flow (2024)

    Animasyon Sinemasına Vegan Bir Manifesto: Flow (2024)

    5 Mart 2025
    Witches (2024)

    Witches (2024)

    4 Şubat 2025
Sonraki Yazı
Altın Lale’nin Peşinde: 44. İstanbul Film Festivali Yarışma Seçkisi

O Da Bir Şey Mi (2024)

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Av Ya Da Avcı Olmak, İşte Bütün Mesele Bu!: İnsanlar İkiye Ayrılır (2020)

Av Ya Da Avcı Olmak, İşte Bütün Mesele Bu!: İnsanlar İkiye Ayrılır (2020)

Tuba Büdüş
5 Ekim 2021

Bir İçerik Üreticisinin (Gerçek) Anıları: Sweat (2020)

Bir İçerik Üreticisinin (Gerçek) Anıları: Sweat (2020)

Selin Tanyeri
29 Eylül 2021

Sorry We Missed You (2019): Haksızlığa Öfkelenmiyorsan Nasıl Bir İnsansın?

Sorry We Missed You (2019): Haksızlığa Öfkelenmiyorsan Nasıl Bir İnsansın?

Büşra Soylu Küçükkaya
17 Temmuz 2021

Mafya Filmleri

Mafya Filmleri

Fil'm Hafızası
28 Haziran 2021

Bugün Dünün Aynısıydı: Zamansal Döngü Filmleri

Bugün Dünün Aynısıydı: Zamansal Döngü Filmleri

Burakhan Yanık
25 Haziran 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • 31. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In