Das Experiment (Yön. Oliver Hirschbiegel, 2001)
Maddi gelir elde etmek için kendi bedenini denek olarak satmak, kapitalist dünyanın, kelimenin tam anlamıyla iliğine kadar sömürüp kuruttuğu çaresiz insana sunduğu bir “fırsat” olarak bugün bile devam eden bir durumdur. Bu uygulamanın, etik koşulları hiçe sayıp insanları hangi boyuta, fiziksel ve psikolojik duruma sürükleyebileceği, deney filmi deyince akla ilk gelen isimlerden, Almanya yapımlı Das Experiment’te sansürsüz bir şekilde anlatılır. Filmde yirmi gönüllü denek, gardiyanlar ve mahkûmlar olmak üzere ikiye ayrılarak iki haftalık bir süre boyunca hapishanede bulunmak zorunda bırakılır. Toplumsal rollerin hem psikolojik hem de sosyolojik ve politik anlamda nasıl geliştiğini ortaya koymak üzere tasarlanan deney, başlarda projeyi yürütenlerin beklediği şekilde seyreder. Ancak bilim insanlarının gözünden kaçan bir gerçek vardır; insan, kontrollü bir güce uyum sağlamaya değil, onu kontrol etmeye çalışan güce karşı gelerek hâkim olmaya meyillidir. Deney de bu şekilde yönlenir ve mahkûmlarla gardiyanlar arasında insanlık dışı bir mücadele başlar. Ne yazık ki Das Experiment, sadece kurgusal bir fantezi olmanın da ötesinde, kapitalizmi silah olarak kullanan pek çok gelişmiş devletin merdiven altına sakladığı bir gerçektir.
