Fil'm Hafızası
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    3 gün önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    5 gün önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    3 gün önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    5 gün önce
    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)
    Analiz

    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
  • HABERLER
    İstanbul Film Festivali, Genç Jüri Adayları İçin Başvuruları Açtı
    Haberler

    İstanbul Film Festivali, Genç Jüri Adayları İçin Başvuruları Açtı

    İrem Naz Güvel
    1 dakika önce
    Netflix 2023 filmleri
    Haberler

    Netflix’in 2023 Yılında İzleyicilerle Buluşacak Filmleri Belli Oldu

    Nazlı Esen Albayrak
    2 gün önce
    Adam Driver’ın Filmi 65’ten Yeni Fragman
    Haberler

    Geçmişle Geleceği Buluşturan, Adam Driver’lı “65” Filminden Yeni Fragman!

    Serap Ilgın
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    5 gün önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
  • ANASAYFA
  • HAKKIMIZDA
    • BİZ KİMİZ?
    • EKİBİMİZ
    • GÖNÜLLÜLÜK İLANLARI
  • FİLM ÖNERİLERİ
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
    Mi país imaginario (2022)
    Belgesel

    Mi país imaginario (2022)

    Ahmet Sert
    3 gün önce
    La Traversée (2021)
    Animasyon

    La Traversée (2021)

    Selin Tanyeri
    5 gün önce
    Arsenic and Old Lace (1944)
    Film Önerileri

    Arsenic and Old Lace (1944)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
    Dreamgirls (2006)
    Film Önerileri

    Dreamgirls (2006)

    Göksu Ertüren
    2 hafta önce
    Rancho Notorious (1952)
    Western

    Rancho Notorious (1952)

    Mustafa Yılmaz
    2 hafta önce
    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)
    Film Önerileri

    Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022)

    İrem Yavuzer
    2 hafta önce
  • SİNEMA YAZILARI
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
    Aftersun (2022): Babamı Özledim!
    Eleştiri - İzlenim

    Aftersun (2022): Babamı Özledim!

    Ezgi Ulukoca
    3 gün önce
    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)
    Eleştiri - İzlenim

    Arşivin Tanıdık Hüznü ve Gizli Heyecanı: The Super 8 Years (2022)

    Nehir Arslan
    5 gün önce
    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)
    Analiz

    Kırıl(ma)mış Kalbin Çaresi: Amélie (2001)

    Ekin Tayman
    1 hafta önce
  • HABERLER
    İstanbul Film Festivali, Genç Jüri Adayları İçin Başvuruları Açtı
    Haberler

    İstanbul Film Festivali, Genç Jüri Adayları İçin Başvuruları Açtı

    İrem Naz Güvel
    1 dakika önce
    Netflix 2023 filmleri
    Haberler

    Netflix’in 2023 Yılında İzleyicilerle Buluşacak Filmleri Belli Oldu

    Nazlı Esen Albayrak
    2 gün önce
    Adam Driver’ın Filmi 65’ten Yeni Fragman
    Haberler

    Geçmişle Geleceği Buluşturan, Adam Driver’lı “65” Filminden Yeni Fragman!

    Serap Ilgın
    3 gün önce
  • KISA FİLMLER
    Çerçeve (2020)
    Kısa Filmler

    Çerçeve (2020)

    Günsu Akçatepe
    5 gün önce
    The Thing (2011)
    Kısa Filmler

    The Thing (2011)

    Seda Ertunç
    3 ay önce
    Kimin Umurunda (2020)
    Kısa Filmler

    Kimin Umurunda (2020)

    Zeynep Özaydın
    6 ay önce
  • PLAYLISTS
  • PODCASTS
  • ETKİNLİKLER
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İLETİŞİM/REKLAM
No Result
View All Result
Fil'm Hafızası
No Result
View All Result
Home Sinema Yazıları Analiz

Teatral İntihar: Pickpocket (1959)

Ahmet Sert Ahmet Sert
10 ay önce
Analiz, Sinema Yazıları
Okuma Süresi: 4 min
0
0
Teatral İntihar: Pickpocket (1959)
Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'ta Paylaş

Robert Bresson, sinemada istediğini tam anlamıyla yapabilmiş bir yönetmendir. Savunduğu ve söylemlerine döktüğü sinema dilini filmlerinde büyük bir özenle somutlaştırmıştır. Bresson bir formcu ve minimalisttir. Sanatta bu iki tarzın birlikte yer alması ise çok nadirdir. Bresson’un formculuğu, minimalizmini doğurur. Minimalizm, formun baştan aşağı yıkımından beslenir. Metot oyunculuğu, mimik, mizansen ve teatrallik ölür. Bresson, yönetmenlik kariyeri boyunca bütün filmlerini -sanki tek bir filmi çeker gibi- klişe kahramanlıkları reddederek hayata geçirmiştir.

Bresson’un erken dönem filmlerinden olan Pickpocket (1959), son derece açık bir şekilde Fyodor Dostoyevski’nin Suç ve Ceza romanından beslenir. Ancak bunu yalnızca bir bilinci çözümleme tekniği olarak yapar. Bir adam (Michel) suç(lar) işler, yakalanır, hapse girer ve bu esnada çektiği vicdani acı, bir kadının (Jeanne) koşulsuz ve iyilik timsali aşkı ile katlanır.

Nitekim, eğer Dostoyevski’nin Raskolnikov’u ile Bresson’un Michel’ini karşılaştıracak olursak, Bresson’un teatralliği yok edişinin onları nasıl aynı edebi zemine çektiğine şahit oluruz. Bunun başlıca sebeplerinden biri, Bresson’un oyuncu kullanmamasıdır. Michel’i oyunculuk tecrübesi bulunmayan Uruguaylı Martin LaSalle canlandırır. Bu kullanıma hemen hemen bütün Bresson filmlerinde rastlayabiliriz. Kanımca Bresson, bu tekniği izleyiciye olan saygısından dolayı kullanmıştır. Aktörlerin duygularını manipüle ederek senaryoyu yansıtıp, bizleri parçası olamayacağımız bir hikâyenin izleyicisi yapmaktansa, oyuncularını bizlerden seçmiştir. Duygu ve metot değil, yalnızca metin vardır. Pickpocket özelinde ise bu yıkım, Raskolnikov’un canavarlığı ile Michel’in eylemsizliğinin karşılaştırılabilmesine olanak sağlar. Michel yalnızca bir yankesicidir. Elinde kocaman bir baltayla komşusunu öldürebilecek bir suç işleme kapasitesinden yoksundur. O -kendisinin de aslında olduğu gibi- sıradan bir vatandaş olarak sıradan suçlar işlemektedir. Bu suçu ahlaksızca kılan ise Michel’in hayal gücü ve vicdanıdır. Michel zorunda olduğu için çalmaktadır. Victor Hugo’nun Sefiller’ini hatırlayalım. Jean Valjean bir parça ekmek çaldığı için kanunu karşısında bulur. Michel de benzer bir noktadadır. Eylemsizliği hariç.

Michel’in Jean Valjean’a benzememesinin nedeni ise istediği her an bir iş bulup temize çıkabilme imkânı olmasıdır. Bunu yapamamasının sebebi ise hırsızlığa yüklediği psikoseksuel anlamdır. Bu anlamın yanlış anlaşılmasını istemem, zira Michel için hırsızlık aynı zamanda karın doyurmaktır. Bunu yalnızca arzularını tatmin etmek için yaptığını söyleyemeyiz. Ancak çalmanın onun için bundan fazlasını ifade ettiğini söylemek de yanlış olmaz. Michel için doğru zamanda, doğru yerde, elini bir başkasının çantasına attığı anda zamanın donması bir afrodizyaktır. Michel için bu zevk, kendini başkalarından üstün gördüğü için değil, giderek -Bresson’un dediği gibi- organik olarak ölen bir toplumda kendini hayatta hissettiği bir orgazmın tetikleyicisidir [1].

Michel, ölmekte olan annesini görmeyi reddedip arkadaşının alaycı sitemine annesini her şeyden çok sevdiği cevabını verdiğinde gerçeği söylemektedir. Annesini görmemesinin nedeni ise, ona karşı gerçekten hissettiği derin sevgiye erişememesi değil, onu her şeyi olduğu gibi az sevmesidir. Hepimiz gibi, zorlayıcı toplumsal biçimlerin tutsağı olan Michel, hissedemediğini hissetmesi gerektiğini hissetmekte, ama hissetmediği için, yalnızca hissettiğinin boş sözlü güvencesini yansıtabilmektedir.

Michel, bu yönden Raskolnikov’dan çok Albert Camus’nün Yabancı’sının Meursault’suna benzer. Ancak bu benzerlik de yüzeysel kalır. Meursault sahilde bir Arap’ı sebepsiz yere öldürür. Psikolojik olarak benzeseler de Michel’in hırsızlıkları ona tuzaklar kurduğu gibi, onun için sürdürülebilir bir gelir kaynağı olduğu kadar vasat sermaye statükosunun da piyonlarıdırlar.

Pickpocket, Bresson’un tüm filmleri gibi, modern dünyada insancıl duygunun sona ermesini ve açgözlülük evreninde dürüstlüğün imkânsızlığını kaydeder. Bu -izlemesi azap olan- bir eşeğin çektiği acıları anlatan Au hasard Balthazar’da (1966) da olduğu gibi, yaşamın gelişigüzel yok oluşu, bir laneti, bir zorunluluğudur. Michel’in yasalarını çiğnediği toplum ruhsal olarak ondan -doğal olarak bizden de- çok daha suçludur. Bu da Bresson’un minimalist ironisidir. Filmin asıl trajedisi, Michel’in suçlarından dolayı suçlu hissetmek istemesi ve sevemediği insanları da sevmek istemesidir.

Michel bu çaresizliği ile Jack London’un Martin Eden karakterine de benzer. Yaşadıkça geçer sandığı acılar, Martin Eden için de her gidişte daha kuvvetli geri gelirler. Pietro Marcello’nun Martin Eden (2019) uyarlamasında Michel’in hissettiğinden emin olduğumuz ancak onu bu kelimeleri söylerken göremeyeceğimizi bildiğimiz bir tirat vardır:

“Hayattan iğreniyorum. O kadar yoğun yaşadım ki başka hiçbir şeye arzu duyamıyorum. Eğer hala bir şeyleri arzulayabiliyor olsaydım, seni isterdim. Ancak artık eminim ki bunu yapamam.”

 

[1] Indiana, G., Pickpocket: Robert Bresson: Hidden in Plain Sight. Essays. The Criterion Collection. July 15, 2014.

Etiketler: 1959Albert Camusbressondostoyevskifransajack londonjean valjeanMartin EdenmeursaultminimalizmpickpocketraskolnikovSefillersuç ve cezaVictor Hugoyabancı
Ahmet Sert

Ahmet Sert

1999 yılında İstanbul’da doğdu. Kadıköylü. Orta Doğu Teknik Üniversitesi mezunu. Şimdilerde University of Michigan'da doktora eğitimine devam ediyor. Sonunda deniz çıkmayacağını bildiği yokuşları iniyor, yeryüzünün bütün arka bahçelerini arayışta. İnandığı montaj-imgeyi bulma yollarında; sıkıntılarını gömdüğü kanepe eşiğinde, izlemenin edilgenliğinde kaybolmuş durumda.

YazarınDiğer Yazıları

    Mi país imaginario (2022)

    Mi país imaginario (2022)

    27 Ocak 2023
    Triangle of Sadness (2022)

    Triangle of Sadness (2022)

    28 Kasım 2022
    Dirmit ve Ötesi: Bir Nezaket Erden Röportajı

    Dirmit ve Ötesi: Bir Nezaket Erden Röportajı

    28 Kasım 2022
Sonraki Yazı
dilenci mubi nisan 2022 seçkisi programı

MUBI Nisan Programı Açıklandı

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Editörün Seçtikleri

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Birlikte Ama Yalnız: Vortex (2021)

Tuba Büdüş
3 Temmuz 2022

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Bir Sahne- Ne Kadın Ne Doğa Ne Ana: Clara Sola (2021)

Rabia Elif Özcan
24 Haziran 2022

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Savaş Temalı Filmler: Gerçek Mi, Kurmaca Mı?

Selin Tanyeri
28 Nisan 2022

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Sekiz Buçuğa On Var: Korkusuz Korkak (1979)

Mustafa Yılmaz
14 Nisan 2022

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Bedenden Damlayan Korku: Titane (2021)

Ahmet Sert
5 Kasım 2021

  • Biz Kimiz?
  • Gizlilik Politikası
  • KVKK
  • Çerez Politikası
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
    • Biz Kimiz?
    • Ekibimiz
    • Gönüllülük İlanları
  • Film Önerileri
    • Aksiyon / Macera
    • Animasyon
    • Belgesel
    • Bilim Kurgu / Fantastik
    • Biyografi / Tarih
    • Drama
    • Erotik
    • Komedi
    • Korku / Gerilim
    • LGBTİ
    • Müzik / Müzikal
    • Romantik
    • Savaş
    • Suç / Gizem
    • Western
  • Sinema Yazıları
    • Analiz
    • Eleştiri – İzlenim
    • Liste
    • Özel Dosya
    • Röportaj
  • Haberler
  • Kısa Filmler
  • Playlists
  • Podcasts
  • Etkinlikler
    • Fil’m Hafızası Akademi
    • Keşfetmenin Keyfi
  • İletişim Reklam

Fil'm Hafızası © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In