Fotoğraftan Sinemaya: Eadweard Muybridge’in Hareketi Yakalama Deneyi
Fotoğrafçılık alanına getirdiği teknik yeniliklerin yanı sıra sinema camiasında da önemli gelişmelere önayak olan Eadweard Muybridge, beyazperdenin ataları arasında yerini alıyor. Hareket halindeki bir görüntünün nasıl yakalanabileceğini keşfetmek için fotoğraf makinelerinden oluşan bir düzenek kuran Muybridge, sinema kameralarının bugünkü evrimine ulaşmasına öncülük eden dahi isimlerden!
Muybridge’in hayatına kısaca bir göz atacak olursak, hayatının bir kısmını San Francisco’da geçiren 1830 doğumlu İngiliz fotoğrafçının, doğa ve manzara fotoğrafçılığı üzerine yoğunlaştığını görüyoruz. Doğanın hareketliliği onu çeşitli sorgulamalara yönlendirmiş olacak ki kariyerinin ilerleyen kısımlarında fotoğraf çalışmalarını “hareket algısı” üzerine kurgulamaya başlıyor ve atları fotoğrafladığı hareketi yakalama deneyiyle tarihe geçmeyi başarıyor.
1870’li yılların popüler aktivitelerinden biri olan bahis oyunları, Muybridge’in sinemaya dair attığı ilk adımın kaynağını oluşturuyor. O dönemde bahis oynayan herkesin atın dört nala koşarken dört ayağının birden yerden kesilip kesilmediği konusunu merak etmesiyle Kaliforniya Valisi, İngiliz fotoğrafçıyı bu soruya bir açıklama getirmesi için görevlendiriyor. Aldığı görevle birlikte atın hareket halindeki görüntüsünü inceleme altına alan Muybridge, hassas shutter özelliğiyle ayarlanmış 12 kamerayla kurduğu teknik yapı sayesinde 1/1000 enstantane hızıyla atın koşma esnasındaki görüntüsünü elde etmeyi başarıyor. 1878 yılında yapılan bu inceleme, “yaş kolodyum” tekniği adını alarak fotoğraf tarihinde ilk hareketli görüntünün keşfine ışık tutuyor. Muybridge, bu başarısıyla sinemanın en temel halini bulan kişi unvanını kazanmış oluyor.
Hem sinema kameralarının mantığını ortaya çıkaran hem de dönemin sorusuna “kısa bir süreliğine de olsa atların dört nala koşarken ayaklarının yerden kesildiğini” kanıtlayarak cevap veren Muybridge, kariyerini “Zoopraxiscope” isimli ilkel hareketli fotoğraf makinesini icat ederek sürdürüyor. 1904’te İngiltere’de vefat edene dek fotoğrafta hareket algısını incelemeye devam ediyor.
Yağmur Baki
