Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Museo (2018)
    Film Önerileri

    Museo (2018)

    Burakhan Yanık
    1 ay önce
    The Magician’s Elephant (2023)
    Animasyon

    The Magician’s Elephant (2023)

    Rabia Elif Özcan
    1 ay önce
    Kumbara (2020)
    Drama

    Kumbara (2020)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    1 ay önce
    I Want Pluto to Be a Planet Again (2016)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    I Want Pluto to Be a Planet Again (2016)

    Selin Tanyeri
    1 ay önce
    Bringing Up Baby (1938)
    Film Önerileri

    Bringing Up Baby (1938)

    Ezgi Ulukoca
    1 ay önce
    The Duke of Burgundy (2014)
    Erotik

    The Duke of Burgundy (2014)

    Ahmet Sert
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 30. Altın Koza
    • 24. İzmir Kısa
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Uçsuz Bucaksızlıkta Taşra Filmleri
    Özel Dosya

    Uçsuz Bucaksızlıkta Taşra Filmleri

    Fil'm Hafızası
    6 gün önce
    Psikolojik Kırılganlık ve Dayanıklılık: Un Beau Matin (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Psikolojik Kırılganlık ve Dayanıklılık: Un Beau Matin (2022)

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
    Şarkılarım Seni Özgür Kılacak: Searching for Sugar Man (2012)
    Eleştiri - İzlenim

    Şarkılarım Seni Özgür Kılacak: Searching for Sugar Man (2012)

    Ekin Tayman
    2 hafta önce
  • HABERLER
    All Of Us Strangers’a 7 ödül birden 
    Haberler

    All Of Us Strangers’a 7 ödül birden 

    Elif Su Elmacıoğlu
    14 saat önce
    MUBİ Aralık Seçkisinin Öne Çıkan Filmleri
    Haberler

    MUBİ Aralık Seçkisinin Öne Çıkan Filmleri

    İrem Naz Güvel
    23 saat önce
    Yurt’a Marakeş’ten En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
    Haberler

    Yurt’a Marakeş’ten En İyi Erkek Oyuncu Ödülü

    Ekin Taneri
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Handheld (2020)
    Kısa Filmler

    Handheld (2020)

    Pelin Çılgın
    4 ay önce
    Abiye (2017)
    Kısa Filmler

    Abiye (2017)

    Fil'm Hafızası
    4 ay önce
    Kronos (2019)
    Kısa Filmler

    Kronos (2019)

    Fatma Özen
    7 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Museo (2018)
    Film Önerileri

    Museo (2018)

    Burakhan Yanık
    1 ay önce
    The Magician’s Elephant (2023)
    Animasyon

    The Magician’s Elephant (2023)

    Rabia Elif Özcan
    1 ay önce
    Kumbara (2020)
    Drama

    Kumbara (2020)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    1 ay önce
    I Want Pluto to Be a Planet Again (2016)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    I Want Pluto to Be a Planet Again (2016)

    Selin Tanyeri
    1 ay önce
    Bringing Up Baby (1938)
    Film Önerileri

    Bringing Up Baby (1938)

    Ezgi Ulukoca
    1 ay önce
    The Duke of Burgundy (2014)
    Erotik

    The Duke of Burgundy (2014)

    Ahmet Sert
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • 30. Altın Koza
    • 24. İzmir Kısa
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Uçsuz Bucaksızlıkta Taşra Filmleri
    Özel Dosya

    Uçsuz Bucaksızlıkta Taşra Filmleri

    Fil'm Hafızası
    6 gün önce
    Psikolojik Kırılganlık ve Dayanıklılık: Un Beau Matin (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Psikolojik Kırılganlık ve Dayanıklılık: Un Beau Matin (2022)

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
    Şarkılarım Seni Özgür Kılacak: Searching for Sugar Man (2012)
    Eleştiri - İzlenim

    Şarkılarım Seni Özgür Kılacak: Searching for Sugar Man (2012)

    Ekin Tayman
    2 hafta önce
  • HABERLER
    All Of Us Strangers’a 7 ödül birden 
    Haberler

    All Of Us Strangers’a 7 ödül birden 

    Elif Su Elmacıoğlu
    14 saat önce
    MUBİ Aralık Seçkisinin Öne Çıkan Filmleri
    Haberler

    MUBİ Aralık Seçkisinin Öne Çıkan Filmleri

    İrem Naz Güvel
    23 saat önce
    Yurt’a Marakeş’ten En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
    Haberler

    Yurt’a Marakeş’ten En İyi Erkek Oyuncu Ödülü

    Ekin Taneri
    1 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Handheld (2020)
    Kısa Filmler

    Handheld (2020)

    Pelin Çılgın
    4 ay önce
    Abiye (2017)
    Kısa Filmler

    Abiye (2017)

    Fil'm Hafızası
    4 ay önce
    Kronos (2019)
    Kısa Filmler

    Kronos (2019)

    Fatma Özen
    7 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Hayat Üzerine Bir Ağıt: Ikiru

Artun Bötke Artun Bötke
8 sene önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
1
Hayat Üzerine Bir Ağıt: Ikiru
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

‘Yaşama’ eyleminin herkes tarafından bilinen belli başlı ihtiyaçları vardır: Beslenme, solunum, boşaltım… Bitkisel hayattaki bir insan da bunları yapar ama biz onu ‘yaşıyor’ saymayız, sadece uyanacağı günü bekleriz, umutla. Peki bir insanın gerçekten ‘yaşaması’ için ne lazımdır? İşte bu sorunun yanıtı biraz karışık. Çünkü cevabı herkese göre değişkenlik gösterebilir. Kimilerine göre bu cevap, basit bir aile hayatı kurmak iken; başkalarına göre film çekmek, haftasonu eve girmemek, daha önce yapılmamış bir şey yapmak veya başka birine yardım etmek olabilir. Usta yönetmen Akira Kurosawa, başyapıtlarından Living‘te (Ikiru – 1952) bu düşündürücü sorunun yanıtını arar.

30 yıldır Tokyo Belediyesi’nin Halkla İlişkiler departmanında çalışan ve şube müdürü olan Kanji Watanabe’yi tanırız. Uzun yıllardır hastalık izni bile kullanmayan Watanabe; günlerini ofiste, altındakileri denetleyerek ve önüne gelen kâğıtlara damga basarak geçirir. Ta ki midesindeki ağrı yüzünden hastaneye gidene kadar… Hastanede mide kanseri olduğunu ve en fazla bir yıl ömrünün kaldığını öğrenir.

ikiru-2

Sonraki sahnede Watanabe, hastaneden sokağa çıkar. Trafik tüm hızıyla akmasına rağmen ses bandında araba sesi duyulmaz. Watanabe birkaç adım daha atıp kaldırımın bittiği yere geldiğinde birden yüzünü yukarı çevirir ve arabaları fark eder. İşte tam o anda kamera da geniş plana geçer ve ses bandında vızır vızır araba sesleri duyulmaya başlanır. Kurosawa’nın üstün zekâsıyla film böylece kırılır, Watanabe’nin hayatın farkına varmaya başladığı anlaşılır.

Eve gidip, 20 yılın önce vefat eden eşinden beri hayatta önem verdiği yegâne şey olan oğluna anlatmak ister. Lakin o, eşiyle beraber kendi derdindedir. Bir an önce babasıyla yaşadığı evden kurtulup modern bir evde yaşamak istemektedir ve bunun için babasının parasına ihtiyaç duymaktadır. Kurosawa’nın zekice çektiği bir sahneyle Watanabe bu gerçekle yüzleşir ve oğlunun gözünde sadece bir para kaynağı olduğunu anlar.

Film 1952’de çekilmiştir yani Japonya’nın; Amerika’nın fiziksel, kültürel ve ekonomik işgali altında olduğu yıllarda. Japonya, neredeyse kendisini yıkan bir savaştan çıkıp üstüne Amerikan işgaline de uğrayınca yoğun bir kültürel erozyon sürecine girer. Kuşaklar arası iletişimsizlik had safhaya çıkar. Gençler; kapitalizmin sunduğu yeni olanaklara, ürünlere ve yaşam standartlarına saldırmaya başlarken eskiyi tamamen çöpe atarlar. Onu anlamaya çalışmaz, düşünmezler bile. Ozu’nun muazzam ve yürek burkan bir şekilde Tokyo Story‘de (Tôkyô Monogatari – 1953) anlattığı İkinci Dünya Savaşı ve tabii kapitalizm sonrası kuşak çatışması, Living‘te de yan tema olarak yer alır.

ikiru-3

Böylece oğlundan umudunu kesen Watanabe, ertesi gün kendisini dışarıya atar. Bankadan tüm parasını çekip bir barda içmeye başlar. ‘Yaşamak’ istiyordur ama nasıl? Aklına gelen ilk cevap, pahalı sakelere gömülmektir. Ama içtikçe bunun da manasız olduğunu anlar ve o sırada barda oturan bir yazardan kendisine kılavuzluk etmesini ister. Öyle ya, gününü gün etmeyi bir yazardan daha iyi kim bilebilir ki? Kendisini ‘iyi niyetli bir Mephistothales’ olarak tanımlayan yazar; Watanabe’yi barlara, kumarhanelere, genelevlere ve en sonunda da bir dans kulübüne götürür. Watanabe şantörden eski bir Japon şarkısı olan ‘Hayat Kısadır‘ı ister. Piyanist çalarken, tüm yürek burkan sesiyle Watanabe de söyler. Beş dakika önce içkinin su gibi aktığı, herkesin gülmekten yorulduğu ve yine de dans ettiği kulüpte herkes susar, yaptığı işi bırakır. Ölüm sessizliğini sadece piyanodan çıkan acı bir ezgi ile Watanabe’nin kısık sesi bozmaktadır. İşte bu sahneyle de Watanabe, bu yaşamın ona göre olmadığını anlar. Herkes ona bakarken tek başına kulüpten çıkar.

Ertesi gün ofisinde çalışanlardan Toyo ile karşılaşır. Tam anlamıyla ‘hayat dolu’ olan Toyo onu birkaç gün kendine getirir. Toyo ile gezer, eğlenir ve güler, bir genç gibi. Lakin Toyo’ya göre o bir ‘mumya’dır. Watanabe kızacağına ona hak verir. Çünkü gerçekten de hayatını bir mumya gibi sadece kâğıtlara damga vurarak geçirmiş, yaşayan bir ölüden farksız olmuştur.

Bu uyumsuz ilişki, Watanabe’nin artık genç olamayacağını anlamasıyla sona erer. Tam da son buluşmalarında Watanabe ‘nasıl yaşayacağını’ keşfeder: Hayatının son aylarında işe yarayan bir şey yapacaktır. Bu sahnede arka planda (lokantadaki yan odadan gelen) ‘Happy Birthday’ şarkısının çalması manidardır çünkü Watanabe resmen yeniden doğmuştur. Böylece ertesi gün, bir süredir uğramadığı ofisine gider.

Filmin başında bir grup kadın Watanabe’nin ofisine gelip bir dilekçe vermişlerdir. Kadınlar, yaşadıkları mahallede hastalığa yol açan lağımın kurutulup yerine park yapılmasını istemektedirler. Ama bürokrasinin çarkları sağolsun, belediyenin o departmanından bu departmanına sürüklenirler. Sonunda dönüp dolaşıp yine Halkla İlişkiler’e geldiklerinde dilekçeleri Watanabe’nin önüne düşer. İşte onun da istediği, böyle bir fırsattır.

ikiru-4

Kurosawa yine ayrıksı bir seçimle zaman atlaması yapar. Sonraki sahnede Watanabe’nin cenazesinde buluruz kendimizi. Tüm resmi protokolün hazır bulunduğu cenazenin ana konuları artık tamamlanmış olan parkın asıl mimarının Watanabe olup olmadığı ile “Acaba Watanabe kanser olduğunu biliyor muydu?” ve “Biliyorsa neden kimseye, öz oğluna bile söylemedi?” sorularıdır.

Belediye başkanına göre park, kuşkusuz onun ve ekibinin işidir; Watanabe sadece bir memurdur. Çevresindeki dalkavuklar bu saptamayı hemen onaylarsa da başkan ayrılınca yavaştan çark ederler ve tartışma başlar. Kurosawa, tartışmayı yerleştirdiği geri dönüşlerle (flashback) bölerek olayın iç yüzünü yavaş yavaş bizlere de gösterir. Böylece film, bir nihayete erer gibi görünse de tempo yine dipdiri ayakta tutulur. Seyirci aklındaki soruların cevaplarına ancak finalde ulaşır. Geri dönüş sahnelerinde son beş ayda Watanabe’nin nasıl canını dişine takıp didindiğini görürüz.

Protokol insanları, bu olayları yapboz parçalarını birleştirilmişçesine teker teker hatırlayıp büyük resmi tamamlarlar. Artık onlar da kuşku duymazlar: Watanabe, hastalığını öğrendikten sonra topluma faydalı bir iş yapmak için bu parka kendini adamıştır. Oğlu bile nedamete gelip hüzünlenir. Tüm kadro da onun yolundan ayrılmayacaklarına ve toplum için çalışacaklarına ant içer. Tabii bu eylemlerinde, içilen sakelerin de etkisi vardır.

Nitekim ertesi gün hepsi ofise gittiğinde yerlerine oturup kâğıtlara damga vurmaya devam ederler, tıpkı Watanabe’nin ilk 30 çalışma yılında yaptığı gibi. Çünkü bürokrasi aynıdır, hantal ve işlevsizdir. Watanabe’ninki kişisel ve özel bir çabadır ki o da bunu ancak öleceğini bildiğinden yapabilmiştir; çünkü ancak kaybedeceği bir şeyi olmadığını anladığında ve son kez ‘yaşama’ duygusunu tatmak istediğinde herkese, belediye başkanına ve mafyaya bile karşı çıkabilme gücünü kendinde bulabilmiştir.

ikiru-1

Peki o ‘yaşama’ duygusunu tadabilmiş midir? Bunu da son sahnede görürüz. Watanabe yeni yapılan parktaki bir salıncakta sallanıp ‘Hayat Kısadır’ şarkısını mırıldanırken vefat eder. Yüzünde kocaman ve kalpten bir gülümseme vardır. Diğer bir ifadeyle; evet, Watanabe ‘yaşama’ keyfini çıkarırken ve nasıl ‘yaşaması’ gerektiğini bilerek ölmüştür. Belirtilmemiş olsa da Watanabe için esas önemli olanın, bu gerçek olduğunu gayet iyi biliriz. Zaten ölüye gerçekten saygılarını sunmak isteyenler de, sadece parkı isteyen kadınlar ve parkın çöpçüsüdür. Gerisi kuru gürültüden ibarettir.

Kurosawa, bu muazzam başyapıtında üç farklı konuyu dağıtmadan, karıştırmadan ve layığıyla ele almıştır. Living gerçek manada bir başyapıttır ve sinema sanatının en iyilerinden biridir. Kurosawa filmiyle; ölüme, yaşamaya, sosyal yozlaşmaya ve bürokrasinin çıkışızlığına içten bir ağıt yakmaktadır.

Etiketler: akira kurosawaartun bötkeikirulivingyaşamak
Artun Bötke

Artun Bötke

1984'te İzmir'de doğdu. 2008'de İTÜ Makine Mühendisliği'nden mezun oldu. Halen mühendislik yapmasına karşın, çocukluk tutkusu sinemadan hiç vazgeçmedi. Sinema üzerine düşünmeyi, eleştiri ve denemeler yazmayı hep sürdürdü. Kendi sitesinde bunların yanında gezi yazıları başta olmak üzere, hayatından notlar yazmaya devam ediyor. Öncelikle de kendini 'koca evrende yaşayan küçücük bir insan' olarak tanımlıyor.

YazarınDiğer Yazıları

    Geçmişten Bugüne Filmekimi’nde Gösterilmiş 14 Önemli Film

    Geçmişten Bugüne Filmekimi’nde Gösterilmiş 14 Önemli Film

    28 Eylül 2016
    Bir Sahne: Peşinde Koşulan Amy’ler

    Bir Sahne: Peşinde Koşulan Amy’ler

    3 Eylül 2016
    Onun Adı Bourne, Jason Bourne

    Onun Adı Bourne, Jason Bourne

    3 Ağustos 2016
Sonraki Yazı
İpler Cannes Yolcusu

İpler Cannes Yolcusu

Yorumlar 1

  1. Teodor says:
    6 sene önce

    İngmar Bergman’nın filmlerini izledikten sonra (özelikle Personsa) Bergman için yönetmenler arasında mihenk taşım demiştim. fakat Akiro Krusowa fimlerinden sonra Krusowa’yı yaşam felsefeme daha yakin buldum. Simdi sırada diğer filmleri.Kesinlikle bütün filmlerini izliyeceğim. Şuana kadar 3 filmini izledim. Bu arada buradaki yazıyı sinema defterime aynen geçiriyorum bilginiz olsun 😉

    Yanıtla

Bir yanıt yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Bir Sahne-Pornografi Politiği: Bad Luck Banging or Loony Porn (2021)

Bir Sahne-Pornografi Politiği: Bad Luck Banging or Loony Porn (2021)

Mustafa Yılmaz
13 Şubat 2022

Sosyetik Cinayet: House of Gucci (2021)

Sosyetik Cinayet: House of Gucci (2021)

Burakhan Yanık
30 Aralık 2021

Damarda Durmayan Kan: David Cronenberg Sineması

Damarda Durmayan Kan: David Cronenberg Sineması

Ahmet Sert
23 Aralık 2021

Dünyaya Gelmiş Olmanın Dayanılmaz Ağırlığı: Capharnaüm (2018)

Dünyaya Gelmiş Olmanın Dayanılmaz Ağırlığı: Capharnaüm (2018)

Selin Tanyeri
30 Kasım 2021

Romanya’da Bir Yolsuzluk Hikâyesi: Graduation (2016)

Romanya’da Bir Yolsuzluk Hikâyesi: Graduation (2016)

Büşra Soylu Küçükkaya
27 Ekim 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • 30. Altın Koza
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In