31 Mayıs – 7 Haziran tarihleri arasında düzenlenecek 26. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali, geçen yıl 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin başörtüsü kurallarına uymadığı için “ahlak polisi” tarafından gözaltına alınıp uğradığı şiddet nedeniyle hayatını kaybetmesinin ardından başlayan özgürlük mücadelesi ile dayanışma göstermek ve kadınların başlattığı isyanda feminist direnişin etkisine dikkat çekmek amacıyla özel bir seçkiyi izleyiciyle buluşturacak.
Sinematek/Sinemaevi ile sinema ve feminizm odaklı bağımsız dijital yayın organı Another Gaze / Another Screen iş birliğiyle hazırlanan “İranlı Kadınlar Konuşuyor: Tarih, Sanat, Direniş” adlı bölüm, 1979’dan günümüze uzanan bir tarih aralığında kadınlar ve non-binary sinemacılar tarafından çekilmiş deneysel ve belgesel filmlerden oluşuyor. İran kadın hareketine içeriden bir bakış sunan, Uçan Süpürge ve Sinematek/Sinema Evi‘nin ortak seçkisinde 4 uzun metraj belgesel ve 6 kısa metraj film seyirciyle buluşacak.
Mania Akbari Uçan Süpürge’nin Konuğu Olacak!
İranlı yönetmen, sanatçı, yazar ve oyuncu Mania Akbari, yönetmen koltuğunda oturduğu 2022 yapımı “Ne Cüretle Bunu İstersin? / How Dare You Have Such a Rubbish Wish” filminin gösterimi için Uçan Süpürge ve Sinematek/Sinema Evi’nin konuğu olacak.
Akbari, Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali’nin (IDFA) de aralarında olduğu birçok saygın festivalde gösterilen filminde İran sinema tarihinden klipler üzerinden kadına yönelik sömürüyü ve nesnelleştirmeyi gözler önüne seriyor.
Türkiye’den izleyiciye yerli sinemadan ötürü çok tanıdık gelecek bu arşiv görüntülerini göğsüne çiçek dövmesi yaptırma anlarıyla harmanlayan Mania Akbari, bu yolla İran sinemasının diğer kadınlarıyla birlikte bedenini yeniden sahipleniyor. Akbari, Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali kapsamındaki film gösterimi sonrasında izleyicilerin sorularını yanıtlamanın yanı sıra isyanın sloganı olan “Kadın, Yaşam, Özgürlük” temalı bir konuşma da yapacak.
Mania Akbari’nin filmiyle birlikte Maryam Tafakory’nin “İran Çantası / Irani Bag” adlı kısa filmi gösterilecek. Video makale türündeki İran Çantası, kadınla erkeğin birbirine dokunmasının gösterilmesini yasaklayan Devrim sonrası İran sinemasında çantanın, değmeden dokunmayı mümkün kılan bir sinemasal motif haline nasıl geldiğini filmlerden örneklerle gösteriyor.
“İranlı Kadınlar Konuşuyor: Tarih, Sanat, Direniş” Bölümü, İran Tarihinden İzler Taşıyacak
İranlı belgeselci Firouzeh Khosrovani’nin 2020’de birçok festivalde gösterilen ve Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali’nde (IDFA) ödül kazanan otobiyografik filmi Bir Ailenin Röntgeni / Radiograph of a Family, bölüm kapsamında gösterilecek bir başka yapım. Annesi ve babası arasında çatışmanın gölgesinde büyüyen Firouzeh Khosrovani’nin aile arşivinden fotoğraflar, videolar, mektuplar, notlar ve büyüdüğü evin farklı evrelerini temsil eden yeni çektiği görüntüleri bir araya getirdiği film, 1979 İran Devrimi öncesinden bugüne modern İran tarihindeki temel çatışmalara ışık tutan bir toplumsal röntgen filmi.
Bani Khoshnoudi’nin yönettiği “Sessiz Çoğunluk Konuşuyor / The Silent Majority Speaks” 2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi sonrası, seçimde yapılan sahtekarlık haberlerinin ardından gerçekleşen protesto gösterilerine odaklanıyor. Şiddetle bastırılan ve ölümle sonuçlanan gösterileri yansıtan filmde Khoshnoudi, çoğunlukla cep telefonlarıyla kaydedilen görüntüleri, daha önce de kanla bastırılan direniş hareketlerinin arşiv görüntüleriyle otoriter yöneticilere karşı verilen yüz yıllık mücadelenin tarihini mercek altına alıyor.
Filmle birlikte Sylvina Boissonnas ve Claudine Mulard‘ın “İranlı Kadınların Kurtuluş Hareketi: Milat / Le mouvement de libération des femmes iraniennes: année zéro” adlı kısa filmleri de gösterilecek. Film, Humeyni’nin kadınlar için örtünmenin zorunlu olacağını açıkladığı 7 Mart 1979’u takip eden hafta boyunca sokakların kadınların yoğun protestosuna sahne oluşunu işliyor.
Mina Keshavarz’ın 1974’te umut ışığı olan aile kanununun İran Devrimi’nin ardından feshedilmesiyle 40 yılı aşkın süredir erkeklerle eşit haklara sahip olma mücadelesi veren İranlı kadınları kendi büyükannesinin trajik hikâyesi ile iç içe aktardığı filmi “Tehlike Altında Yaşama Sanatı / The Art of Living in Danger” da bölüm kapsamında gösterilecek yapımlar arasında yer alıyor.
İran’dan Kısalar: “Kuşaklararası Aktarımlar”
Another Gaze kurucularından Daniella Shreir’in “İran İçin, İran’dan Filmler“ programı için hazırladığı bu kısa film seçkisi, kuşaklararası etkileşimden yola çıkan deneysel ve belgesel filmleri bir araya getiriyor.
Uçan Süpürge ve Sinematek/Sinema Evi‘nin ortak programında Sepideh Farsi’nin ömrümün 30 yılı dediği filmi “Doğmamış Çocuğa Mektup / Letter to an Unborn Child”; Parastoo Anoushahpour ve Faraz Anoushahpour’un kuşakları boyu var olan yüzeyleri ve kazıntıları keşfetmeye koyuldukları “Yoldan Görüntüler / Pictures of Departure” ve Katayoun Jalilipour’un eldeki tarihsel hakikat fragmanlarının Batılılaşma öncesi İran’da kuir yaşamı nasıl yeniden tahayyül etmeye yarayabileceğini sorguladığı “İçimdeki Ses: Hakikatin Parçaları / Gut Feelings: Fragments of Truth” izleyici ile buluşacak.
Niki Kohandel’in erken yaşta evlendirilen, yıllar sonra mutsuz evliliğine son vererek çocuklarıyla yeni bir hayat kuran büyükannesinin ilham verici hikâyesini anlattığı “Özgür Serçe / The Sparrow is Free“; Nahid Rezai’nin yirmi yılı aşkın zaman sonra okuduğu liseye dönüp aynı sıraları dolduran kız öğrencilerle söyleşisinden oluşan, bu genç kadınların hayallerini, umutlarını, umutsuzluklarını, isyanlarını açık yüreklilikle ortaya koydukları “İpekten Hayaller / Dream of Silk” de “İran İçin, İran’dan Filmler” bölümünde gösterilecek.
