It’s a Free World (2007)

“Başka bir dünya mümkündür ve de gereklidir!” Ken Loach Dünya sinemasının en iyi yönetmenlerinden birisi kabul edilen Ken Loach, İngiltere’de asla profesyonel futbol ligine çıkmamış Bath City takımını destekler, Türkiye’de şafak baskını ile boşaltılan Caferağa Dayanışma Evi için "Caferağa benim de evim" der, Filistin’de sanatçıların İsrail kültür kurumlarının boykotu için dünyaya çağrı yapar. Ken Loach’un yüzü tüm dünyaya dönüktür, kamerası da sıradan insanların gündelik öykülerine. Kes (1969) Billy Casper, yalnız bir çocuktur. Babası tarafından terk edilmiş, annesinin ilgilenmediği, ağabeyi tarafından sürekli itilip kakılan bir çocuk. Akranlarıyla iletişim kuramayan Billy’nin tek arkadaşı evinin yakınında bulduğu Kes adını verdiği kuştur. Çaldığı kitaptan yararlanarak evcilleştirdiği Kes, vurdumduymaz aile, despot öğretmenler, kaba arkadaşlarının olduğu dünyasında tek önemli varlık olur. Öyle ki Billy, derste hobisini anlatmak için tahtaya kalkıp dostu Kes’i nasıl yetiştirdiğini betimlediği an, filmin en trajik sahnesi, aynı zamanda Billy’nin, insanlarla iletişim kurabildiği tek sahnedir. İngiliz toplumsal gerçekçiliğinin en iyi örneklerinden biri olan Kes bize bireyin yalnızlığını yansıtırken de katı bir gerçekliğe sahip. Riff- raff (1990) Susan: Hiç depresyona girdiğiniz olur mu? Stevie: Hayır. Depresyon orta sınıf işidir. Geri kalanlarımızın güne erken başlaması gerekir. Başrolünde Trainspotting filmlerinden de tanıdığımız Robert Carlyle’nin yer aldığı Riff-raff yani Ayak Takımı, Thatcher Dönemi’de yükselen neo-liberal politikalar sonucu artan işsizliğe, güvencesiz çalışmaya ve yoksulluğa odaklanıyor. Stevie’nin işsiz, perişan günleri arkadaşlarının da yardımı ile bir inşaatta iş bulması ile sona erer ama bu sefer başka dertler vardır; iş güvenliği, sigorta ve sendika olmadan çalışmak. Ayak Takımı’nın sosyal sorunları Stevie’nin, ünlü bir sanatçı hayalleri kuran Susan ile tanışmasıyla bir aşk hikâyesiyle de iç içe geçer. Raining Stones (1993) Bob ve Tommy iki işsiz arkadaştır. Bob yedi yaşındaki kızına ilk komünyonu için güzel ve pahalı bir elbise almak ister. Daha az güzel ve ucuz olamaz. Ancak Bob’un bunun için bir işe ihtiyacı vardır ve ne iş olursa yapabilir. Yağan Taşlar’ın hikayesi de böyle başlar, film Bob ve Tommy’nin koyun sürüsünün peşinden koşuşturması ile açılır, çünkü yakaladıkları koyunu etlerini kafe kafe dolaşıp satacaklardır. Çim çalıp çim satarlar ya da kapınızı çalıp “ Lağım borunuzu temizleyelim mi ?” diye sorabilirler. Ya boka batacaklardır ya da çıkacaklardır. Birçok festivalden ödülle dönen Raining Stones Cannes’da da Özel Jüri Ödülü’ne layık görülür. Land and Freedom (1995) Ülke ve Özgürlük, faşist Franco rejimine karşı savaşmak üzere Liverpool’dan İspanya’ya gelen İngiliz Komünist Partisi üyesi David’in öyküsünden, İspanya İç Savaş’ının dinamiklerine bakıyor. David’in torununa bıraktığı mektuplar üzerinden bize aktarılan film, sadece Franco faşizmine değil, savaşa sessiz kalan Avrupa’ya karşı da tepki gösteriyor. Filmin en meşhur sahnelerinden biri olan, toprak reformunun militanlar ve köylülerce tartışıldığı sahnedeki gerçekçilik ve kullanılan kamera geçişleri sinema tarihinin en iyi sekansları arasında kabul edilir. Sweet Sixteen (2002) Liam'ın annesi Jean, hapistedir, fakat on altıncı doğum gününe kadar tahliye olacaktır. Liam bu sefer her şeyin farklı olacağını düşünmektedir. Annesini bataklıktan kurtarmak için her türlü fedakarlığı yapmaya hazır bir delikanlıdır. Annesinde şefkat ve ilgi göremeyen Liam’ın anne arzusunu giderme güdüsü her şeye baskın çıkar. Ancak kahramanımız annesini kurtarmak için çıktığı bu yolculukta kendisini kaybeder. Liam’ın kahramanlık dolu bu kurtarma hevesi, kayıp bir sevgi nesnesine kavuşma arzusu yerini hayal kırıklığına bırakır. Psikanalitik yorumlamalara oldukça olanak sağlayan Afili Delikanlı, klasik Ken Loach filmlerinin biraz dışına çıkar. The Wind That Shakes the Barley (2006) The Wind That Shakes the Barley , bize İrlanda’nın İngilizlere karşı verdiği bağımsızlık mücadelesini merkeze alarak, taraf olma üzerine düşündüren Ken Loach sinemasının en önemli filmlerinden biri. 1920'li yılların ortaları... İrlanda, halen İngiltere'nin bir parçası ve koloni olarak varlığını sürdürüyor. Sivil halk İngiliz “Black and Tans” adı verilen görevleri İrlanda’da düzeni sağlamak olan polisler tarafından acımasız öldürülmekte. Filmin ana karakteri Damien bu vahşete şahitlik eden binlerce insandan biri. En yakın arkadaşı Micheail’in de yargısız infazla öldürülmesi sonucu kendini özgürlük savaşı vermeye adar ve kardeşi Teddy ile IRA’yı kurar. The Wind That Shakes the Barley , 2006’da Cannes’da Altın Palmiye’yi kucaklar. It’s a Free World (2007) It’s a Free World ’de, Ken Loach başrolü bu sefer sömüren tarafa veriyor. Uğradığı cinsel tacizlere tepki gösterdiği için işten kovulan Angie çocuğuna bakabilmek için bu vahşi dünyada yem değil, avlanan olmaya karar verir. Londra'da bir barın arka tarafında kurduğu ofiste göçmen işçilere iş bulmaya başlayan Angie, başarı ve servet basamaklarını tırmanırken, gittikçe yalnızlaşır. Kızının göçmenlere iş bulmasından oldukça rahatsız olan babası, Angie’nin yaptığı işe karşı çıkar, ve asıl sorunu yüzümüze çarpar: “ Peki ya onların ülkesi ne olacak? Öğretmenler, doktorlar, hemşireler buraya gelip karın tokluğuna garsonluk yapıyor. Bunun kime faydası var ki? Bu işten patronlar ve efendiler dışında kimse kazanmıyor.” Ancak vahşi kapitalizmi birebir yaşamış Angie’nin bu durum için kendine göre çok geçerli bahanesi vardır: “ Sen otuz yıldır aynı işte çalışıyorsun ben ise otuz işten kovuldum.” I, Daniel Blake (2016) “Ben bir müşteri, bir alıcı ya da hizmet kullanıcı değilim, Ben bir kaytarıcı, bir beleşçi, bir dilenci ya da bir hırsız değilim, Ben bir sosyal güvenlik numarası ya da ekranda yanıp sönen bir ışık değilim, Faturalarımı, vergilerimi zamanında ve son kuruşuna kadar ödedim ve bununla da gurur duyuyorum, Kimseye boyun eğmem, ama elimden gelirse komşumun gözünün içine bakarak ona yardım ederim. Sadaka istemiyorum ve kabul de etmiyorum. Benim adım Daniel Blake, Ben bir insanım, bir köpek değilim. Bu sıfatla haklarımı talep ediyorum. Benim adım Daniel Blake, bir vatandaşım, ne bir eksik ne de bir fazlası…” Ken Loach’a ikinci kez Altın Palmiye kazandıran filmi, I, Daniel Blake sosyal devlet kazanımlarının yok olmaya başladığı İngiltere’de ayakta kalmaya çalışanlara odaklanıyor. Çalıştığı sırada ciddi bir kalp krizi geçirerek neredeyse iskeleden düşme tehlikesi atlatan marangoz Daniel Blake’i, çalışamadığı dönemde sosyal yardım alabilmek ve işine geri dönebilmek için zorlu bir mücadele bekler. Blake, kendine hiçbir aşamada muhatap bulamaz “Lütfen hattan ayrılmayın, en kısa sürede size yanıt verilecektir” kaydını 1 saat 48 dakika sabırla dinler, “Sadece 12 puanınız var, destek için 15 puana ihtiyacınız var” gibi insanlara metalaştıran muamele ile karşılaşır, hatta “özgeçmiş” belgesinin nasıl yazılması gerektiği konusundaki seminere katılmak zorunda bırakılır. “On saniye, on kısa saniye. Tipik bir işverenin bir özgeçmişi incelerken harcadığı zaman bu kadar. Her bir dakikada düşük vasıflı bir iş için 61 başvuru; vasıflı bir iş içinse bu sayı 21. Costa Coffee sekiz iş ilanı vermişti. Kaç kişi başvurdu biliyor musunuz? 1300’den fazla. Peki bu ne anlama geliyor?” Elli yılı aşkın kariyerinde toplumsal meselelere ayna tutan Loach I, Daniel Blake ile de senin, benim, hepimizin tüm sıradan vatandaşların devletle imtihanına odaklanıyor.

Kamerasını bize çeviren yönetmen: Ken Loach

It’s a Free World (2007)

YazarınDiğer Yazıları

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Editörün Seçtikleri

Welcome Back!

Create New Account!

Retrieve your password