/>
</a></div><div class=
Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon – Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu – Fantastik
    • Biyografi – Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku – Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik – Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç – Gizem
    • Western
    Twilight (1990)
    Korku - Gerilim

    Twilight (1990)

    İrem Yavuzer
    4 gün önce
    The Greatest Showman (2017)
    Film Önerileri

    The Greatest Showman (2017)

    Ayşe Yapışık
    4 gün önce
    The Things You Kill (2025)
    Suç - Gizem

    The Things You Kill (2025)

    Rabia Elif Özcan
    2 hafta önce
    Ben Is Back (2018)
    Drama

    Ben Is Back (2018)

    Merve Çolak
    2 hafta önce
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Savaş

    Ivan’s Childhood (1962)

    Nesrin Karadağ
    3 hafta önce
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Film Analizleri
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosyalar
    • Röportajlar
    Ben Geldim Tanrım, Ben İnsan: Cinema Jazireh (2025)
    Eleştiri - İzlenim

    Ben Geldim Tanrım, Ben İnsan: Cinema Jazireh (2025)

    İrem Yavuzer
    4 gün önce
    Unutulmuş Benin: DAHOMEY (2024)
    Film Analizleri

    Unutulmuş Benin: DAHOMEY (2024)

    Ayşe Yapışık
    7 gün önce
    32. Adana Altın Koza Ulusal Yarışma Filmleri Günlükleri – 4
    32. Altın Koza

    32. Adana Altın Koza Ulusal Yarışma Filmleri Günlükleri – 4

    Fil'm Hafızası
    1 hafta önce
  • HABERLER
    4. Evrensel Bilim Kurgu ve Fantastik Film Festivali Tamamlandı
    Haberler

    4. Evrensel Bilim Kurgu ve Fantastik Film Festivali Tamamlandı

    Tuğba Uluay
    20 saat önce
    Alone at Dawn Filminin Başrolleri Adam Driver ve Anne Hathaway
    Haberler

    Alone at Dawn Filminin Başrolleri Adam Driver ve Anne Hathaway

    Ahmet Ege Çakırel
    2 gün önce
    Haftalık Sinema Özeti
    Haberler

    Haftalık Sinema Özeti

    Elif Arı
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Adisyon (2025)
    Kısa Filmler

    Adisyon (2025)

    Günsu Akçatepe
    2 hafta önce
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    4 hafta önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    2 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Film Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon – Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu – Fantastik
    • Biyografi – Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku – Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik – Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç – Gizem
    • Western
    Twilight (1990)
    Korku - Gerilim

    Twilight (1990)

    İrem Yavuzer
    4 gün önce
    The Greatest Showman (2017)
    Film Önerileri

    The Greatest Showman (2017)

    Ayşe Yapışık
    4 gün önce
    The Things You Kill (2025)
    Suç - Gizem

    The Things You Kill (2025)

    Rabia Elif Özcan
    2 hafta önce
    Ben Is Back (2018)
    Drama

    Ben Is Back (2018)

    Merve Çolak
    2 hafta önce
    Dünya Yaşlanıyor, Sinema Yaşlılara ve Geleceğimize Bakıyor
    Savaş

    Ivan’s Childhood (1962)

    Nesrin Karadağ
    3 hafta önce
    Love, Rosie (2014)
    Romantik

    Love, Rosie (2014)

    Zeynep İlay Yalçın
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Film Analizleri
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosyalar
    • Röportajlar
    Ben Geldim Tanrım, Ben İnsan: Cinema Jazireh (2025)
    Eleştiri - İzlenim

    Ben Geldim Tanrım, Ben İnsan: Cinema Jazireh (2025)

    İrem Yavuzer
    4 gün önce
    Unutulmuş Benin: DAHOMEY (2024)
    Film Analizleri

    Unutulmuş Benin: DAHOMEY (2024)

    Ayşe Yapışık
    7 gün önce
    32. Adana Altın Koza Ulusal Yarışma Filmleri Günlükleri – 4
    32. Altın Koza

    32. Adana Altın Koza Ulusal Yarışma Filmleri Günlükleri – 4

    Fil'm Hafızası
    1 hafta önce
  • HABERLER
    4. Evrensel Bilim Kurgu ve Fantastik Film Festivali Tamamlandı
    Haberler

    4. Evrensel Bilim Kurgu ve Fantastik Film Festivali Tamamlandı

    Tuğba Uluay
    20 saat önce
    Alone at Dawn Filminin Başrolleri Adam Driver ve Anne Hathaway
    Haberler

    Alone at Dawn Filminin Başrolleri Adam Driver ve Anne Hathaway

    Ahmet Ege Çakırel
    2 gün önce
    Haftalık Sinema Özeti
    Haberler

    Haftalık Sinema Özeti

    Elif Arı
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Adisyon (2025)
    Kısa Filmler

    Adisyon (2025)

    Günsu Akçatepe
    2 hafta önce
    Teamül (2023)
    Kısa Filmler

    Teamül (2023)

    Günsu Akçatepe
    4 hafta önce
    Pyskessa (2011)
    Kısa Filmler

    Pyskessa (2011)

    Zeynep Özaydın
    2 ay önce
  • SPOTIFY
    • Playlists
    • Podcasts
  • ETKİNLİKLER
    • Dinner Talks
    • Film Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • GALERİLER
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İLETİŞİM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Bir Medeniyet ve İnsanlık Eleştirisi: Otobüs (1974)

Mehmet Neşet Turgut Mehmet Neşet Turgut
6 yıl önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 5 min
0
0
Bir Medeniyet ve İnsanlık Eleştirisi: Otobüs (1974)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

30 Ekim 1961 ‘de Federal Almanya ile yapılan işbirliği anlaşmasıyla Türkiye’den Batı Avrupa ülkelerine doğru ilk göç hareketi başladı. Köyünden ilk defa dışarı çıkan çok sayıda göçmen, Ay’a yolculuk eden bir astronot edasıyla yabancı diyarlara doğru yola koyuldu. Vatan hasretinin yarattığı hüzün, adaptasyon zorlukları ve sınır dışı edilme korkusu ile geçen on yılın ardından göçün yarattığı travmalar, toplumun aynası olan sinemaya da yansımaya başladı.

Göç temalı filmlerden biri olan Otobüs (1974), Yönetmen Tunç Okan’ın gazetede okuyup son derece etkilendiği gerçek bir olaya dayanır. Film; İsveç’e kaçak olarak götürülen işçi adaylarının Stockholm’e vardıktan sonra başlarından geçen olayları, burada yaşadıkları şaşkınlığı, çaresizliği ve kültür şokunu anlatır. Ülkemizde uzun süre yasaklı olan yapım, gösterildiği dönemde farklı uçlarda eleştirilere maruz kalır. Kimilerine göre Türk insanı bu filmde kötülenip aşağılanmış, kimilerine göre ise yerli sinemada gerçeküstü bir üslup denenmiştir.

Filmin hikâyesi ise kısaca şöyledir: Dokuz mültecinin yer aldığı otobüs, şoförü tarafından Stockholm’e getirilir. Bir umut taciri olan Türk şoför, araçtan ayrılmadan işçilerin pasaportlarını ve paralarını resmi işlemleri yapacağı gerekçesiyle ellerinden alır. Oradan uzaklaşmadan da aracı terk etmemeleri gerektiği konusunda yolcuları uyarır. Dokuz kişi, kentin en işlek meydanına park edilmiş hurda bir otobüsün içinde tutsak kalır. Dolandırıldıklarını ve şoförün geri gelmeyeceğini anlayan yolcular, açlığın da etkisiyle hiç bilmedikleri bir dünya doğru keşfe çıkar ve medeniyetin icatlarıyla boğuşurlar. Modernleşmenin getirdiği ahlaki çürümenin ve duyarsızlığın içerisinde kendilerine bir çıkış yolu ararlar.

Film, içindeki birkaç küçük diyaloğa rağmen -simgesel üslubu sayesinde- çokça şey söylemeyi başarır. Uzun süren sessizlik, zaman zaman kahkahalarla ve haykırışlarla bozulur. Sembolik sahnelerin yanında görüntüye eşlik eden müzik, başarılı bir atmosferin oluşmasını sağlar.

Tunç Okan, gerek oyuncu gerekse anlatım ve görüntü seçimleri ile zamanının oldukça ötesinde bir yönetmen olduğunu kanıtlar. Filminde son derece alışılmadık, kalıpların dışında, derinlikli bir çalışma ortaya koyar. Yasa dışı göç olgusu üzerinde önemle durur. Şansını ülke dışında arayan umut yolcularının çektikleri çileyi, maruz kaldıkları sahtekârlıkları kendine has bir yöntemle beyaz perdeye aktarır.

Otobüs, amatör bir ruhla oluşturulmuş, cesur bir söylemi olan özgün bir eserdir. Popüler sinemanın hiçbir unsurunu içinde barındırmadığı gibi senaryosunda tam olarak bir başrol kavramı da yoktur. Filmde yer alan tüm oyuncular, birer tip ya da eğretileme unsuru olarak boy gösterir. Yolcuların çoğu, rollerine bir ad verilmemiş erkek oyuncular tarafından canlandırılır. Erkek egemen özellikler gösteren filmde kadınlar, görünmeyen birer aktör; yani ana, eş ve memleketin simgesi olarak kullanılır.  Tunç Okan’ın kadın imgesi üzerindeki iki farklı bakış açısı dikkat çekicidir. Anadolu kadını, farklı zamanlarda gösterilen aynı kısa görüntü üzerinden, çile çeken, cefakâr bir figür olarak betimlenirken Avrupalı kadın daha karanlık ve karikatürize bir çerçevede ele alınır.

Film mutlu sona ulaşmaz. Bu nedenle izleyicide huzurlu bir tatmin duygusu oluşturmaz. İyi ve kötü üzerine fikir yürütmek için zaman kaybetmez; daha çok doğu-batı arasındaki çelişkiler üzerinde durur. Ülkeler arasındaki ekonomik uçuruma, ahlaki yozlaşmaya ve kültürel çatışmaya dikkat çeker. Yenileşmeyi savunan moderniteyi, onun “eskiyle” olan mücadelesini ve bu mücadelenin insani duygular üzerinde yarattığı yıkımı, sinema dilinin imkânları ile oldukça çarpıcı bir biçimde aktarır.

Tunç Okan, bu ilk filmine yönetmenlik alanında hiçbir şey bilmeden yola çıkar. Asıl mesleği olan dişçilikten elde ettiği geliri kullanarak büyük bir özveri örneği gösterir ve filmini tamamlar. 1977 yılında yapılan bir röportajda, hakkındaki tüm eleştirileri yanıtlarcasına şunları söyler:

‘‘Bütün bu bilgisizliğin, acemiliklerin, daha doğrusu sinema piyasasının, sinema sisteminin dışında, film yapmanın benim için çok yararı oldu. Çok şey öğrenmenin yanı sıra, düşünce özgürlüğüme sonuna dek sahip çıkabildim. Yine bu filme amatör bir tavırla yaklaşmam, sonuç üzerinde de olumlu noktalar yarattı. Başlangıçtan beri yapmak istediğim bir çatışmayı, bir büyük uyumsuzluğu, aykırılığı ortaya koymaktı. Tekniğiyle, aşırı gelişmiş tüketim toplumuyla az gelişmiş toplumun insanlarını karşı karşıya getirmekti. Bunların birbirleriyle olan kendi içlerindeki çelişkiyi, aralarındaki korkunç çatışmayı vurgulamak istedim. Yoksa amacım sansürün ve bazı aydınlarımızın iddia ettiği gibi ne Türk işçisini, ne Türk insanını küçük düşürmek değildi. Filmdeki işçiler Türk değil, herhangi bir azgelişmiş toplumun insanları olabilirdi. Türk olmaları bir rastlantıdır. İtalyan ya da İspanyol olsalardı, film bildirisinden bir şey kaybetmeyecekti…’’ [1]

Yönetmen ve filmi hakkında söylenenler bir yana, Otobüs; kendini eleştirenlere en güzel cevabı yurt dışından aldığı ödüllerle verir. Türk Sinemasını pek çok uluslararası festivalde taçlandırır. Sicilya’da düzenlenen Taormina Film Festivali’nde büyük ödülü (altın charybe), Çekoslavakya’da düzenlenen Karlovy Vary Film Şenliği’nde Uluslararası Sanat ve Deneme Sineması ödülü, Dünya Sinema Kulüpleri Federasyonu’nun Don Kişot ödülünü evine götüren film, aynı zamanda Strasbourg (Fransa) İnsan Hakları Film Festivali ödülü, Portekiz’de Santarem Festivali büyük ödülü ile birlikte Sinema Eleştirmenleri özel ödülünü kazanarak hak ettiği değeri uluslar arası platformda elde eder.[2]

[1] Milliyet Sanat Dergisi, 19 Aralık 1977, Sayı:256.

[2] http://www.turksinemasi.com/turk_sinema_tarihi/turk_sinema_tarihi_turkce.asp?tarihid=5000

Mehmet Neşet Turgut

İzmir doğumlu. İlk elektiriği televizyondan aldıktan sonra altı yaşından itibaren sinemaya gitmeye başladı. Büyük bir aşkla film izleyerek büyüdü. Dokuz Eylül Üniversitesini bitirdi; öğretmen olarak atandı. Fotoğrafçılık ve sinema üzerine eğitim aldı. Profesyonel olarak fotoğrafçılıkla uğraştı. 2016 yılından beri sinema ile ilgili yazılar yazmakta ve film okumaları yapmaktadır.

Etiketler:  tuncel kurtizdoğu batıgöçgöçmenlikotobüssürrealtunç okanTürk Sinemasıvatan hasreti
Mehmet Neşet Turgut

Mehmet Neşet Turgut

İzmir doğumlu. İlk elektiriği televizyondan aldıktan sonra altı yaşından itibaren sinemaya gitmeye başladı. Büyük bir aşkla film izleyerek büyüdü. Dokuz Eylül Üniversitesini bitirdi; öğretmen olarak atandı. Fotoğrafçılık ve sinema üzerine eğitim aldı. Profesyonel olarak fotoğrafçılıkla uğraştı. 2016 yılından beri sinema ile ilgili yazılar yazmakta ve film okumaları yapmaktadır.

YazarınDiğer Yazıları

    Lale Kabadayı ile Film Eleştirisi ve Türk Sineması’nda Kadının Sesi Üzerine Konuştuk

    Lale Kabadayı ile Film Eleştirisi ve Türk Sineması’nda Kadının Sesi Üzerine Konuştuk

    28 Haziran 2020
    Dağınık Yatak (1984)

    Dağınık Yatak (1984)

    15 Haziran 2020
    Aşka ve Ölüme Adanmış Bir Film: The Fountain (2006)

    Aşka ve Ölüme Adanmış Bir Film: The Fountain (2006)

    25 Mayıs 2020
Sonraki Yazı
Spike Lee, 73. Cannes Film Festivali’nin Jüri Başkanı Oldu

Spike Lee, 73. Cannes Film Festivali’nin Jüri Başkanı Oldu

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Bir Masalın Gölgesinde: En Değerli Hediye (2024)

Tuba Büdüş
28 Ağustos 2025

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

Anıl Eraslan ile Sound Dreams of Istanbul (2025) Üzerine Bir Söyleşi

İrem Yavuzer
7 Temmuz 2025

All Quiet On The Western Front (2022)

Psycho Therapy: The Shallow Tale of a Writer Who Decided to Write About a Serial Killer (2025) Üzerine

Nesrin Karadağ
17 Mayıs 2025

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Sinemanın Dokuz Canı: Yalnızlar, Cadılar, Mafyalar ve Kediler

Ayşe Ekin Sağıroğlu
28 Kasım 2024

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Dünden Bugüne: Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali En İyi Film Ödülünün Sahipleri

Fil'm Hafızası
18 Eylül 2024

  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Fil’m Hafızası – Keşfetmenin Keyfi
  • Hakkımızda
    • Hakkımızda
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon – Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu – Fantastik
    • Biyografi – Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku – Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik – Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç – Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Ayvalık Film Festivali 2025
    • 32. Altın Koza
    • 44. İstanbul Film Festivali
    • 25. İzmir Kısa
    • Film Analizleri
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosyalar
    • Röportajlar
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Spotify
    • Podcasts
    • Playlists
  • Etkinlikler
    • Dinner Talks
    • Film Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • Galeri
    • BiReplik
    • Bunları Biliyor Muydunuz?
    • Etkinlikler
    • Hafızadan Çıkmayanlar
  • İletişim

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In