Gözün Pusulası: Renklerin Sineması

Bazen gerçeğe ayna tutan, bazense hayal gücünün sınırlarını zorlayan sinema, görsel ve işitsel bir sanattır. Pek çok ögenin bir araya gelmesiyle oluşturulan filmler, insan ruhuna ait olanı, evrene, doğaya ve yaşama dair tüm tanıklıklarımızı beyaz bir perde üzerine aktarırken; renkler, seyirci ile anlatılan arasındaki ilişkiyi ve özümseyişi kuvvetlendiren önemli bir unsur olarak karşımıza çıkar. Seyir, filmde yansıtılmak istenen havayı sarıp sarmalayacak tonlar eşliğinde akıp gidebilir veyahut yönetmen, kullanmayı tercih ettiği renkler ile ortaya çıkardığı üründe; kişisel fikirleri, dünyayı algılayış şekli, karakterlerin psikolojik durumları üzerinden mesaj verme kaygısı taşıyabilir. Gösterge bilimsel çözümlemelerin bel kemiğini oluşturan renkler, iyi bir sinematografinin de vazgeçilmez parçasıdır. Karşınızda, zihnimizde renkleri ile yer etmiş; tüm film boyunca baskın bir tonun ya da tonların hâkimiyeti altına girmiş olan filmlerden oluşturduğumuz özel bir seçki: Renklerin Sineması. Jagten (Yön. Thomas Vinterberg, 2012 Jagten (2012) Thomas Vinterberg’in gerilim dozu gittikçe artan ve bu artışı da renklerle sağladığı filmi. Mads Mikkelsen’in başrolde olduğu filmde tam anlamıyla Nordik filmlerin atmosferi kuruluyor. Filmde gerilim ve hüzün hâkim. İç boğan, yorucu ve karamsar sahnelere de elbette o anlara uygun renkler eşlik ediyor. Sarı ve mavinin en soğuk tonları filmde çok sık karşımıza çıkıyor. Bir yalan üzerine değişen hayatları izlerken bir yandan boğucu atmosferi bu renklerle görselleştiriyor Vinterberg. Nordik filmlerin ortak özelliği sayılabilecek renk paleti Jagten için de geçerli oluyor ve böylece film boyunca renklerin gücüne, duyguyu ne denli yansıtabileceğine şahit oluyoruz. Renklerin seyirciyi manipüle edebileceğini anlamak da mümkün oluyor; öyle ki sahnelerin tonları bazen o sahnenin bize ne diyeceğini önceden anlatıyor gibi. Filmde baskın olan renklerin en koyu ve soğuk tonlarının tercih edilmesiyse yine filmin anlatısı hakkında seyircisine ipuçları veriyor. Oldukça karamsar bir atmosferin kurulmasına renkler böylelikle destek oluyor. İlgi Özdikmenli Fallen Angels (Yön. Wong Kar Wai, 1995) Wong Kar Wai Asya’nın en doğusu Hong Kong’da 1990’lı yılların ortalarına doğru başlayan şehir dramaları yaratmaya başlamıştır. Filmografisi 90’lardan daha geriye ve milenyumdan sonrasına doğru genişliyor olsa da Hong Kong’un kendine özgü şehirleşmesinin içinde debelenen karakterlerin rüyamsı hayatlarını ve insan ilişkilerini Chungking Express ’ten (1994) başlayarak sırasıyla Fallen Angels (1995) ve Happy Together ’la (1997) filmlerinin merkezine oturtmuştur. Wai, uzun bir süre Birleşik Krallık kolonisi olarak kalmış ve Çin Halk Cumhuriyet’inin otoriter ve disiplinci yönetiminden görece soyut kalarak Batı stili şehirleşme sürecine geç de olsa katılabilmiş olan bir bölgede, geç kalınan şehirleşmenin Hong Kong ve insanlarınca içselleştirilme sancılarını, yarattığı kahramanları şehirler üstü karakteristiklerin ve hikâyelerin öznesi yaparak yansıtmıştır. Wai’nin bu filmleri şehrin içinde geçer; Hong Kong’un bakkallarını, Çin makarnası barlarını, ayaküstü yenen şeyler satan yerlerini, daracık sokakları ve uzun çarşılarını gösterir (118, Botz-Bornstein). Ancak filmlerinin kurgusu, görüntü yönetmenliği, renk seçimi, en basit ifadeyle görsel dilinin oluşturduğu kompozisyon modern şehirle ilgili akıllara gelen imajların dönüştürülmesini ve bu yolla şehrin fiziki sınırları dışına çıkılabilmesini, kayıp kahramanların modern masallarının anlatılabilmesini mümkün kılmıştır. Zira Wong’un karakterleri şehir sokaklarında dandyler gibi amaçsızca bir o yana bir bu yana dolanır; tıpkı dandyler gibi, ne kapitalist dünyaya karşıdırlar ne de onunla tamamen bütünleşmişlerdir. Yadırgatıcı bir kayıtsızlıkla bir şehit hayatı “oyunu oynarlar” ve aynı dandyler gibi, gerçekdışı, düşsel bir varoluş tarzı geliştirmişlerdir (121, Botz-Bornstein). Yukarıda belirttiğim gibi, Wong’un modern Hong Kong filmlerinin dandylerinin düşsel manzaralarının yaratılmasındaki en kritik detaylardan olan görselliğin öğelerinden biri olan renk, masalsı bir gerçekliğin ortaya çıkışında şehir hayatının alışılageldik görüntülerini bozarak diğer detaylardan ayrılır. Bu anlamda, Fallen Angels (1995) renk paletinden hikâye ve duygu durum devşiren çarpıcı Wong Kar Wai filmleri örnekleri arasında Hong Kong’un ağırlığını yoğunca hissettirmesiyle diğerlerine nazaran bir çift sözü daha hak etmektedir. 20.yüzyılın son on yılının Hong Kong’un kahramanlarının yaşadığı Fallen Angels ’ın düşsel uzamı renklerin bir araya nasıl geldiği, çevreleriyle ve film karakterleriyle nasıl etkileşime girdiğiyle kuruluyor. Hong Kong’un daha çok modern tarafıyla ilişkili metro durakları, McDonalds gibi yerlerde floresanın hâkim renk olarak öne çıktığı görülüyor. Ancak filmin asıl zengin renk paletinin ortaya çıkması filmin tam da bu gibi düşsel gerçekliğin bozulduğu Hollywood mekanlarından uzaklaşmasıyla gerçekleşiyor. Zira şehrin modern ve Batı başkentlerini hatırlatan yüzünden kaçtıkça filmin Hong Kong’un şehirleşmeyle kurduğu özgün sentezin bölgeleriyle karşılaşıyoruz: Bir metro hattının hemen yanında izbe bir ev, geleneksel Çin yemeği satan sıkış tıkış lokantalar, harap kumarhaneler, garip mezbahalar, gökyüzünü kapatan kablolar ve dökülmekte olan binalar. Filmin kahramanlarının çoğunun macerasının başladığı, büyüdüğü ve çözüldüğü ve Wai’nin renkleri karakterler arasında başka bir anlaşma aracı olarak ya da duygu durum göstergesi olarak kullandığı yerler tam da buralar olarak karşımıza çıkıyor. Bu geçişe sıradan bir floresan aydınlatmadan epeyce bulanıklaştırılmış ve tozlandırılmış sepya sarısı, kırmızı ve yeşil floresan eşlik ediyor. Hem mekân aydınlatmaları (bar sahnesindeki yoğun kırmızı ışık, filmin sonundaki lokantanın çarpıcı yeşil floresan aydınlatması ve suikastçının evindeki sepya sarısı) hem de karakterlerin ışıkla olan ilişkileri şehri bir rüya alanı ilan ederken, karakterlerin de düşsel kahramanlar olarak kurulmasına yardımcı oluyor. Örneğin He Zhiwu suikastçının ajanıyla ile tünelde yolculuk etmekteyken yüzlerine vurulan kırmızı ışık, suikastçıya aşık iki kadının metroda karşılaştıklarında etraflarını çeviren kırmızı duvarlar ve Punkie’nin suikastçıyla vedalaştığı merdiven sahnesinde neredeyse karakterleri görünmez kılan kırmızı aydınlatma, mekanla karakterleri renk etrafında bir araya getirerek filmin rüya etkisini sürdürmesine yardımcı oluyor. Ancak renk yalnızca mekân ve karakter aydınlatmalarından fazlasını temsil ediyor. Zira film kelimelerden çok görselliğe ve o görsellikte oyuncuların ruh durumların gözlemine dayanıyor. Bu en güzel He Zhiwu’nun Charlie/Cherry’ye âşık olduktan sonra sarıya değişen saç rengiyle özetleniyor. Fallen Angels modern masalların kahramanlarını sinema ekranında düşsel kılabilmek için renklerin gücünü keşfedebilmiş ve renklerin ifade gücünü dile bağımlı kalmadan yaratabilmiş sıra dışı bir modern zamanlar efsanesi olarak şehrin keşmekeşinden doğaya kaçmadan da soyutlanabileceğini ispatlayan çarpıcı bir görsel deneyim sunuyor. Koray Soylu Aşk Üzerine Kısa Bir Film (Yön. Krzysztof Kieslowski , 1988) Polonyalı yönetmen Krzysztof Kieslowski’nin, kurgularını Tevrat’taki on emirden yola çıkarak hazırladığı Dekalog serisinin altıncı filmi, işlenen en çarpıcı konulardan biri olan “zina yapmayacaksın” emri üzerinedir. Ancak bu film, kendisinden önceki beşinci filmle birlikte serinin diğer yapımlarından ayrılarak daha sonra eklenen sahnelerle Aşk Üzerine Kısa Bir Film adıyla 86 dakikalık bir uzun metraj yapım hâline getirilmiştir. Film, adı üzerinde kısa olduğunu iddia etse de etkisinin uzun soluklu olduğu aşikârdır. Çünkü Kieslowski burada yalnızca karmaşık olmayan, günlük hayatın kuytularına mercek tuttuğu bir kurguyu kendine özgü üslubuyla perdeye taşımamış, aynı zamanda renklerin kullanımıyla daha sonraki yıllarda çekeceği başyapıtı Üç Renk üçlemesinin ilk denemelerini sunmuştur. Magda adlı genç ve oldukça çekici bir kadına saplantılı şekilde âşık olan, henüz yirmilerindeki Tomek, odasındaki pencerenin önüne yerleştirdiği dürbünle Magda’nın evini gözetlemektedir. Ancak bir müddet gözlerle süren bu taciz, Magda’nın hayatına bilfiil dâhil olmaya kadar gider. Tomek, genç kadını gün içinde görebilmek için onu gerek kendi çalıştığı yere getiren oyunlar düzenler, gerekse her gün kapısının önüne süt getiren adamın yerini alır. Tek amacı ona yakın olmak, uzaktan uzağa izlediği evin kapılarından bir gün içeri girebilmektir. Sonunda Magda bir gün bu durumu fark eder ve Tomek’le tanışır, niyetini dürüstçe öğrenir. Bu âşık delikanlının cesareti, arzulu kadını heyecanlandırmıştır; ancak yine de ona aşkın bu denli kolay elde edilmediğini, daha doğrusu “aşk diye bir şeyin olmadığını” göstermek ister. Magda’nın ders vermek için Tomek’e karşı olan tavrı, ne var ki delikanlıyı intihara sürükleyen derin izler bırakacaktır. Bu noktaya kadar bize aşk üzerinden ilerleyen bir drama sunan Kieslowski’nin ustalığı, senaryo metninde yer alanların bir adım ötesinde can bulur. Nitekim tutkunun büyüsüyle izleyiciyi içine alan kurgu bu şekilde ilerlerken onunla beraber renkler de ayrı bir metafor dünyası inşa eder. Dikkat edildiğinde bitiş sahnesi dışında Magda’nın yer aldığı tüm sahnelerde kırmızı rengi veya kızıl tonlar, doğrudan veya sahnenin merkezinde yer almayacak şekilde dolaylı olarak bulunur. Bu sahneler, aynı zamanda Magda’nın tüm kadınlığıyla belirdiği, cinsel arzu ve dürtülere bir davet bıraktığı yahut doğrudan cinsel bir obje olarak karşımıza çıktığı sahnelerdir. Böylelikle Kieslowski, altıncı emirdeki yasağın, yani zinanın film boyunca kırmızı renkle çağrışım içinde olacağını ima eder. Filmin sonunda Tomek, başarısızlıkla sonuçlanan intihar girişiminin ardından Magda’yı zihninden ve kalbinden tamamen çıkarma kararı almıştır. Zinaya en çok yaklaştığı anda hayatı altüst olmuştur ve bundan çıkardığı dersle kendisini zinaya sürükleyecek temel unsuru, Magda’yı hayatından çıkarmıştır. Bu sahnede Magda, yaptığı davranışla Tomek’in intihar etmesine neden olduğu için büyük bir pişmanlık içinde ondan özür dilemeye gittiğinde zinayı çağrıştıran unsurların, artık onun etrafında olmadığını görürüz. Kırmızı, sahneden çıkmış; Tomek’in kalbi, cinsel arzularından arınmıştır. Hem görüntüyle hem de kurguyla paralel bir bütün oluşturan Kieslowski, bu muhteşem yapımla Üç Renk üçlemesini nasıl okumamız gerektiğine de işaret eder. Rabia Elif Özcan Viskningar Och Rop (1972) Usta yönetmen Bergman’ın, teknik anlamda kusursuz olarak nitelendirilebilecek olan Viskningar Och Rop ’u (1972), filmin görüntü yönetmeni Sven Nykvist’e de En İyi Görüntü Yönetimi dalında Oscar ödülünü getirmiştir. Özgün sinematografik dili ile döneminin sinema anlayışını derinden etkileyen film, Bergman’ın renk kullanımı noktasındaki spesifik tercihleri ile dünya sinema tarihine adını unutulmaz harflerle yazdırmayı başarmıştır. Film, amansız bir hastalığın bir araya getirdiği üç kız kardeşin birbirleriyle olan huzursuz hesaplaşmalarını ve kendi içlerindeki ruhsal bunalımları beyaz perdeye taşırken; filmde göze çarpan en baskın unsur, karakterlerin psikolojik durumları ile bütünlük oluşturan kırmızı, beyaz ve siyah renklerin yoğun kullanımı oluyor. Bergman bir röportajında film için şunları söylüyor: ‘ ’ Viskningar Och Rop dışındaki tüm filmlerim siyah ve beyaz şeklinde düşünülebilir. Senaryoda kırmızı benim için ruhun içini temsil etmektedir. Çocukken ruhun bir ejderha, mavi bir duman, yarı kuş yarı balık geniş kanatlı bir yaratık gibi gökyüzünde hareket eden bir gölge olduğunu hayal ederdim. Fakat ejderhanın içindeki her şey kırmızıydı.” Yönetmen, seyirciyi ruhun derin katmanlı yapısını keşfetmeye davet ederken, bir yandan da yüksek kontrastlı sahne geçişleri ve göz alıcı sanat yönetimi sayesinde bu uzun yolculuğu âdeta bir görsel şölene çeviriyor. Acılar içerisinde kıvranan ve her geçen saniye ölüme biraz daha yaklaşan Agnes’in (Harriet Andersson) beyazlar içerisindeki soluk bedeni, merhametin, saflığın ve acının yarattığı arınmışlığın tezahürü olarak karşımıza çıkarken; üç kız kardeşin kapalı kapılar ardında saklı sırlarını muhafaza eden, itiraf edilemeyen hayal kırıklıklarını görkemli duvarlarına hapseden evin kan kırmızısına bürünmüş çehresi ise üzerinde; şehveti, hırsı, riyayı ve yıllarca bastırılmaya mahkum edilmiş tüm taşkınlıkları, her an büyük bir gürültü ile kusmaya hazır bir sinsi bir canavarın derin izlerini taşıyor. En nihayetinde, kaçınılmaz olan ölümün kapıyı çalması ile yutkunulan sözlerin silik fısıltılara dönüştüğü evde, matemin ulu törenselliği eşliğinde siyahlara bürünen ev sâkinleri, içlerindeki kırmızıyı bir anlığına da olsa örtmeyi başarabilmiş bir örtü bulabilmenin sarsıcı yalnızlığıyla sarılıyorlar sonsuzluğun en kara tonuna. Hayat, yaşadığımız anları renkler ile somutlaştırıp deneyimleyebildiğimiz bir yolculuk olsaydı eğer, Bergman’ın Viskningar Och Rop ’u gibi, bedenimizde pusuda yatmakta olan bir ejderhanın kesik soluk alıp verişlerini hissederek, sert kırmızılara çevirirdik yönümüzü hiç tereddütsüz. Çünkü: ‘’Çocukken mavi bir duman, yarı kuş yarı balık geniş kanatlı bir yaratık gibi gökyüzünde hareket eden bir gölge’’ olan ruhumuz, yoluna devam ettikçe yavaş yavaş uyanır uykusundan, kana susamış bir vampir gibi susar kırmızıya, tüm hücrelerimize daha derin nüfuz eder; zihinde uslanmaz bir yankı ile dönüp durmakta olan Çığlıklar ve Fısıltılar ’a dönüşür. Elif Düşova Blue (Yön. Derek Jarman, 1993) Blue (1993) temelde, perdede mavi bir fonu ve bu fona eşlik eden lirik düzyazı ve şiirleri kapsar. Mavi fon asla değişmez; Jarman izleyicinin duyduklarıyla bu fonun zihinlerde değişmesini amaçlar. Sinema, yalnızca izleyicileri mi düşünmelidir? Hayatı boyunca kendinden yola çıkan ve kendinde ne varsa, beyaz perdeye de onu yansıtan, bir nevi kendi ifade etmek için sinemaya başvuran Jarman, son filminde yine kendini anlatır. Bu sefer görme duyusunu büyük oranda kaybetmiştir, hastadır ve ölmek üzeredir. Aynı zamanda ressam da olan yönetmen, belki de izleyicinin kendisini en iyi bu şekilde anlayacağını düşünür. Nitekim mavi fon, fiziksel olarak hep aynı kalsa da, değişir durur film boyunca. Acının, korkunun mavisi olur bazen, küçük sevinçlerin ve mutlulukların mavisi olur. Yaşamın o canlı, pırıl pırıl mavisi de olur, ölümün soğuk ve mat mavisi de. Nitekim insan, ölüme yaklaşsa da yaşadıkça bütün duygular da yaşamaya devam eder içinde. O basit, kaskatı öylece duran mavi bir kare, bazen bir insanın hayatının an anlamlı anlarına dönüşür. O kareye bakarken geçen her dakika, izleyiciyi Jarman’a –ve bir bakıma insana ve dünyaya- bir adım daha yaklaştırır. Jarman’ın filmde de dediği gibi: “Hayatla ya da ölümle ilgili ne varsa içimde olup biterken dışarıdaki dünyadan gelen onca habere ne gerek var? İnsan bütün dünyayı bilebilir, yerinden bile kımıldamadan.” Özetle Blue , insanın yitirdiklerine ve kaybedeceklerine odaklanırken bir yandan da hayatı, nefes almayı ve yaşamayı anlatıyor. Atakan Özkan Dreams (Yön. Akira Kurosawa, 1990) “Öyle bir rüya gördüm ki, sanki bir film sahnesiydi.” cümlesini eminim kurmuşsunuzdur ya da bir gün elbette kuracaksınız. Konumuz “renklerin sineması” olunca, seçmek istediğim film; saniyeler içerisinde belirdi aklımda. Sonuç olarak; bize bambaşka diyarları tattıran, birbirinden farklı deneyimleri yaşatan sınırsız dünyamız, rüyalarımızdan daha renkli ne olabilir? Sinema kariyerine, siyah-beyaz filmlerle başlayan ilerleyen süreçte renkli filmlere geçen Kurosawa’nın yapımı Warner Bros. tarafından desteklenen Dreams (1990) filmi; isminden anlaşılacağı üzere bizi rüyalarda bir yolculuğa çıkarıyor. Yönetmenin çocukluğundan yetişkinliğine kadar geçirdiği süreçte gördüğü rüyaların çeşitli mottolarla harmanlanarak karşımıza çıkarıldığı film, tablo değerindeki her bir ayrı sahnesiyle seyircisine görsel şölen sunuyor. Doğaya verilen zarara dikkat çekmek isteyen yönetmen; insanoğlunun nankör yaradılışını, bundan ötürü kaybettiklerini ve kaybedeceklerini seyirciye masallar içerisinde iletiyor. Sekiz ayrı rüyanın -kısa filmin- içerisinde yapacağınız yolculukta; bir çocuğun şeftali bahçelerinin kesilmesi nedeniyle yaşadığı o masum hüznü Japon kültürü içerisinde deneyimlemeye, Vincent Van Gogh’un tablolarında doyasıya dolaşmaya yahut nükleer bir santralin patlaması sonucu oluşan bir distopya içerisinde bulunmaya hazır olun! Kurosawa, insanoğlunun kötüye ve iyiye kendi tercihleri doğrultusunda ulaşacağını öğütlemek istercesine her bir rüyada başka bir karar-sonuç ilişkisine sürüklüyor seyircisini. Bir sahnede yıldızları görebilmek adına elektrik kullanmayan teknolojiden uzak bir köyün verdiği huzuru deneyimi sunarken, bir başka sahnede anlamsız bir savaş uğruna yok olup giden gençlerin öyküsünü çok yalın bir anlatımla ve dramatize etmeden gözler önüne seriyor. İyi ve kötü, doğru ve yanlış arasında yapılan yolculuğu aktaran filmin renk paleti doğal olarak zaman zaman cümbüş halini alırken, zaman zaman griler ve koyu yeşiller içerisinde sınırlanıyor. Fakat her ne kadar doğruluğu canımızı yakıyor olsa da Warner Bros. tarafından desteklenen filmin teknik anlamdaki kalitesi farklılığını gösteriyor. Rüyalarınız hayatınıza renk atan ve sizin için önemli unsurlarsa bir başkasının değerlilerini, Akira Kurosawa'nın rüyalarını izlemenizi öneririm. Burcu Keskin Wes Anderson Renklerin sineması deyince aklıma ilk olarak Wes Anderson ve sineması geldi. Yönettiği filmlerin yapımcılığını, senaryo yazarlığını ve görüntü yönetmenliğini üstlenen Anderson, benim gözümde J. D. Salinger’in sinemadaki karşılığı gibidir. Yönetmenin tüm filmlerinde renkler ön planda olduğu için bir filmi yerine birçok filminden kesitler sunmayı uygun gördüm. The Darjeeling Limited (2007) Babalarının ölümünün ardından fantastik bir Hindistan yolculuğuna çıkan birbirinden farklı karakterlere sahip üç kardeşin hikâyesini anlatan filmin başrollerinde Owen Wilson, Adrien Brody ve Jason Schwartzman var. The Grand Budapest Hotel (2013) Film, iki dünya savaşı arasındaki dönemde Orta Avrupa’nın hayali bir ülkesinde geçmektedir. Filmde, otelde konsiyerj olarak çalışan emektar Gustave ile belboy olarak işe yeni başlayan Zero’nun hikâyesi anlatılır. Otelin gizli sahibi Madame D. Esrarengiz bir şekilde ölmüş ve herkesten sakladığı sevgilisi Gustave’ye çok değerli bir Ortaçağ tablosu bırakmıştır. Tabloyu almaya giden Gustave ve Zero’yu Madame D.’nin şatosuna vardıklarında ikiliyi belalarla dolu bir macera beklerken, yaşadıkları şehir de büyük bir savaşa doğru sürüklenmektedir. Filmin bol yıldızlı kadrosunda Ralph Fiennes, Saoirse Ronan, Bill Murray, Jude Law, Edward Norton, Léa Seydoux ve Owen Wilson gibi isimler yer alıyor. Moonrise Kingdom (2012) Uyumsuzluğu ve aykırılığı filmlerine konu edinen yönetmen bu kez de çevreleriyle sorun yaşayan iki ergen çiftin birlikte kaçışlarını tüm kasaba halkının bu genç aşıkları arama çabalarını anlatıyor. Film yine bir yıldızlar geçidi ve kadrosunda Bruce Willis, Edward Norton ve Bill Murray gibi isimler var. Fantastic Mr. Fox (2009) Roald Dahl’ın yazdığı çocuk kitabı The Fantastic Mr. Fox , Wes Anderson tarafından animasyon olarak beyaz perdeye uyarlanmıştır. Mr. Fox adındaki bir tilki ailesini besleyebilmek için üç çiftçinin kümeslerine dadanmıştır. Sinirlenen çiftçiler Mr. Fox’u öldürmek için yakalarlar ancak Mr. Fox çiftçilerden daha akıllı çıkacaktır. Anime karakterleri George Clooney, Merly Streep, Jason Schwartzman gibi ünlüler seslendirmiştir. Ezgi Ulukoca Sedmirasky ya da Daisies (Yön. Vera Chytilova, 1966) Sedmirasky ya da Daisies, Çekoslovakyalı yönetmen Vera Chytilova’nın karşı-sanat ürünü sayılabilecek bir filmi. Böylesi bir yaklaşımın beraberinde de gerek olay akışı gerekse renk kullanımı farklı bir alan oluşturmaktadır. Özellikle planlar arasına yerleştirilen saykodelik renk kullanımlı geçişler ile dikkati her an canlı tutabilen bir film haline dönüşür. Bu noktada elbette kullanılan müzik ve ses tonlarının yarattığı dış ritminin de etkisini göz ardı etmemek gerekir. Bunun dışında kurulan birçok sahnede yoğunluğu baskın tek renkli arka planlara da sıkça rastlanmaktadır. Kimi zaman kıpkırmızı perdeler kimi zaman ise yemyeşil çayırlar bu baskın tonun hâkimiyetini kurarken ön plana yerleştirilen yumuşak tonlar sayesinde de renk açısından güçlü ve dikkat çekici bir harmoni kurulmaktadır. Şura Aydın Volver (2006) “ Kirli çamaşırlarımızı kendi aramızda yıkamamız gerekiyor. ’’ Bir Pedro Almodovar evreninde olduğunuzu nasıl anlarsanız? Mizah ile dramın vücut bulmuş hâli olan ‘’sinir krizinin eşiğindeki kadınlar’’ ile mi, yoksa fonda çalan ve iliklerinize kadar işleyen o İspanyol şarkılarıyla mı? İkisi de doğru; ama asıl Almodovar sinemasının bir vazgeçilmezi vardır ki, o da iki rengin birbiriyle uyumu: mavi ve kırmızı. Tutkunun rengi kırmızı, hüznün rengi mavi, onun her filminde karşımıza çıkar ve herkes susar bazen, sadece renkler konuşur. Almodovar’ın mavi ve kırmızıyı en yoğun şekilde kullandığı filmlerinden biri de hiç kuşkusuz başrollerinde Penelopé Cruz ve Carmen Maura’nın yer aldığı Volver’ dir . (2006) 2006 Cannes Film Festivali’nde altı kadın oyuncusu birden ödül alan film, sıradan kadınların trajik yaşamlarını, mizahi ögelerle harmanlayarak sunan tipik bir Almodovar filmi… Bir mezarlıkta, kadınların mezarları temizlemesi ile başlayan Volver ’de kadınlar çok güçlüdür ve dünyaları rengârenktir, çiçeklidir ama en çok da kırmızıdırlar. Raimunda, (Penelopé Cruz) evine dönmek üzere akşam işten çıkar ve dünya kırmızı olur. Kırmızı çantası ve hırkası ile kırmızı bir otobüsten iner. Kızı Paula, (Yohana Cobo) kırmızı tişörtü ve kemeri ile annesini beklemektedir. Beraber yürürken kırmızı bir arabanın yanından geçerler. Her şey kıpkırmızı bu sahnede: motosiklet, çanta, park etmiş araba, askıdaki eşofman, çerçeveler… Ve eve ulaştıklarında, yerde yatan Paco (Antonio de la Torre) ve bıçak. Kırmızı hayattır, tutkudur ölümdür, acıdır. Paula, onu taciz eden babasını öldürmüştür ve kırmızının acısı onun da hayatına girmiştir. Raimunda’nın hayatı, kocasının ölümünden sonra artık tamamen değişir, koruması gereken bir kızı ve mücadele etmesi gereken bir hayat vardır. Ancak direnmesi gereken hayatta yalnız değildir. Kızı, teyzesi , annesi, arkadaşları vardır. Bu kadınların hiçbiri, asla yalnız yürümeyeceklerdir. Derin dondurucuya koyulan Paco’nun cesedi, kadınların el vermesiyle kamyona taşınırken, sözde erkek gücü gerektirecek bir iş kadın dayanışmasıyla temizlenir. Tıpkı filmde geçen replik gibi: “ Kirli çamaşırlarımızı kendi aramızda yıkamamız gerekiyor. ” Kadınlar dayanışır, her zaman da dayanışmalıdır. Sigmund Freud’un sakinliğin rengi olarak tanımladığı mavi rengini de, Volver ’de yoğun bir şekilde görürüz. Raimunda’nın, annesi Irene (Carmen Maura) ile bankta konuştuğu ve özel alanın kamusal alandan daha tehlikeli olduğunu öğrendiğimiz, erkek şiddetinin görünür kılındığı sahnede Irene masmavidir. Sakinlik; huzurdan, temizlenmeden, arınmadan gelir. Kadınların her zaman özgürleşmesi gerektiğini savunan Almodovar, özellikle Volver ile ataerkil düzene meydan okur ve erkekleri görünmez kılar. Yağmur Karagöz

YazarınDiğer Yazıları

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Editörün Seçtikleri

Welcome Back!

Create New Account!

Retrieve your password