Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    1 hafta önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    3 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Gece Trenini Kaçırmak: Ömer Kavur Sineması
    Liste

    Gece Trenini Kaçırmak: Ömer Kavur Sineması

    Ahmet Sert
    6 gün önce
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    1 hafta önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    2 hafta önce
  • HABERLER
    Small Slow But Steady
    Haberler

    “Small, Slow, But Steady” 2022 Yılının En İyi Japon Filmi Seçildi!

    Berke Kabasakal
    2 gün önce
    MUBI Şubat Programı Açıklandı
    Haberler

    MUBI Şubat Ayı Programı Açıklandı!

    Güliz Kartal
    2 gün önce
    paris texas wim wenders artizan sanat
    Haberler

    Wim Wenders’in Kült Filmi “Paris,Teksas” Bu Cumartesi Artizan Sanat’ta!

    Tuluhan Sena
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 hafta önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    1 hafta önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    2 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    3 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    3 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Gece Trenini Kaçırmak: Ömer Kavur Sineması
    Liste

    Gece Trenini Kaçırmak: Ömer Kavur Sineması

    Ahmet Sert
    6 gün önce
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    1 hafta önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    2 hafta önce
  • HABERLER
    Small Slow But Steady
    Haberler

    “Small, Slow, But Steady” 2022 Yılının En İyi Japon Filmi Seçildi!

    Berke Kabasakal
    2 gün önce
    MUBI Şubat Programı Açıklandı
    Haberler

    MUBI Şubat Ayı Programı Açıklandı!

    Güliz Kartal
    2 gün önce
    paris texas wim wenders artizan sanat
    Haberler

    Wim Wenders’in Kült Filmi “Paris,Teksas” Bu Cumartesi Artizan Sanat’ta!

    Tuluhan Sena
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    2 hafta önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Siyah En Aydınlık Renktir: Karanlıkta Uyananlar (1964)

Doğaç İlbay Doğaç İlbay
1 sene önce
Analiz, Genel, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 3 min
0
0
Siyah En Aydınlık Renktir: Karanlıkta Uyananlar (1964)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Senaryosunu Vedat Türkali’nin yazdığı Ertem Göreç imzalı film “Karanlıkta Uyananlar” (1964) Türkiye Sineması’nda belirli açılardan bir milat olarak kabul edilebilir. Yaşadığımız coğrafya içerisinde grev temasını ve işçi direnişini senaryonun merkezine alarak işleyen ilk örnek olan yapım 1965 yılında “Altın Portakal” almış olsa da kaderi yine benzeri işçi direnişi temalarını işleyen filmler gibi sansüre uğramak olmuştur. 

 

“Karanlıkta Uyananlar” temelde bir boya fabrikasında yaşanan grevi işler görünür. Fakat aynı zamanda 1960’ların atmosferine de ışık tutar. 27 Mayıs Darbesi sonrası bazılarınca sol tandanslı olarak addedilen bir anayasa mevcuttur. Ayrıca ithal ikameci biçiminde tanımlanan bir ekonomi modeli takip edilmektedir. Film, bir taraftan genel hatlarıyla komprador burjuvazi/ulusötesi sermaye işbirliğinin milli burjuvaziyle olan çatışmasını göstermektedir; uygulanan ekonomik model gereği ürünler (boya) yurt dışından getirilmek yerine yerli fabrikada üretilecektir. Buna karşın ulusötesi sermayedarlar piyasaya egemen olmaya çalışırlar, çeşitli yöntemlerle milli burjuvaziyi saf dışı bırakmayı başarırlar.

 

Filmdeki ikinci çelişki ise boya fabrikasının sahibinin oğlu Turgut (Fikret Hakan) karakteri ekseninde kurulur. Başlangıçta işçilerle dostane ilişkiler kuran, onlarla beraber eğlenen Turgut, babasının ölümüyle beraber fabrikanın başında bulur kendisini (Bu durum mirasın mülkiyetle ilişkisi bağlamında önemli bir göstergedir). Etrafında fabrikanın varlığının sürmesi için Turgut’un işçilerle olan yakınlığını manipüle edecek bir güruh da mevcuttur. Patronluk sürecinde başlangıçta işçilerle Turgut’un arası iyi görünmesine karşın, işveren/işçi diyalektiğindeki tabii olan şey gerçekleşir ve Turgut patron olduktan sonra tutum değiştirmeye başlar; tıpkı babasının istediği gibi işçileri umursamaz, taleplerini görmezden gelir.

Senaryo açısından, Vedat Türkali’nin kitaplarında değindiği genel temaların; yoksulluk, işsizlik, haksızlığa karşı direniş gösterme edinimi, yozlaşmışlık vb. etkisinden söz edilebilir. Ayrıca Turgut’un aşk yaşadığı ressam Nevin’le olan uyuşmazlığı da başka önemli bir noktadır. Turgut, Nevin’in dahil olduğu ortamlara ayak uyduramaz görünür. Patron olarak ekonomik sermayeye sahip olmasına karşın kültürel sermaye açısından yetersizdir. Anlatımda, her ne kadar karikatürize olsa da, sanatın ve kültürün entelijansiya tekelinde olduğu belirtilmiştir. Film genelinde Ertem Göreç’in İtalyan Yeni Gerçekçiliği ve Sovyet yönetmen Sergei Eisenstein sinemasından etkilendiğinin izleri de görülür. Hikayenin konusu ve genel atmosfer yer yer Yeni Gerçekçiliği andırırken kurgu tekniği olarak ise “kitlelerin hareketine göre” (işçi kitleleri) birleştirilmiş sekanslar göze çarpar. Eisenstein’ın özellikle Potemkin Zırhlısı’nda (1925) zirveye taşıdığı bu teknik, Karanlıkta Uyananlar filminde de ayaklanan halkın enerjisini ve coşkusunu aktarırken kullanılır.

 

Karanlıkta Uyananlar, değindiği konular itibariyle dönemin konjonktüründe yenilikçi ve sonraki filmlere yol açması açısından cesur bir adım olarak değerlendirilebilecek bir filmdir. Grev süreçlerinde işçilerin farkındalıklarının, sendikalaşmalarının ve dayanışmalarının ehemmiyetini gösteriyor olması da önemlidir. Aynı şekilde burjuvazinin grev kırıcılarla olan ilişkilerinden başlayarak, işçilere karşı nasıl stratejik ve örgütlü hareket ettiğinin sinemasal biçimde yansıtılması da başka kıymetli bir detaydır. Fakat filmde gerek diyaloglardan gerekse de mesaj kaygısından gelen, sloganlaşmışlık kokan bir yapaylık ve abartılı oyunculuklar göze çarpmaktadır. Ulusalcılıkla Marksizm’in sınırlarında gezse de filmi işçi direnişi/grev yapmanın gücü bağlamında değerlendirmek, Karanlıkta Uyananlar’ın özgün ismine yakışır şekilde yapılması gerekendir belki de.

Etiketler: ayla alganertem göreçfikret hakanFilm Hafızasıişçi filmleriömer lütfi akadPOLİTİK FİLMTürkiye sineması
Doğaç İlbay

Doğaç İlbay

Lisans ve Yüksek lisansını sinema alanında yaptı. Senaryo yazar, kısa film çeker sonra da üzerine ses ve renk döküp afiyetle kurgular. Çeşitli mecralarda sinema, edebiyat, ekoloji ve politika üzerine yazılar yazdı. Felsefeyle, siyasetle, sporla ve tabii ki sinemayla kesişen bir hayatı var. Yeni diller öğrenmeye meraklıdır. Keşfetmeye değil icat etmeye çalışır. İşlenmiş şeker ve et tüketmez.Teoriyi de pratiği de önemser, Sokağı sever.

YazarınDiğer Yazıları

    Türkiye Sineması’nda Bir Yetenek: Serdar Orçin Filmleri

    Türkiye Sineması’nda Bir Yetenek: Serdar Orçin Filmleri

    22 Kasım 2022

    Sayat Nova (1969)

    22 Kasım 2022
    Hayati’nin Hayatı: Ceviz Ağacı (2020)

    Hayati’nin Hayatı: Ceviz Ağacı (2020)

    2 Ekim 2022
Sonraki Yazı
11. AB İnsan Hakları Film Günleri Başladı!

11. AB İnsan Hakları Film Günleri Başladı!

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Tuba Büdüş
3 Temmuz 2022

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan
24 Haziran 2022

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Selin Tanyeri
28 Nisan 2022

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Mustafa Yılmaz
14 Nisan 2022

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Ahmet Sert
5 Kasım 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In