Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Savaş

    Ivan’s Childhood (1962)

    Nesrin Karadağ
    6 saat önce
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    5 gün önce
    One of Them Days (2025)
    Komedi

    One of Them Days (2025)

    Yaşar Gülveren
    7 gün önce
    Bone Tomahawk (2015)
    Western

    Bone Tomahawk (2015)

    Serkan Kalender
    1 hafta önce
    The Shrouds (2024)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Shrouds (2024)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    1 hafta önce
    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)
    Belgesel

    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)

    Tülay Işık Kalafat
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Liste

    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor

    Nesrin Karadağ
    6 saat önce
    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 2
    50. Toronto Film Festivali

    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 2

    İpek Ömercikli
    3 gün önce
    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)
    Analiz

    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)

    Zeynep İlay Yalçın
    5 gün önce
  • HABERLER
    Ferzan Özpetek’in Yeni Filmi Elmaslar 10 Ekim’de Vizyonda
    Haberler

    Ferzan Özpetek’in Yeni Filmi Elmaslar 10 Ekim’de Vizyonda

    İrem Naz Güvel
    7 saat önce
    Ayvalık Uluslararası Film Festivali Başladı, “Yeni Bir …” Ödülü Bu Yıl Ölü Mevsim’in Yönetmeni  Doğuş Algün’e Verildi
    Haberler

    Ayvalık Uluslararası Film Festivali Başladı, “Yeni Bir …” Ödülü Bu Yıl Ölü Mevsim’in Yönetmeni Doğuş Algün’e Verildi

    Seher Kızılırmak
    13 saat önce
    Adana Altın Koza’dan “Gazze, Şimdi!” Seçkisi
    Haberler

    Adana Altın Koza’dan “Gazze, Şimdi!” Seçkisi

    Nazlı Esen Albayrak
    15 saat önce
  • KISA FİLMLER
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    1 hafta önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    1 ay önce
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    4 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Savaş

    Ivan’s Childhood (1962)

    Nesrin Karadağ
    6 saat önce
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    5 gün önce
    One of Them Days (2025)
    Komedi

    One of Them Days (2025)

    Yaşar Gülveren
    7 gün önce
    Bone Tomahawk (2015)
    Western

    Bone Tomahawk (2015)

    Serkan Kalender
    1 hafta önce
    The Shrouds (2024)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    The Shrouds (2024)

    Büşra Soylu Küçükkaya
    1 hafta önce
    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)
    Belgesel

    Biz Radyoyu Çok Sevdik (2024)

    Tülay Işık Kalafat
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Liste

    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor

    Nesrin Karadağ
    6 saat önce
    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 2
    50. Toronto Film Festivali

    50. Toronto Film Festivali İzlenimleri- 2

    İpek Ömercikli
    3 gün önce
    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)
    Analiz

    Ayrılığın Sıcaklığı: Hot Milk (2025)

    Zeynep İlay Yalçın
    5 gün önce
  • HABERLER
    Ferzan Özpetek’in Yeni Filmi Elmaslar 10 Ekim’de Vizyonda
    Haberler

    Ferzan Özpetek’in Yeni Filmi Elmaslar 10 Ekim’de Vizyonda

    İrem Naz Güvel
    7 saat önce
    Ayvalık Uluslararası Film Festivali Başladı, “Yeni Bir …” Ödülü Bu Yıl Ölü Mevsim’in Yönetmeni  Doğuş Algün’e Verildi
    Haberler

    Ayvalık Uluslararası Film Festivali Başladı, “Yeni Bir …” Ödülü Bu Yıl Ölü Mevsim’in Yönetmeni Doğuş Algün’e Verildi

    Seher Kızılırmak
    13 saat önce
    Adana Altın Koza’dan “Gazze, Şimdi!” Seçkisi
    Haberler

    Adana Altın Koza’dan “Gazze, Şimdi!” Seçkisi

    Nazlı Esen Albayrak
    15 saat önce
  • KISA FİLMLER
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    1 hafta önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    1 ay önce
    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)
    Kısa Filmler

    Mattia Ahmet Minguzzi Belgeseli (2025)

    Deniz Tolga Güneysu
    4 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Spirited Away: Ruhların Kaçışı (2001)

Yağmur Baki Yağmur Baki
6 yıl önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 5 min
0
4
Spirited Away: Ruhların Kaçışı (2001)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Ruhlarınız, güneş batıp eğlence parkı ışıklarını söndürdüğünde Yubaba’nın gece hamamında yıkanmaya hazır olsun: Miyazaki’den ruhlar sofrasına tren bileti var. Oraya vardığınızda karşınıza iki seçenek çıkacak, ya açgözlülükle domuza dönüşecek ya da Yubaba’nın kapitalist düzeninde piyonluğunuzun kaderini kendiniz kıracaksınız.

Küçük bir kız çocuğunun ailesini kurtarma macerası için bunlar belki de iddialı sözler. 30,8 milyar yen kazancıyla Japonya’da en fazla gişeye sahip olan Spirited Away (2001), en iyi Japon animasyonu olarak anılsa da “çocuklara hitap eden bir çizgi film” için fazla korkutucu karakterler içerdiğine ve kafa karıştırdığına dair negatif eleştirileriyle de konuşulmaya devam ediyor. Bu noktada bir yanlış anlaşılmayı düzeltmekte fayda var. Deniz üzerinde tren yolculuklarının yapıldığı, Noh maskesinin ortalarda dolaştığı, 8 milyon Shinto ruhunun bir araya geldiği bu hikâye, tek bir olay etrafında dönen çocuk odaklı bir çizgi filmin çok ötesinde. 2000’lerde Yubaba’nın yüzünü aklınıza kazıyan Spirited Away’i yıllar sonra tekrar izlediğinizde, filmin Japon mitolojisiyle birleşen detaylarından yeni ve farklı tatlar almamanız neredeyse imkânsız. 

“Biriyle bir kez tanıştın mı onu asla tamamen unutmazsın. Sadece, bazen anıların geri gelmesi biraz zaman alır, o kadar.”

Yönetmeni Hayao Miyazaki’ye, “Altın Ayı” ve “En İyi Animasyon” dalında Oscar kazandıran Spirited Away, Japonların dini inancı Shinto’dan esinlenilmiş, bol katmanlı bir kurgudan oluşuyor. Shinto’ya göre, gözle görülen veya görülemeyen her şeyin bir ruhu var. Temel olarak bu inancı vurgulayan film boyunca, dünyadaki canlı veya cansız nesneleri sembolize eden tüm ruhların, Yubaba’nın lüks hizmetleriyle göz boyayan gece hamamına dinlenmeye geldiğine şahit oluyoruz. Parası olanın daha iyi hizmet aldığı ruhlar hamamı; hiyerarşik kat düzeneğinden işçi-patron vurgusuna, çalışanlarının ismini ve dolayısıyla kimliğini çalan hamam sahibinden bodrum katında kömür taşıyan karakurumlara ve çocuk işçilere kadar her detayıyla kapital düzeni açıkça ortaya koyuyor.

Hikâyenin geçtiği yerin özellikle bir hamam olarak belirlenmesi de muhtemelen bir tesadüften çok daha fazlası. Filmlerinde dünyanın gittiği düzenden, evrensel hatalardan ve doğanın katlinden dem vuran Miyazaki’nin, Spirited Away’de “ruhların arındırılması” temasını hayal gücü sınırlarını aşan bir diyarda, “ruhların gerçek anlamda temizlenmesi” ironisiyle işlemeyi tercih etmiş olması mümkün. Kirletildiği için dev bir balçığa dönüşen ve kimsenin katlanamadığı bir pislik yığını haline gelen Nehir Tanrısı’nın temizlenmek için hamama gelmesi de Miyazaki’nin özden ve doğadan kopuşa bulunduğu atıflardan biri olarak yorumlanabilir. 

Anlatılan macerada, normal bir işleyiş içerisinde trajik unsurlarla karşılaşan Chihiro’nun korkak bir kızdan cesur bir kahramana evrilen karakter gelişimi sonucu nihai mutluluğa ulaşması, akıllara eski çağ efsanelerini ve mitolojik hikâyeleri getiriyor. Chihiro’nun saf dürüstlüğü ve cesareti Yunan mitolojisini andırırken şekil değiştiren varlıklar ve insan-hayvan dönüşümleri Japon mitolojisini çağrıştırıyor.

Her karakterin kendince gizli bir toplumsal kimliği yücelttiği filmde, kültür ve politik düzen imaları da ayrıca dikkatleri üzerine toplayan temalardan. Örümceğimsi bir karakter olan kazan ustası Kamaji, mevcut düzende talepleri yerine getirebilmek için durmadan, sekiz koluyla çalıştığı bir rutini devam ettirirken onun himayesinde olan karakurumlar, endişeli ve isyana hazır tavırlarıyla çalışan sınıfı simgeliyor. Ayrıca karakurumların çiziminde siyah rengin tercih edilmiş olması da ırksal bir detaya dikkat çekiyor olabilir.

İşçi sınıfının zıt kutbunda da gökyüzüne yakın lüks dairesinde para sayan, çalışanlarına sihirle kendi isimlerini unutturan ve böylece herkesi kendi otoritesine uygun “tek” bir düzen altında toplayan, cezalandırmak istediklerini domuza dönüştürüp yiyebilecek ölçüde yetkiye sahip Yubaba var. Yubaba’nın Zaniba isminde ona göre daha merhametli ve iyi kalpli bir ikizinin olması, iyiyle kötü arasındaki çizgiyi belirginleştirirken her kötünün bir iyilikle, yani her şeyin zıttıyla var olabileceği felsefesini de vurguluyor.

Yubaba, hamama yolu düşen insanları domuza dönüştürmesini “açgözlülüğün cezalandırılması” olarak açıklasa da kendisinin ve bebeğinin ekstrem boyutları ve talepkâr tavırları kapitalizmin tezat örüntüsünü destekliyor. Film boyunca, Yubaba’nın tek değer verdiği varlığın bebeği Boh olduğunu düşünüyoruz ancak Boh şekil değiştirdiğinde Yubaba onu tanımıyor bile. Maddesel dünyada gerçek duygulara yer olmadığını anne-çocuk ilişkisiyle açıklayan Miyazaki, Yubaba’yla “gelişmiş” toplumların kaçınılmaz gerçeklerine de göz kırpıyor.

Yalnızlığın ve kimliksizliğin maske bulmuş hali: No Face

Nereden geldiğini ve nereye gitmek istediğini bilmediğimiz esrarengiz No Face karakteri, filmin en derin çizgilerinden bir tanesi. Aidiyetsizliği, yalnızlığı, iletişimsizliği bir hayalet imgesiyle birleşen No Face’in tüm karakterlere kıyasla farklı bir hissiyatı var. Sakin, sessiz, silik bir hayalet olarak ortalarda dolaşan bu ruh, herhangi birini yutup onun sesine sahip olarak konuşmadan çevresiyle iletişim dahi kuramıyor. Böyle bir profilden, parayla mutluluğu ve sevgiyi satın almaya çalışan bir ego yumağına dönüşmesiyle onun sahnelerinde de Chihiro’da olduğu gibi büyük bir karakter evrimi gözlemleme şansı yakalıyoruz. Büyük ölçüde Japon kültürünün izlerini taşıyan No Face, yüzündeki Noh maskesiyle Japon tiyatrosuna ve çeşitli mangalara atıfta bulunmakla kalmıyor, yalnızlık ve hırs gibi insanlığın en ilkel duygularına da hassas göndermeler yapıyor. 

Spirited Away‘i çekici kılan özelliklerinden biri de çok olası bir aşk temasının -tüm müsaitliğine rağmen- kolaylıkla ilgi toplayabilmek için ön plana çekilmemesi. Haku’yla Chihiro’nun Yubaba’nın hamamında tanışmadan çok önce, Chihiro’nun çocukken düştüğü nehirdeki tanışma anları, filmin ilerleyen zamanlarında bu durumu fark ettikleri sahneden itibaren büyük bir aşk hikâyesine dönmeyerek masum bir hatıra boyutunda kalıyor. Bu tanışıklık, Haku’nun gerçek ismini ve kimliğini hatırlayarak kapana kısıldığı alemden kurtulmasına yardımcı olmakla beraber Chihiro’nun ailesiyle birlikte eski yaşamına geri dönmesini sağlayıp kendi görevini tamamlıyor ve herkes için evin yolunu aydınlatıyor. 

Yağmur Baki

1994, Ocak ayında doğdu. Yeditepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu. Basılı yayınlarda ve yayınevinde editörlük ve içerik yazarlığı yaptıktan sonra şimdilerde dijitali deneyimliyor. Edebiyatta ve sinemada durum hikayeleriyle ilgileniyor.

Etiketler: animasyonhayao miyazakispirited away
Yağmur Baki

Yağmur Baki

1994, Ocak ayında doğdu. Yeditepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu. Basılı yayınlarda ve yayınevinde editörlük ve içerik yazarlığı yaptıktan sonra şimdilerde dijitali deneyimliyor. Edebiyatta ve sinemada durum hikayeleriyle ilgileniyor.

YazarınDiğer Yazıları

    Sıfıra Geldiğimde: Reprise (2006)

    Sıfıra Geldiğimde: Reprise (2006)

    30 Haziran 2020
    Poesía Sin Fin (2016)

    Poesía Sin Fin (2016)

    13 Haziran 2020
    Carax Romantizmi ve Les Amants du Pont-Neuf (1991)

    Carax Romantizmi ve Les Amants du Pont-Neuf (1991)

    23 Mayıs 2020
Sonraki Yazı
And Then We Danced, Başka Çarşamba’da!

And Then We Danced, Başka Çarşamba'da!

Yorumlar 4

  1. Ben says:
    6 yıl önce

    Güzel bir yazı olmuş teşekkürler

    Yanıtla
  2. ruhlarınkaçışı says:
    5 yıl önce

    Animasyon tamamen çocuk seks işçiliğiyle alakalı. Japonyanın seks endüstrisiyle alakalı. Miyazaki’nin röportajlarından da filmin aslında bununla alakalı olduğunu anlayabiliriz.

    Yanıtla
  3. esin says:
    5 yıl önce

    Aydınlatıcı olmuş çok teşekkürler

    Yanıtla
  4. Burak says:
    5 yıl önce

    Harika bir film okuması. Tebrik ederim.

    Yanıtla

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Tuba Büdüş
28 Ağustos 2025

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

İrem Yavuzer
7 Temmuz 2025

All Quiet On The Western Front (2022)

Psycho Therapy: The Shallow Tale of a Writer Who Decided to Write About a Serial Killer (2025) Üzerine

Nesrin Karadağ
17 Mayıs 2025

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Ayşe Ekin Sağıroğlu
28 Kasım 2024

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Fil'm Hafızası
18 Eylül 2024

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Dinner Talks
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In