Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    The Goat and Her Three Kids (2022)
    Film Önerileri

    The Goat and Her Three Kids (2022)

    İrem Yavuzer
    22 saat önce
    The Super 8 Years (2022)
    Belgesel

    The Super 8 Years (2022)

    Tuba Büdüş
    2 gün önce
    The Little Mermaid (2023)
    Animasyon

    The Little Mermaid (2023)

    Rabia Elif Özcan
    3 gün önce
    Cloud Atlas (Wachowski Kardeşler – Tom Tykwer, 2012)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    Cloud Atlas (Wachowski Kardeşler – Tom Tykwer, 2012)

    Ezgi Ulukoca
    1 ay önce
    Johnny (2022)
    Biyografi / Tarih

    Johnny (2022)

    Burakhan Yanık
    1 ay önce
    A Quiet Place (2018)
    Film Önerileri

    A Quiet Place (2018)

    Bora Taşçı
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Onur Berk Arslanoğlu ile “Kuru Otlar Üstüne” Röportajı
    Röportaj

    Onur Berk Arslanoğlu ile “Kuru Otlar Üstüne” Röportajı

    Cemal Pampal
    6 gün önce
    Türkiye’den Toplumcu Gerçekçi Filmler
    Özel Dosya

    Türkiye’den Toplumcu Gerçekçi Filmler

    Fil'm Hafızası
    2 hafta önce
    Boğa Boğa: Oldurmak veya Öldürmek
    Eleştiri - İzlenim

    Boğa Boğa: Oldurmak veya Öldürmek

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
  • HABERLER
    Senaristlerden Sonra Hollywood’un Oyuncu Sendikası da Greve Gidebilir
    Haberler

    Senaristlerden Sonra Hollywood’un Oyuncu Sendikası da Greve Gidebilir

    Nehir Arslan
    2 gün önce
    Son Yılların Çok Konuşulan İsmi Greta Gerwig’in 12 Favori Filmi!
    Haberler

    Son Yılların Çok Konuşulan İsmi Greta Gerwig’in 12 Favori Filmi!

    Yakamoz Sözübir
    2 gün önce
    23. Uluslararası Frankfurt Türk Film Festivali’nin Jüri Üyeleri Belli Oldu
    Haberler

    23. Uluslararası Frankfurt Türk Film Festivali’nin Jüri Üyeleri Belli Oldu

    İrem Naz Güvel
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Kronos (2019)
    Kısa Filmler

    Kronos (2019)

    Fatma Özen
    3 hafta önce
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    4 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    7 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    The Goat and Her Three Kids (2022)
    Film Önerileri

    The Goat and Her Three Kids (2022)

    İrem Yavuzer
    22 saat önce
    The Super 8 Years (2022)
    Belgesel

    The Super 8 Years (2022)

    Tuba Büdüş
    2 gün önce
    The Little Mermaid (2023)
    Animasyon

    The Little Mermaid (2023)

    Rabia Elif Özcan
    3 gün önce
    Cloud Atlas (Wachowski Kardeşler – Tom Tykwer, 2012)
    Bilim Kurgu / Fantastik

    Cloud Atlas (Wachowski Kardeşler – Tom Tykwer, 2012)

    Ezgi Ulukoca
    1 ay önce
    Johnny (2022)
    Biyografi / Tarih

    Johnny (2022)

    Burakhan Yanık
    1 ay önce
    A Quiet Place (2018)
    Film Önerileri

    A Quiet Place (2018)

    Bora Taşçı
    1 ay önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Onur Berk Arslanoğlu ile “Kuru Otlar Üstüne” Röportajı
    Röportaj

    Onur Berk Arslanoğlu ile “Kuru Otlar Üstüne” Röportajı

    Cemal Pampal
    6 gün önce
    Türkiye’den Toplumcu Gerçekçi Filmler
    Özel Dosya

    Türkiye’den Toplumcu Gerçekçi Filmler

    Fil'm Hafızası
    2 hafta önce
    Boğa Boğa: Oldurmak veya Öldürmek
    Eleştiri - İzlenim

    Boğa Boğa: Oldurmak veya Öldürmek

    Selin Tanyeri
    2 hafta önce
  • HABERLER
    Senaristlerden Sonra Hollywood’un Oyuncu Sendikası da Greve Gidebilir
    Haberler

    Senaristlerden Sonra Hollywood’un Oyuncu Sendikası da Greve Gidebilir

    Nehir Arslan
    2 gün önce
    Son Yılların Çok Konuşulan İsmi Greta Gerwig’in 12 Favori Filmi!
    Haberler

    Son Yılların Çok Konuşulan İsmi Greta Gerwig’in 12 Favori Filmi!

    Yakamoz Sözübir
    2 gün önce
    23. Uluslararası Frankfurt Türk Film Festivali’nin Jüri Üyeleri Belli Oldu
    Haberler

    23. Uluslararası Frankfurt Türk Film Festivali’nin Jüri Üyeleri Belli Oldu

    İrem Naz Güvel
    2 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Kronos (2019)
    Kısa Filmler

    Kronos (2019)

    Fatma Özen
    3 hafta önce
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    4 ay önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    7 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Eleştiri - İzlenim

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan Rabia Elif Özcan
12 ay önce
Eleştiri - İzlenim, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 6 min
0
0
Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

 

Cennetin ormanları, kendi elleriyle bir tohumu toprağın rahmine koyar bir vakit. Toprak, kendi mayasını bir insan bedeninde canlandırır. Toprağın rahminden bir ana rahmine düşen insan, sonsuz bir yoğrulma ve karışma hâlinde bulur kendini. Dünyaya geldiği gün anasını toprağa bırakır. Onun yerine kadınlığı üstlenir, insanlığı üstlenir. Ve doğanın uzattığı eli tutup analığı üstlenir.

Hemen her kültürün bir parçasında “doğa ana” kavramı, doğurgan kadınla özdeşleşmiş bir hâlde efsanelerin bir girizgâhını oluşturur. Biyolojik temelde canlılığın ilk adımı olan doğum, doğanın içinde kendiliğinden gelişen bir olgu, sonrasında ölüm ve yenilenme ile devam edecek bir döngünün ilk adımıdır. Bu özellik, yine doğanın bir üretimi olan canlılardaki dişi bedende tekrarlanır. Söz konusu insan ve beşerî bağlam olduğunda da doğaya atfedilen her özellik, “kadın”ın tanım aralığına işlenir. Bu yakıştırma -yahut özdeşleştirme- yalnız doğum ve annelik gibi “masumiyet,” “kutsallık/yücelik” kavramlarıyla içselleştirilmeye çalışılmıştır. Dahası, analık bayrağını doğadan alıp sırtlanmak, kadının kendi varlığından ileri gelen bir sorumluluk, hatta görev bile sayılmıştır. Ancak 21. yüzyılla beraber gelişen birtakım feminist/ekoeleştiri teorileri, bu durumun o kadar da “masum” veya “yüce” olmadığına işaret eder: Kadın bedeni üzerinde tahakküm kurmak isteyen eril dilin kurguladığı bir ilişkilendirme midir bu? İnsan, kadın olmak; doğa, ana olmak zorunda mıdır?

Türkiye’de ilk olarak 41. İstanbul Film Festivali çerçevesinde beyazperdeye yansıyan İspanyol yapımı Clara Sola (2021), feminist eko-eleştirinin temel sorununu somut bir şekilde görsel dünyaya aktarmayı başarır. Yönetmen Nathalie Álvarez Mesén, İspanya’nın bir köyünde tek başına yaşayan Clara üzerinden anlatır. Annesini doğumda kaybettiğinden Clara’yı anneannesi büyütmüştür. Fakat onu asıl önemli kılan; başta kendi anneannesi olmak üzere köylü halk tarafından Kutsal Meryem’in bir kızı olarak görülmesi, bir tür azize ilan edilmesidir.

Başta yalnız halkın ona yaklaşımından öğrendiğimiz bu bilgi, daha sonra Clara, insan dışı canlılarla (hayvanlar ve bitkiler) doğrudan fiziksel bir iletişim kurduğunda gerçekçi temellere oturmaya başlar. Clara’nın dokunduğu çiçekler açmakta, böcekler canlanmaktadır. Çok sevdiği atı, onun kelimeleriyle âdeta konuşmaktadır. Köy halkının Hristiyanlıkla bütünleştirdiği inançları, Clara’nın durumunu salt bir din temeline konuşlandırır. Öte yandan kimseler görmeden doğal bağlamda yaşadığı bu tür “mucizevi” nitelikli olaylar duruma gizemli bir gerçeklik katar. Clara’nın gerçek bir mucize olup olmadığı, izleyicinin tercihine kaladursun, biz bu sıra dışı gerçekliğin doğa ana kavramı ile ilişkisine daha yakından bakalım.

Filmin ortalarına değin Mesén, Clara’yı bizlere tanıtmaya çalışır. Bu tanıtım iki yönlüdür: İlki Clara’yı azize ilan eden köy halkı ve ailesinin onu tanımlamaları üzerinden oluşur. Dolayısıyla dıştan bir bakışın normatif ifadeleriyle kolayca kurulan bir Clara kimliği karşımıza çıkar. Bir azize olarak yapması ve yapmaması gerekenler, kırmızı çizgilerle belirlenmiştir çoktan. Kimliğine biçilen kuralların dışına çıkamaz. Öte yandan oluşan diğer tanım Clara Sola’yı bizlere anlatır. Sola soyadını Clara kendisi bahşetmiştir adının yanına. Bu, başkalarının tanımlamalarının dışında kendine ilişkin ilan ettiği ilk özerkliktir. Çok geçmeden de en mahrem yönünü, gönlünü izleyiciye açmaya başlar Clara.

Meryem Ana’nın kızı kabul edildiği için Clara’nın bekâreti, elbette diğerlerinin nezdinde koruması gereken en değerli şeydir. Fakat Clara her şeyden önce bir insan olduğunu anlatmaya çalışır her defasında. Doğanın dilini anlaması, doğayla içsel ve kelimelerden ari bir bağ kurması, onu insan dışı bir varlık kılmaz sonuçta. Dahası, köyde ona çiftlik işlerinde yardıma gelen delikanlı, Clara’yi duygusal olduğu kadar biyolojik yönden de hareketlendirir. O zamana değin bastırmak zorunda tutulduğu cinsel dürtülerini bu defa isyankâr bir azimle özgürce yaşamak ister. Delikanlıya günbegün yaklaşır; “doğa ana”nın eliyle değil, bir kadın eliyle dokunmak ister ona. Nitekim delikanlı dahi başta Clara’yı kadın olarak kabul etmek istemez. Fiziksel olarak, üstelik sert bir şekilde onu reddeder. Bunun üzerine Clara bir sinir krizi geçirirken film de zirve sahnesine erişmiş olur.

 

Bu noktadan sonra Clara, hiçbir zaman azize kimliğinin buyruklarına uymaz. Biricik ve bütünüyle Clara Sola’dır artık. İnsandır, kadındır, arzuları olan bir bireydir. Filmin belki psikanaliz yönünden üzerinde durulması gereken en önemli sahnelerden biri bu olsa da sonlara doğru Clara’nın, orman içindeki gölde bir başına çırılçıplak kaldığı uzun sekans, başlangıçtaki “kadın efsanesi”ni tersine çeviren, “doğa ana” kavramını da eleştiri masasına yatıran esas sahnedir.

Hemen her su-yıkanmak-arınmak unsurlarının temsil ettiği gibi burada da Clara bir çeşit yeniden doğuş yaşar. Suya girip üzerindeki bütün kıyafetleri çıkarmasıyla birlikte toplumun tüm sıfatlarından da sıyrılmıştır artık. Doğuştan gelen omurga eğriliği yüzünden tuhaf bir duruşu varken kendi kendini iyileştirir önce. Kadınlığını kazanmasının ardından insanlığını da kazanmıştır burada, çünkü bu rahatsızlığın bir azizelik belirtisi olduğu dikte edilmiştir ona daima. Ardından, doğanın döngüsel bir parçası olmakla beraber “Meryem Ana”nın günümüze uzantısı olmayı reddeder. Kendine dokunur. Bu seferki dokunuş, Clara Sola’ya hayat verirken ataerkil bağlamın, dinin ve sosyal normların tüm başlıklarını öldürür.

Eleştirel teorinin yeni yeni dillendirilen bir alanı olarak feminist eko-eleştiri de nitekim bu savı desteklemektedir. Kadın, her şeyden önce bir insandır. Biyolojik temel dışındaki her türlü kadınlık sıfatından ari değerlendirilmeli ve muamele edilmelidir. Tıpkı Clara gibi başkalarının gözünde ve dilinde değil, kendi dokunuşuyla kendini doğurmalıdır. İkinci olarak doğa, sırf benzer doğurganlık özelliğini taşıdığı için analık ve kadınlıkla özdeşleştirilemez. Böylesi bir atıf, doğa kavramını yine ataerkil bir dimağın çerçevesine sıkıştırmak olacaktır ancak. Oysa doğa insandan önce var olmuş, onu var etmiş ve ondan sonra da var olacaktır. Dolayısıyla sonradan bünyesinde oluşan bir varlığın biçtiği sosyal kimlikler, cinsiyet yakıştırmaları, doğaya yapılan haksızlıkların en temelinde yer alır.

Her ne kadar feminist eko-eleştirinin savlarından izler bulsak da filmin, doğa-kadın ilişkisini pekiştiren bir bakış açısı da taşıdığı da bir gerçektir. Kadın figürünün mistik bir karakterle gösterilmesi nedeniyle ortaya çıkan bu ilişki, ne yazık ki kadın/doğa ayrımını net bir şekilde dillendirmemiz için henüz yolumuz olduğunu gösterir. Yine de Clara’nın arınma sahnesini bir çağrı olarak değerlendiriyor ve tüm kadınları bu gölde yeniden doğmaya davet ediyorum.

Ve kadın, cennet adıyla bahşedileni reddeder. Ve kadın kendi cennetini rahminde büyütür. Ve kadın, kendi rahminden dünyaya gelir. Ne kadın, ne doğa ne de bir ana olarak.

 

 

Etiketler: 41. istanbul film festivaliclara soladoğa anaekoeleştiriekofeminizmfeminizmNathalie Álvarez Mesén
Rabia Elif Özcan

Rabia Elif Özcan

1995 yılının temmuz ayında, Konya’da doğdu. Bir elinde kalem, bir elinde kitap; okuyarak ve yazarak büyüdü. Ömrüne kelimelerden bir yol çizmek üzere 2014’te Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne başladı. Yürürken, yerken, yaşarken okudu; kelimeleri nefes gibi tüketti, bir bir içindeki mürekkebe doldurdu. Ve gün geldi, bir film şeridinin üzerinde, mürekkep akmaya başladı.

YazarınDiğer Yazıları

    The Little Mermaid (2023)

    The Little Mermaid (2023)

    6 Haziran 2023
    Hangi Kadın, Hangi Zaman, Hangi Eşitlik?: Feminizmin Alt Türlerinden Bir Seçki

    Hangi Kadın, Hangi Zaman, Hangi Eşitlik?: Feminizmin Alt Türlerinden Bir Seçki

    14 Mayıs 2023
    Where the Crawdads Sing (2022)

    Where the Crawdads Sing (2022)

    11 Nisan 2023
Sonraki Yazı
Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

Onur Mücadelesi Verenlerin Sineması: Kuir Sinema

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Bir Kentin Örümcek Fobisi: Holy Spider (2022)

Bir Kentin Örümcek Fobisi: Holy Spider (2022)

İrem Yavuzer
8 Aralık 2022

Dirmit ve Ötesi: Bir Nezaket Erden Röportajı

Dirmit ve Ötesi: Bir Nezaket Erden Röportajı

Ahmet Sert
28 Kasım 2022

Sinemada Bir Başyapıt: Jean-Luc Godard

Sinemada Bir Başyapıt: Jean-Luc Godard

Fil'm Hafızası
1 Kasım 2022

Dağ, Deniz, Birleşme ve Ayrılma: Decision to Leave (2022)

Dağ, Deniz, Birleşme ve Ayrılma: Decision to Leave (2022)

Selin Tanyeri
26 Ekim 2022

Ailem Olmadan Asla: Sinemanın Problemli Çocukları

Ailem Olmadan Asla: Sinemanın Problemli Çocukları

Tuba Büdüş
7 Ağustos 2022

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In